25.d M. Straszewska: PROBLEMATYKA BADAŃ NAD ŻYCIEM LITERACKIM Źródła i charakter aktualnych zainteresowań badaczy polskich życiem literackim. Wzrost zainteresowań zagadnieniami życia literackiego wśród badaczy polskich wywodzi się z kilku źródeł:
nacisk współczesności: ewidentność wielkiego skomplikowania i wzbogacenia problematyki literatury w jej kontekście społecznym, masowości produkcji i masowości konsumpcji, perfekcjonizmu środków przekazu kokietujących odbiorcę, złożoności i wagi czynników instytucjonalnych życia literackiego, istnienia potężnych i władczych, często głęboko ukrytych, ośrodków jego regulacji;
za impuls można też uznać rozwój socjologii, jej miejsce w nauce współczesnej, wyodrębnienie się socjologii literatury jako osobnej gałęzi tej dyscypliny.
Pojęcie „życia literackiego”. Zakres. Główne typy badań W pojęciu „życie literackie” zawiera się dynamika procesów zachodzących w określonej społeczności, na określonym terytorium, w określonym czasie, przebiegających w relacjach: społeczność w jej aktualnej formacji kulturowej i cywilizacyjnej - pisarze - wytwory literackie - pośrednicy i środki przekazu - odbiorcy - społeczność . Przy czym przebiegi tych procesów zachodzić mogą różnokierunkowo.
Elementy konstytutywne pojęcia życia literackiego: przestrzeń i czas , zakładają uwzględnienie umotywowanej regionalizacji i periodyzacji, a więc ujęcie geograficzno-historyczne.
W wyborze owych planów przestrzenno-czasowych za wskazówkę należałoby uznać odrębność sytuacji historycznej mającej wpływ na charakter i dynamikę procesów życia literackiego (np. Warszawa czasów stanisławowskich). Sytuacja historyczna sugeruje hierarchizację problemów, które winny się znaleźć w polu badawczym. Ale zakresy te mogą być wyodrębnione także ze względu na animatorską funkcję prądu kulturowego czy literackiego.
Zadowalające przedstawienie życia literackiego, jego specyfiki, na wyodrębnionym polu badawczym wymaga przynajmniej niejako potencjalnej, w świadomości badacza - konfrontacji porównawczej bądź z innymi terenami w tymże samym okresie, bądź w układzie czasowym z okresem poprzednim i następnym, a także z innymi narodowymi ośrodkami kulturowymi, w których bądź zachodziły procesy analogiczne lub które przez jakiś rodzaj kontaktów wpływały na owo życie literackie stanowiące przedmiot naszych badań.
Na życie literackie składają się zjawiska niejednorodne, z których każde posiada własna dynamikę przemian powodowanych różnymi czynnikami, że każde z nich może być przedmiotem osobnych badań w ramach jakiejś poddyscypliny.
W badaniach życia literackiego zarysowują się dwa zasadnicze typy:
(…)
…, wymaga przebadania w odniesieniu do formowania się innych grup zawodowych (wewnętrzny podział z uwagi na uprawiany typ pisarstwa i stosunek do gatunków preferowanych przez dominujący prąd literacki w danej epoce, sytuację materialną; hierarchie, zrzeszenia, kodeks postępowania, etyka zawodowa, prawo autorskie itp.). a także dania odpowiedzi na pytanie zarówno o konsekwencje profesjonalizacji w samej…
… do grupy wieku i z ich stosunkiem do panujących prądów, konwencji literackich. Dalej stanie przed badaczem pytanie o faktyczną rolę pisarza czy poszczególnych grup pisarzy w kulturze danego okresu w porównaniu do innych grup (ludzie nauki, artyści, politycy, duchowieństwo), skonfrontowane z sytuacją historyczną nakładającą określone obowiązki, z rolą czy wręcz posłannictwem wyznaczanymi pisarzowi…
… literackich obcych, ale także jako pomostu między współczesnością a tradycją literacką, jako czynnika partycypującego zarówno w ukształtowaniu kultury historycznoliterackiej czytelników (oceny niedawnej przeszłości literackiej, zwroty ku literaturze dawnych epoko…), jak i w próbach ożywienia lub rozprawienia się z jakąś tradycją w kontekście problemów aktualnych danego okresu i przy zastosowaniu…
… literacki udostępniony do odbioru (cyrkulujący rękopis, kopie ręczne, czy sporządzone mechanicznie, przekaz ustny wobec słuchaczy, jego zapis, nagranie itp.). Oczywiście mamy do czynienia zarówno z faktami prostymi, jak i złożonymi (zbiór różnych tekstów, tekst + ikonografia, antologia, czasopismo itp.).
Problemem dyskusyjnym staje się natomiast sprawa uwzględniania w badaniach nad życiem literackim owych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)