Przykładem postaw cywilno-prywatnych (pełnych tragizmu) są opowiadania Jerzego Andrzejewskiego (np. Przed sądem - opis tortur i bólu z perspektywy bitego człowieka). Bohater wydaje swego niewinnego przyjaciela, bo nie chce ginąć sam. Drugie opowiadanie pt. Apel (prezentacja obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu). Apel trwał 17 godzin (w listopadzie), poznajemy rozmaite sytuacje, postacie biorące udział w tym apelu. Głównym zdarzeniem jest moment, gdy idą SS-mani i wybierają, kogo rozstrzelać. Bohater stoi obok słabego człowieka, który za chwilę ma zginąć. SS-man każe bohaterowi uderzyć starszego, gdy poprzedni „wybraniec” odmawia, bohater bije. Wrześniowa oda - (na początku był tytuł Braterstwo ) koszmar wojenny wyzwala w człowieku zbrodnicze instynkty. Opowiadanie Buty Jana Józefa Szczepańskiego - o leśnym oddziale AK, któremu poddaje się oddział własowców. Chce się do nich przyłączyć, walczyć o wspólną sprawę. Akowcy dostają jednak przeciek, że to prowokacja, że własowcy to koń trojański. Z dowództwa przychodzi rozkaz: rozstrzelać ich. Własowcy mieli też jedną niebagatelną zaletę - porządne buty, których brakowało akowcom. W ostatniej scenie ma nastąpić egzekucja własowców. Buty pokazują, co może stać się z człowiekiem w sytuacji ekstremalnej, niekoniecznie w czasie wojny, niekoniecznie w lesie. Jakie to może być groźne.
Pokolenie Kolumbów nazywane jest pokoleniem „zarażonym śmiercią”.
Zofia Kossak-Szczucka napisała powieść reportażową pt. Z otchłani . Była w Oświęcimiu, po ok. 3 miesiącach została wykupiona. Po wojnie napisała powieść o martyrologii. W sytuacjach kryzysowych jest możliwa walka o człowieczeństwo, wierząc w Boga, modląc się - głęboka wiara może nas uratować.
Tadeusz Borowski pokazał obraz obozu zupełnie odwrotny. W polemice z powieścią Z. Kossak-Szczuckiej napisał recenzję pod znamienitym tytułem Alicja w Krainie Czarów. * * * * *
Proza heroicznego wyboru - Zofia Kossak-Szczucka.
Wojna demoralizuje wszystkich. To zło, które lęgnie się w szeregach partyzantów tkwi w tym, że uodparnia ich na zło wojny: Medaliony (1946) Zofii Nałkowskiej - język suchego reportażu, Opowiadania Tadeusza Borowskiego - narracja behawiorystyczna, Apel Jerzego Andrzejewskiego - o moralności, o motywach zachowań, Dymy nad Birkenau Seweryny Szmaglewskiej.
TOTALITARYZM - charakterystyczny dla XX wieku (wywodzi się z marzeń o utopijnej doskonałej społeczności). To nie były konsekwencje wojny - to był pomysł, żeby urządzić na nowo świat. W narracji Tadeusza Borowskiego znajdujemy nową formułę behawiorystyczną (zachowawczą). Borowski odcina całą sferę intencji, rezygnuje z maksymalizmu etycznego (ci, co przetrwali, są winni). Borowski przeciwstawił się literaturze martyrologiczno-heroicznej.
(…)
… przedstawił człowieka zredukowanego do niewolnika. Uważa, że cały świat jest „obozem koncentracyjnym”.
Marek Hłasko znał Dzień i noc - za to dzieło ucałował Lipskiego w rękę. Od ogłoszenia manifestu lipcowego zawiązuje się w Polsce rząd komunistyczny. W Warszawie ożywiono debaty kulturalno-polityczne (oczywiście były one tajne). Klęska powstania warszawskiego pogrążyła Polaków. Tuż po wojnie ukazują się trzy…
… nawiązywał do słynnej Kuźnicy Kołłątajowskiej. ]
Piszący: Jan Kott, Zofia Nałkowska, Kazimierz Brandys, Adam Warzych, Dygant.
Kuźnia była adresowana do środowiska inteligencji, by pokazać ponadklasowy charakter polskiej inteligencji po wojnie (mówiono o demokratyzacji, popularyzacji myśli marksistowskiej, oskarżano literaturę patriotyczną o „ślepotę przed katastrofą”). W Kuźnicy zwalczano psychologizm.
Do dziś (od 1945 roku) ukazuje się Tygodnik Powszechny z siedzibą w Krakowie. Do 2002 roku redagowany był przez jednego redaktora - Jerzego Turowicza (z trzyletnią przerwą: '53-`56).
Pismo było wydawane pod patronatem Kurii w Krakowie (finansowane przez Kościół - kardynał Sapiecha). Jednak nie było to pismo rozdawane w kościołach, było to pismo niezależne. W redakcji: Jan Józef Szczepański, Stanisław Lem, Hanna Malecka, Antoni Gołubiew, Paweł Jasienica, Zofia Kossak-Szczucka, Stefan Kisielewski, Zofia Hennelowa (autorytet moralny).
Dziś redaktorem naczelnym jest ksiądz Boniecki. W Tygodniku unikano przesadnego kamuflowania. Dyskutowano na poziomie etyczno-moralnym, filozoficznym. 2
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)