Normy prawne i przepisy prawne
Zdanie to rodzaj wypowiedzi, posiadającej wartość logiczną (tylko zd. oznajmujące). Wyraża ono sąd, tzn. myśl sprawozdawczą. Zdanie prawdziwe to takie, które jest zgodne ze stanem rzeczywistym. Dyrektywy i oceny to wypowiedzi nie mające wartości logicznej (normy, reguły, zasady). Wypowiedzi w aktach prawnych, pomimo oznajmującego trybu, stanowią normy i jak one nie mają wartości logicznej. Oceny wyrażają nasz stosunek do przedmiotu lub zdarzenia. Wypowiedzi nie mające wartości poznawczej to wypowiedzi nonkognitywistyczne. Oceny zasadnicze wyrażane są ze względu na cechy danego obiektu, natomiast instrumentalne oceniają jego przydatność do czegoś.
Przepis prawa to zdaniokształtny zwrot językowy, wskazujący bądź narzucający sposób postępowania (będący regułą postępowania), formalnie wyodrębniony w tekście prawnym jako artykuł, paragraf, ustęp lub jako zdaniokształtny jego fragment.
Budowa przepisu prawnego:
- poprzednik (okoliczności rodzące skutki prawne),
- funktor normotwórczy (zwroty językowe wiążące poprzednik i następnik, np. musi, powinien),
- następnik (następstwa, skutki prawne).
Norma prawna - wypowiedź wskazująca określony sposób postępowania, reguła zachowania. Wg kognitywistów norma prawna ma wartość logiczną (jeśli jest zgodna z systemem norm prawa naturalnego), wg nonkognitywistów nie ma.
Klasyczna budowa normy prawnej:
- hipoteza (wskazanie adresata i okoliczności - bezpośrednio lub pośrednio),
- dyspozycja (wzór powinnego zachowania się - nakaz/zakaz/dozwolenie),
- sankcja (konsekwencja nie zachowania dyspozycji).
Sankcja - dolegliwość, którą poniesie adresat normy, jeśli nie zachowa się zgodnie z dyspozycją:
- represyjna - dolegliwości tytułem odpłaty;
kary zasadnicze (śmierci, pozbawienie lub ograniczenie wolności, grzywna),
kary dodatkowe (pozbawienie praw publicznych, rodzicielskich czy opiekuńczych),
sankcje te mogę być:
bezwzględnie oznaczone (brak możliwości wyboru przez organ stosujący prawo),
względnie oznaczone (granice wymiaru kary i jej rodzaj do wyboru),
alternatywne (dowolne spośród przewidzianych),
- egzekucyjna - zmuszenie adresata sankcji do wykonania obowiązku, który nie był wypełniony dobrowolnie; zmuszenie to bywa realizowane przez przymus osobisty lub przymusowe wykonanie zastępcze,
- nieważności - konsekwencją zachowań niezgodnych z prawem jest ich nieważność.
Koncepcje struktury norm:
- jednoelementowe (np. Dekalog: Nie zabijaj! - sama dyspozycja),
- dwuelementowe (hipoteza - dyspozycja, hipoteza - sankcja),
(…)
… jest z wielu przepisów,
- norma prawna to zjawisko odrębne od przepisów.
Podział przepisów:
- ius cogens (norma imperatywna, bezwzględnie obowiązująca) i ius dispositivum (norma względnie obowiązująca),
- zakazujące, nakazujące i uprawniające,
- odsyłające (odsyłają do innych przepisów lub moralności) i blankietowe (uprawniające do wydania nowego aktu i doń odsyłające),
- lex generalis (reguła) i lex specialis (wyjątek…
… i drugiego stopnia (mówią o przepisach stopnia pierwszego),
- ze względu na kryterium nieważności i zagrożenia karą:
Lex plus quam perfecta - sankcja karna + nieważności,
Lex perfecta - sankcja nieważności,
Lex minus quam perfecta - sankcja karna,
Lex imperfecta - brak sankcji.
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)