dr hab. Ewa Olejniczak-Szałowska.
Notatka składa się z 20 stron i porusza m.in. zagadnienia takie jak: obywatelstwo, prawo o obywatelstwie, zasady dotyczące obywatelstwa, uzyskanie obywatelstwa, nabycie obywatelstwa w drodze aktu indywidualnego, utrata obywatelstwa polskiego, prawo o aktach stanu cywilnego, nadanie i rejestracja imienia dziecka.
Dodatkowo notatka zawiera zagadnienia takie jak: zmiana imienia, rejestracja aktu małżeństwa, tożsamość, pojęcie tożsamości człowieka i jej kategoryzacja, tożsamość a osobowość człowieka, determinanty tożsamości człowieka, dowód osobisty, paszporty, przekraczanie granicy przez cudzoziemców, organ wizowy, zezwolenie na osiedlenie się, zezwolenie na pobyt i na pobyt czasowy.
PRAWO ADMINISTRACYJNE
Obywatelstwo
Problematyka obywatelstwa budzi zainteresowanie w wielu dziedzinach prawa, ponadto w wielu naukach pozaprawnych np. polityka, socjologia, globologia (nauka, w której centrum znajduje się człowiek ujmowany w kategoriach holistycznych, w aspekcie wielu sfer życia człowieka).
Problematyka obywatelstwa unormowana jest w wielu gałęziach prawa tj. prawo konstytucyjne, prawo administracyjne, prawo prywatne. Obywatelstwo - instytucja prawa publicznego i prywatnego.
Pojęcie obywatelstwa nie jest jednolicie pojmowane, różnie na płaszczyznach różnych dziedzin nauki. Obywatelstwo - jest przynależnością określonej jednostki do państwa, związek określonej jednostki z państwem, węzeł prawny danej jednostki z państwem.
Obywatelstwo jest to trwałe oparte na zasadach powszechnej wolności i równości członkostwo jednostki w państwie w zorganizowanym społeczeństwie.
W europejskiej konwencji o obywatelstwie (Strasburg '97) wprowadzono definicję legalną, przyjmując, że obywatelstwo jest więzią pomiędzy osobą i państwem, która to więź nie wskazuje na pochodzenie etniczne danej osoby.
Obywatelstwo to nie to samo, co pochodzenie czy narodowość.
Prawo o obywatelstwie
W wąskim ujęciu - takie unormowania prawne odnoszone do utraty i uzyskania obywatelstwa.
W szerokim ujęciu - prawo o obywatelstwie obejmuje wszelkie przepisy wyznaczające status obywatela w państwie.
Kwestie obywatelstwa odnoszą się również w znacznej mierze do drugiej kategorii osób wyznaczonych obok kategorii - obywatele, chodzi tutaj o osoby o wielu obywatelstwach tzw. multiobywatele oraz o apatrydów (bezpaństwowców).
Bezpaństwowość od lat była dostrzegalna jako zagadnienie do rozstrzygnięcia w unormowaniach międzynarodowych, min. w konwencji ONZ z '54 roku dotyczącej statusu osób bez obywatelstwa oraz konwencji ONZ z '61 r. o ograniczaniu bezpaństwowości (my nie ratyfikowaliśmy, ale postępujemy ze standardami). Ponadto statut bezpaństwowca umieszczony jest w wielu innych aktach o różnym charakterze zarówno praw krajowych jak i międzynarodowych np. europejska konwencja obywatela, czy polska ustawa o obywatelstwie.
W okresie globalizacji szczególnego znaczenia nabiera też kategoria z jednej strony - obywatelstwo wielu krajów, z drugiej strony - tworzenie jednego obywatelstwa dla różnych wspólnot, na uwagę zasługuje tu obywatelstwo Unii ustanowione Traktatem z Maastricht. W preambule do traktatu UE potwierdzono już gotowość do ustanowienia wspólnego obywatelstwa dla obywateli swoich krajów. Zgodnie z tym traktatem poprzez obywatelstwo to Unia zmierza do wzmocnienia ochrony praw i interesów obywateli państw członkowskich (art. 2)
Zgodnie z art. 17 Traktatu Wspólnot Europejskich obywatelstwo Unii nabywa każda osoba posiadająca obywatelstwo państwa
(…)
…, jak i tożsamości ujmowanej w kategorii jednostkowej.
Na szczególną uwagę poza ochroną tożsamości grupowej zasługuje tożsamość jednostki, która w wielu dokumentach międzynarodowych i krajowych traktowana jest priorytetowo. Na taką pozycję jednostki (osoby fizycznej) wskazuje chociażby Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, a także Karta Praw Podstawowych (dokument unijny…
… do osobowości można też wyprowadzić z Karty Praw Podstawowych.
W prawie polskim zapewnienie poszanowania osobowości człowieka umieszczono w statucie PCK.
Pośrednio nawiązuje się też do tej osobowości wskazując na zapewnienie np. wybranego stylu życia, koncepcji życia czy odwołaniem się do kategorii charakter.
W licznych unormowaniach jako przesłankę kwalifikacyjną traktuje się nieskazitelny charakter łączony…
… eksperymentalnych. W Karcie Praw Podstawowych zakazano natomiast reproduktywnego klonowania ludzi.
Kwestia ingerencji genetycznej i klonowania uwzględniona została również w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady z IV '98 o ochronie prawnej wynalazków biotechnologicznych. Kwestie te uwzględniono również w części dotyczącej embrionów w prawie polskim przemysłowym.
W protokole dodatkowym do konwencji bioetycznej…
… są 3 sposoby uzyskania obywatelstwa polskiego:
na zasadzie krwi - decyduje pochodzenie dziecka, jeżeli oboje są Polakami lub jeżeli drugi jest nieznany, o nieokreślonym obywatelstwie, apatrydą lub cudzoziemcem. W przypadku cudzoziemca uzyskuje obywatelstwo polskie w pewnym sensie warunkowo; chodzi o to, że dziecko ma obywatelstwo polskie, chyba że zostało złożone oświadczenie woli przez obojga…
… (cechami wyznaczającymi tożsamość osoby), stan rodzinny i stan polityczny.
Stan cywilny wiąże się z kategorią aktu stanu cywilnego, który może być rozumiany dwojako:
jako samo zdarzenie (urodzenie, małżeństwo, zgon)
jako wpis dotyczący tego zdarzenia
Ten wpis ma zwykle charakter deklaratoryjny, wyjątkowo konstytutywny np. akt urodzenia - potwierdza fakt, że miało miejsce zdarzenie, a gdy małżeństwo…
… poza granicami kraju, jeśli czynią to obywatele polscy i wówczas rolę kierownika pełni konsul bądź inna wyznaczona osoba pełniąca funkcję konsula.
Związek taki mogą zawrzeć osoby, które ukończyły 18 lat i posiadają pełną zdolność do czynności prawnych. Przy zawarciu tego związku stosowane są w znacznej mierze odpowiednie przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie z projektem związek ten mogą zawrzeć…
… i przemieszczania się po obszarze Unii, biernego i czynnego prawa wyborczego w wyborach samorządowych i do Parlamentu Europejskiego, ochrony dyplomatycznej, zgłaszania petycji do Parlamentu Europejskiego oraz zwracania się do Rzecznika Obywatelskiego Unii.
W Polsce kwestie obywatelstwa polskiego unormowane są licznymi aktami, zarówno prawa międzynarodowego np. Konwencja Haska, konwencje o obywatelstwie kobiet…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)