Lewicowość-prawicowość Co ma psychologia do ideologii? H.J. EYSENCK Umysłowość miękka vs twarda „Psychology of Politics” (1954) Warunkiem koniecznym zachowań politycznych jest wykształcenie postawy społeczno-politycznej wobec pewnego zjawiska. Postawy są mentalnym wyuczonym nawykiem reagowania na określone społ.-polit. bodźce. Postawy moŜna opisać na dwóch niezaleŜnych wymiarach: KONSERWATYZM (aprobata patriotyzmu, punitywność, religijność, wiara w nieuchronność wojen) – RADYKALIZM (popieranie komunizmu, pacyfizmu, aborcji, wolności seksualnej) Umysłowość MIĘKKA – TWARDA zbiór cech osobowości ujawnianych w postawach typu konserwatyzm –radykalizm Osobowość miękka – koncentracja na kwestiach etycznych (normatywnych) i teoretycznych (intelektualne dociekanie prawdy). Preferuje poglądy polityczne zawierające idee ograniczające czerpanie satysfakcji z impulsów agresywnych oraz seksualnych. Osobowość twarda - to nieskrępowane, jawne opowiadanie się za realizacją impulsów agresywnych i seksualnych, takŜe w polityce. Ludzie ci popierają prowadzenie wojen, przekonani są o własnej wyŜszości wobec mniejszości narodowych, popierają ułatwienia prawne rozwodów, antykoncepcję, legalizację aborcji. Cztery typy mentalności (1) MIĘKKI RADYKAŁ. Preferuje wartości estetyczne (harmonia, synergia, gracja, w religii bardziej cenią ceremonię niŜ przeŜycia duchowe związane z sacrum) i społeczne (filantropia, altruizm, codzienna uprzejmość, nastawienie na potrzeby innych, przyjazne nastawienie do świata). (2) TWARDY RADYKAŁ. Preferuje wartości teoretyczne. WaŜne są dla niego spekulacje myślowe oparte na wiedzy, gromadzonych faktach. (3) MIĘKKI KONSERWATYSTA. Preferuje przede wszystkim wartości religijne abstrahujące od skonwencjonalizowanego kościoła (głównie mistyczne przeŜycia). (4) TWARDY KONSERWATYSTA. Preferuje wartości ekonomiczne i polityczne. Zainteresowany praktycznymi działaniami w sferze biznesu, produkcji, marketingu, gromadzą dobra materialne. Pragnie władzy i wpływu na otoczenie, motywują go współzawodnictwo i walka. Typologia Eysencka a preferencje polityczne Eysenck przewidywał, Ŝe ta typologia pozwoli przewidzieć przynaleŜność partyjną (w Anglii) Komuniści i faszyści mieli umysłowość twardą a róŜnice dotyczyły postaw społ.- polit.: komuniści byli radykalni a faszyści konserwatywni. Socjaliści okazali się radykalni, konserwatyści konserwatywni. U liberałów
(…)
… w funkcjonowaniu
społecznym, biologicznym, temperamentalnym i poznawczym,.
Orientacja humanistyczna częstsza u kobiet a normatywna u męŜczyzn.
U osób z orientacją humanistyczna częściej występuje dominacja prawej półkuli mózgu,
u osób normatywnych dominacja lewej półkuli.
Liberałowie i konserwatyści wykazywali odmienne zapotrzebowanie na stymulację. Ci
pierwsi bardziej cenili ryzyko, podejmowali nowe zadania…
… to kompetencje osobiste (np. inteligencja,
logiczność, twórczość), których brak powoduje poczucie wstydu.
Wartości ostateczne moŜna podzielić na: osobiste (np. zbawienie, wewnętrzna
harmonia) i związane z rzeczywistością społeczną (np. wolność, równość,
bezpieczeństwo narodowe).
Ludzie róŜnią się hierarchią wartości (value orientations), która wyznacza ich
przekonania społeczne i preferencje polityczne.
Postawy…
… preferencji politycznych: (1) skrajana prawica (pozytywnie nastawienie
do faszyzmu); (2) umiarkowana prawica (pozytywnie nastawienie do konserwatyzmu);
(3) umiarkowana lewica (pozytywnie nastawienie do socjalizmu); (4) skrajna lewica
(pozytywnie nastawienie do komunizm); (5) ruchy walczące o prawa obywatelskie dla
Murzynów.
Ze względu na sposób szeregowania wyróŜniono 5 grup: (1) równość wysoko-wolność
nisko…
… się akceptacja człowieka jakim jest.
Podstawowym celem formułowanym przez ideologie lewicowe jest spełnianie pragnień
jednostkowych, podkreśla się, Ŝe naturalny jest egocentryzm jednostki przy zachowaniu
społecznej odpowiedzialności. Człowiek jest jednostką twórczą, swobodnie realizującą
swoje pragnienia i pogodzoną ze swoimi słabościami.
W IDEOLOGIACH PRAWICOWYCH człowiek jest realną cząstką świata, podobnie…
… kontekście społeczno-historycznym.
Dwuwymiarowy model lewica prawica w duŜym stopniu pokrywa się z czteropolową
kombinacją dwóch kulturowych wymiarów wartości: autonomii-zakorzenienia
(indywidualizm-kolektywizm) i hierarchiczność-egalitaryzm.
Model ten dość dobrze opisuje polską scenę polityczną i odtwarza „mapę mentalną”
polskiego elektoratu.
P. TETLOCK i G. MITCHELL (1998) Porównanie obu ideologii…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)