Prawoznawstwo - Przepis prawny

PRZEPIS PRAWNY. NORMA A PRZEPIS
Przepis prawny - najmniejszy odcinek tekstu aktu normatywnego; wypowiedź stanowiąca całość gramatyczną wyodrębniona, jako artykuł.
Norma a przepis prawny jak treść a forma
Norma może być zbudowana:
W całości na podstawie jednego przepisu
Na podstawie kilku, bardzo wielu przepisów (sytuacja typowa)
§23 RODZAJE NORM I PRZEPISÓW PRAWNYCH
Normy prawne: reguły i zasady prawne
Normy -reguły- nie można naruszyć częściowo lub w pewnym stopniu (nie można być częściowo żywym); Zakłada się regułę „wszystko albo nic”; w przypadku kolizji 2 takich norm jedną musimy odrzucić (na podstawie reguł kolizyjnych)
Normy- zasady- zasada prawna; określamy wiążące prawnie normy, które w systemie zajmują pozycję nadrzędną i pełnią szczególną rolę (zasada państwa prawnego); „więcej lub mniej”, w kolizji kompromis (ustalenie stanu faktycznego), np. Sąd przesłuchuje 10 świadków, czyli posługuje się w większości zasadą bezpośredniości zapoznania się z dowodami, a mniej zasadą szybkości procesowej
Zasady w znaczeniu dyrektywalnym - zasada prawna gdzie nie wskazuje się jak jest, lecz jak powinno być. Mają charakter norm naczelnych przez ustalanie granic np. Lex retro non agit
Zasady w znaczeniu opisowym - pewien wzorzec, model, który rekonstruujemy na podstawie szerszego materiału prawnego; istotą jest stwierdzenie, że np. sądy powstały w `taki a taki' sposób
Normy bezwzględnie i względnie wiążące
Bezwzględnie wiążąca- norma imperatywna (IUS COGENS); droga nakazu lub zakazu niedopuszczająca odmiennego zachowania. Naruszenie pociąga sankcję (najczęściej prawo karne)
Względnie wiążąca- (IUS DISPOSITIVUM) - pewien wzorzec zachowania, ale dopuszcza możliwość postąpienia w inny sposób.
Umowy - dobrowolne porozumienia, przez które adresaci kształtują swoje relacje
Obecnie wydziela się też normy semiimperatywne, inaczej normy jednostronnie bezwzględnie wiążące - gwarantują one pewne minimum uprawnień, ale nie ograniczają zakresu (np. uprawnienia pracownika w umowie o pracę) - połączenie Iuris cogentis i Iuris dispositivi.
Przepisy ogólne (Lex generalis) i szczególne (Lex specialis)
Ogólne- regulują szeroki zakres spraw, obejmują katalogi adresatów, ustanawiają ogólne (w dyspozycji) reguły zachowania
Szczególne- ustanawiają wyjątki, uregulowania odrębne w stosunku do ogólnych.
Różnica SZCZEGÓŁOWOŚCI w zakresie hipotezy np. przepis ogólny mówi o rybach, a szczegółowych o łososiach. Mają zaś ODMIENNE DYSPOOZYCJE.
Rozróżnienie tych przepisów pozawala na zastosowanie reguły kolizyjnej Lex specialis derogat legi generali ... zobacz całą notatkę