To tylko jedna z 11 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
20.05.2012 Proces rzymski Prawo rzymskie nie znało podziału na prawo procesowe i prawo materialne. Wyjątkiem jest Gajus, który w osobnej księdze wykłada prawo procesowe, ale na jego oznaczenie posługuje się określeniem prawo które dotyczy powództw. Pomimo że nie było pojęciowego wyodrębnienia na prawo procesowe i materialne to jednak ta procesowa i poza-procesowa ochrona uprawnień prywatnych w pr rzymskim isniałam i była zjawiskiem bardzo waznym. W okresie rozwoju systemu prawnego nie było w Rzymie ochrony procesowej istniejących uprawnień, ta ochrona była zindywidualizowana i prywatna. Ta ochrona była udzielana na życzenie osoby poszkodowanej, ososba poszkodowana musiała zwrócić się do pretora z prośbą o wydanie określonego interdykyu, który miał chronić jej sytuację. Ta ochrona była pozostawiona w dużej mierze do dyspozycji pretorów. Pretorowie w edyktach zapowiadali w jakiej sytuacji będą przyznawali ochronę procesową. Obywatel rzymski musiał się zwrócić do jurysty z zapytaniam czy w swojej sprawie otrzyma ochroną i o jaki środek ochrony ewentualnie może się ubiegać. W prawie Rzymskim sposób rozumowania był odwrotny w stosunku do dzisiejszego – dzisiaj skoro mamy uprawnienie poświadczone w prawie tzn, że mamy ochronę procesową, a Rzymianie rozumowali na odwrót – mamy zagwarantowaną ochronę procesową, tzn że mamy uprawnienie, z którego można skorzystać. Środki ochrony przechodziły w prawie rzymskim ewolucję, wyrazem jej były 3 kolejne etapy rozwoju procesu rzymskiego: a) proces legisakcyjny (republika) b) proces formułkowy (pryncypat) c) proces kognicyjny (dominat – od 284r.n.e. - do 476r.n.e w zachodniej części państwa rzymskiego a we wschodniej części państwa rzymskiego ten proces pozostał, aż do śmierci cesarza Justyniana w 575r.) Zanim pojawiła się obrona procesowa istniały pozasądowe środki ochrony roszczeń prywatnych. W okresie przedpaństwowym, zanim państwo wkroczyło i zaczęło stosować środki ochrony procesowej, środki państwowe, ochronę petytoryjną, procesową, to główną formą dochodzenia roszczeń prywatnych była pomoc własna, która była realizowana przez samą osobę zainteresowaną. Działanie państwa miało polegać tylko na roztaczaniu ochrony kontrolnej nad samowolą w stosowaniu samopomocy czy obrony koniecznej i stopniowo państwo zaczęło ograniczać stosowanie tych środków na rzecz własnych środków ochrony prawnej. Niektóre z tych środków państwo całkowicie zwalczało, inne tolerowało, a niektóre legalizowało. Pomoc własna przejawiała się w dwojakiej postaci. – O charakterze zaczepnym czyli ofensywnym – zmierzała do zmiany istniejącego stanu
(…)
… przez osobę, która spór przegrał to przepadała na rzecz
świątyni. Ślady prawa sakralnego pozostały również w prawie świeckim. Wg Gajusa sacramentum
to była pewna suma pieniężna, którą musiał ujścić ten z uczestników sporu który przegrał spór.
Wtedy ta suma pieniężna przepadała na rzecz skarbu państwa. Stawki były zróżnicowane, wszystko
zależało od wartości przedmiotu sporu. Utrata sacamentum miała stanowić…
… stawiennictwa przed sądem na
mocy specjalnej umowy Vadimonium - przyrzeczenie stawienia się przed sądem w określonym
terminie, pod rygorem zapłaty przeciwnikowi określonej z góry sumy pieniężnej, ta suma
zazwyczaj odpowiadał wartości przedmiotu sporu, najczęściej połowy wartości przedmiotu sporu.
Powód ma również obowiązek powiadomić pozwanego o zamiarze wytoczenia mu powództwa zapowiedź powództwa – editio…
…
roszczenia powoda sędzia przystępował do oszacowania przedmiotu sporu ale uwzględniał
możliwość oszacowania wartości przedmiotu sporu. W oparciu o te formułki ukształtowała się
kategoria powództw zwanych actiones arbitrariae. Powstępowania apud iudicem kończył wyrok
sententia/iudicatium). Tutaj również nie był żadnych formalności związanych z wydaniem wyroku.
Treść wyroku musiała mieścić się w granicach…
… się
wyniki postępowania przygotowawczego, dokonywał tego pretor w formułce, a następnie sprawa
była przekazywana albo sędziemu jednostkowemu, albo kolegium sędziów, którzy albo który był
wyznaczony w treści formułki. Postępowanie przygotowawcze przed pretorem kończy akt zwany
litis contestatio – to był akt dokonywany pomiędzy pretorem i stronami. Pretor udzielał w imeiniu
państwa stronom ochrony procesowej, na zasadach określonych w treści formułki, strony przyjmują
te warunki, a tym samym zawierają między sobą rodzaju układu procesowego o oddanie
postępowania sporu istniejącego między nimi pod rozstrzygnięcie sędziego.
W procesie legisakcyjnym również pierwszą fazę kończy litis contestatio -czynność, która była
dokonywana przed pretorem i stroy procesowe wzywały świadków słowami „bądźcie świadkami” testes…
…
przepadku mienia czy infamii. Kolejny dekret Marka Aureliusza, który również miał na celu
ograniczenie stosowania samopomocy i ten dekret groził wierzycielom, którzy dochodzili by
swoich roszczeń w inny sposób aniżeli droga sądowa - utratą tych należności. Mimo tych
wszystkich dekretów i ustaw, które miały sankcjonować w pewnym zakresie pomocy własnej,
oczywiście przypadki stosowaniu tej pomocy nadal…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)