Proces czytania. Wąskie i szerokie ujęcie umiejętności czytania:
Podejście lingwistyczne odzwierciedla wąskie ujęcie umiejętności czytania. Elkonin - czytanie to tworzenie dźwiękowej formy słowa na podstawie obrazu graficznego; nacisk na technikę czytania; umiejętność przekładania obrazu graficznego na umiejętności foniczne; nie koniecznie rozumienie tekstu
Podejście psychologiczne odzwierciedla szerokie ujęcie umiejętności czytania. Russell - istotą czytania jest identyfikacja symbolu graficznego, rozumienie znaczenia symbolu zidentyfikowanego; wyrazem tego podejścia jest ujmowanie czytania jako złożonego procesu poznawczego - jako procesu myślowego, obejmującego wszystkie typy myślenia (ocenianie, wydawanie sądów, wnioskowanie, rozwiązywanie problemów)
Metody nauki czytania (konwencjonalne):
Syntetyczne - najstarsze, obowiązywały do początku XIX w. Kładą nacisk na element, na technikę czytania; wychodzi się od elementu do całości. Dzieci zapoznaje się ze strukturą, naukę czytania rozpoczyna się od składników wyrazów; nacisk na technikę a nie na rozumienie. Dzielimy je na:
Metody alfabetyczne - punktem wyjścia są litery
Metody dźwiękowe - punktem wyjścia są głoski
Metody sylabowe - punktem wyjścia są sylaby
Analityczne - nacisk na znaczenie czytanego tekstu; nie rozwijają umiejętności czytania; zadaniem dzieci było zapamiętywanie określonych wyrazów, zdań… Wywodzą się z nich np. czytanie globalne
Analityczno- syntetyczne - najbardziej efektywne, bazuje się obecnie na nich; punktem wyjścia są procesy analizy i syntezy; łączy technikę z rozumieniem
Aspekty czytania:
Techniczny - jak? - technika czytania; łączenie głosek i liter
Semantyczny - co? - dosłowne rozumienie czytanego tekstu
Krytyczno- twórczy - po co? - ocena, co jest między wierszami, refleksje
Elementy umiejętności czytania:
Znajomość znaków języka pisanego
Technika czytania - zdolność ujmowania przy jednorazowym popatrzeniu na tekst napisany jednocześnie coraz większej liczby znaków graficznych (najpierw krótkich wyrazów, później stopniowo coraz dłuższych, a u sprawnego czytelnika zdań lub kilku zdań)
Rozumienie tekstu - umiejętność rozszyfrowywania lub tłumaczenia znaków Ruchy gałki ocznej - skokowe Pole czytania Przerwy spoczynkowe - w nich odbywa się proces czytania Chodzi o to, by dziecko przy jednym skoku objęło słowo (z czasem coraz więcej), a nie jedną literkę: Etapy czytania:
Wyrabianie gotowości do nauki czytania (przedszkole)
Rozwijanie spostrzegawczości słuchowej - słuchu fizjologicznego, fonematycznego i świadomości fonologicznej
Rozwijanie poprawności wymowy poprzez ćwiczenia ortofoniczne
(…)
… po ćwiczeniach oddechowych, a następnie razem z nimi)
Logorytmiczne - podczas tych ćwiczeń wykorzystuje się elementy gimnastyczne (usprawnianie całego ciała, koordynacja ruchowo- przestrzenna, orientacja przestrzenna, lokalizacja…) oraz muzyczne (uczenie wrażliwości na muzykę, kształcenie słuchu muzycznego…); mają wpływ na prawidłowe stosowanie prozodii mowy (melodii, akcentu i rytmu); powinny być prowadzone z dziećmi, które mają trudności w sprawnym poruszaniu się (mimo braku uszkodzeń ciała), w orientacji przestrzennej (aby ich ruchy stały się płynniejsze), z dziećmi, które wolniej reagują na aktywność otoczenia, są nieśmiałe, zamknięte w sobie (aby pobudzić je do działania i myślenia), z dziećmi nadmiernie ruchliwymi, z zaburzeniami emocjonalnymi (aby ich nadmiar energii wyładować w sposób celowy…
… wtedy wprowadza się pojęcie głoski; u dzieci młodszych wprowadza się wyodrębnianie wyrazów w zdaniu, wyodrębnianie sylab otwartych w wyrazie (mama, tata, ryba…)
Usprawniające motorykę narządów mownych - mają na celu zdobycie umiejętności układania narządów mownych w sposób charakterystyczny dla danej głoski; na początku usprawnia się poszczególny zespół (dolna szczęka, wargi, język, podniebienie miękkie), a następnie przechodzi się do ćwiczeń koordynujących dwa narządy mowne (np. wargi i język); najczęściej wykonuje się je przy lustrze, aby dzieci widziały swój wyraz twarzy
Artykulacyjne - dotyczą wymowy głosek w izolacji, w grupach głosek, w wyrazach, zdaniach, tekstach
Wada wymowy - odchylenie od normy językowej spowodowane zmianami w budowie lub funkcjonowaniu mechanizmów mowy (wady rozwojowe, wady organiczne - wady aparatu słuchowego, stany zapalne wiązadeł głosowych, zrosty w opłucnej, gotyckie podniebienie, nieprawidłowy zgryz, niesprawność języka i warg - zbyt duże napięcie języka, nieprawidłowa budowa języka)
Błąd wymowy - odchylenie od normy językowej spowodowane wpływami środowiska (błędny wzór językowy)
Rozwijanie spostrzegawczości wzrokowej. Etapy:
Zwracanie uwagi na drobne fragmenty…
… ilustracji tematycznych
Porównywanie obrazków różniących się małymi szczegółami
Odszukiwanie w zbiorze takich samych obrazków i figur abstrakcyjnych
Pojęcie szeregu, wyróżnianie składników szeregu, ustalanie kolejności ich występowania 28.05.2012 r.
Wprowadzanie elementarnej nauki czytania:
Zapoznawanie z istotą symbolu graficznego - znaczki rozpoznawcze np. w szatni; figury geometryczne; kalendarz pogody…
…, że zachęcanie dzieci do pisania drukiem przedłuża i utrudnia proces pisania pismem pisanym
Usprawnienie techniki czytania - dwie grupy ćwiczeń:
Odczytywanie wyrazów składających z poznanych liter: rebusy Tworzenie nowych wyrazów z poznanych liter na podstawie wyrazu podstawowego np. klasa (przestawianie liter, dopisywanie liter, ścieranie liter)
Właściwa nauka czytania. Cechy czytania:
Czytanie głośne…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)