To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Problem jugosłowiański (1918-1992)
1 grudnia 1918 roku utworzono Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców, obejmujące Serbię, Chorwację, Słowenię, Macedonię, Czarnogórę, a także Bośnię i Hercegowinę. Dużą rolę w utworzeniu Jugosławii miał serbski polityk Nikola Pašić, który w latach 1921-1925 był premierem tego Królestwa. W roku 1929 przemianowane ono zostało na Królestwo Jugosławii.
Powstanie komunistycznej federacyjnej republiki Jugosławii proklamowano 29 XI1945 r. Na jej czele stał, jako premier i minister obrony narodowej Josip Broz-Tito - sekretarz generalny Komunistycznej Partii Jugosławii. Uznawał on początkowo autorytet Stalina i przywództwo Moskwy na drodze budowy nowego ustroju. Cechowała go jednak pewna niezależność, co do ZSRR, ze względu na znaczący udział komunistycznej partyzantki w wyzwoleniu Jugosławii spod okupacji faszystowskiej w 1944 r. Ta niezależność drażniła Kreml, tym bardziej, że Tito odnosił się krytycznie do niektórych pomysłów Stalina. Jeszcze w 1947 r. komuniści jugosłowiańscy uczestniczyli na konferencji w Szklarskiej Porębie, gdzie powołano do życia Kominform. Na jego siedzibę obrano Belgrad. Do rozłamu doszło w 1948 r. na tle różnicy zdań między Moskwą a Belgradem, dotyczącej utworzenia federacji państw bałkańskich. Projekty federacji Jugosławii i Albanii oraz Bułgarii zostały skrytykowane przez Kreml. Bułgaria wycofała się pod naciskiem Moskwy, a Tito mając za sobą duże poparcie społeczne utrzymał swoje stanowisko. Doprowadziło to do zaostrzenia stosunków z ZSRR, który wycofał z Jugosławii wszystkich doradców i specjalistów. Do ataku ideologicznego na Josipa Broz-Tito został wykorzystany Kominform, który zebrał się na konferencji w Bukareszcie. W samej Jugosławii wszelka opozycja w partii komunistycznej została szybko zlikwidowana. Sytuacja była tak napięta, że Stalin w 1948 r. planował agresję militarną. Odstępstwo od marksizmu-leninizmu, nacjonalizm i współpraca z amerykańskim imperializmem to hasła nagonki propagandowej w państwach bloku komunistycznego, w których zaczęły się mnożyć procesy polityczne działaczy oskarżanych o titoizm.
Do 1949 r. wszystkie państwa bloku wschodniego zerwały układy sojusznicze z Jugosławią. Tito znalazł się poza blokiem komunistycznym i wstąpił na drogę budowy narodowego komunizmu. Od 1950 r. dogmatem politycznym w Jugosławii stała się koncepcja tzw. socjalizmu samorządowego. Zaniechano kolektywizacji i zwiększono uprawnienia władz lokalnych. Wraz z hasłem .niezależności partii od Moskwy stanowią one podstawy tzw. titoizmu.
Nowa konstytucja Jugosławii została uchwalona w 1953 r. Przewidywała ona urząd prezydenta federacji jugosłowiańskiej o szerokich kompetencjach. Został nim wybrany - cieszący się dużą popularnością - Tito, który rządził twardą ręką aż do śmierci w 1980 r. (od 1953 r. - marszałek, od 1974 r. - dożywotni prezydent). Wobec izolacji w świecie komunistycznym zbliżył się w polityce międzynarodowej do państw Europy Zachodniej. Stosunki z ZSRR zostały złagodzone dopiero po śmierci Stalina, gdy N. Chruszczow w czasie wizyty w Belgradzie w 1955 r. zaakceptował jugosłowiańską drogę budowy socjalizmu. Od połowy lat 50. Tito należał do głównych inicjatorów (obok Jawaharlala Nehru - premiera Indii i Gamala Nasera - prezydenta Egiptu) ruchu państw niezaangażowanych, który miał tworzyć odrębną siłę w świecie zdominowanym przez dwa supermocarstwa. Ruch sięga korzeniami do konferencji w Bandungu (18-24IV1955 r.), lecz Pierwsza Konferencja Państw Niezaangażowanych odbyła się w 1961 r. właśnie w Belgradzie. Polityka niezaangaźowania stała się jeszcze jednym fundamentem
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)