WYBÓR POEZYJ ADAM ASNYK Ojciec poety, Kazimierz Asnyk - były żołnierz powstania 1831 dorobił się na sprzedaży skór w Kaliszu, gdzie osiadł wraz z żoną i synkiem. Rodzice mieli już za sobą pierwszą młodość, Adaś był ich jedynym dzieckiem, urodzonym 11 września 1838. Przyszły poeta wcześnie rozpoczął edukację w domu, pod okiem matki. Atmosfera, w której się wychowywał przepojona była miłością do zniewolonej Ojczyzny.
W 1849 zapisany do szkoły realnej w Kaliszu, maturę zdał w 1855. Od 1856 za namową ojca podjął naukę w studium rolniczym, musiał jednak szybko zrezygnować ze względu na zły stan zdrowia. Wraca do domu, zajmuje się przekładami Wiktora Hugo i pierwszymi próbami poetyckimi. Studia rozpoczyna w 1857 na wydziale MEDYCZNYM w Warszawie, jednak musi stamtąd szybko uciekać do Paryża, później Heidelbergu, gdyż jest zagrożony aresztowaniem (udział w tajnych, patriotycznych związkach studenckich). Tam z kolei oddaje się studiom prawniczym. Do kraju wraca przed wybuchem powstania w 1863 i bierze udział w walkach jako zwolennik Czerwonych. Jego oddział zostaje szybko rozbity i znów musi uchodzić za granicę. Tuła się po Niemczech, Holandii, w lwowskim Dzienniku Literackim drukuje pierwsze utwory (1864) - Podróżni, Juljan Apostata, Aszera, Sen grobów - pod kryptonimem El…y. Debiut spotkał się z entuzjastycznym przyjęciem, zarówno przez publiczność jak i krytykę literacką. Latem 1868 roku w Szczawnicy poeta poznaje Anielę Grudzińską i nieszczęśliwie się w niej zakochuje, co znajduje odbicie w jego twórczości ( Gdybym był młodszy, Z podróży Dunajcem, Ach jak mi smutno, Jedna chwila, Między nami nic nie było, Rezygnacja, Życzenie, Kiedym cię żegnał ). Pierwszy tomik wydaje w 1869, rok później następny. Przeprowadza się wraz z rodzicami do Krakowa, niestety wkrótce potem umiera jego matka. Asnyk szuka ukojenia w Tatrach - w Zakopanem 1874 poznaje Zofię Kaczorowską, zakochuje się i bierze z nią ślub (Powstają utwory takie jak Panieneczka, Miłość jak słońce, Najpiękniejsze piosenki ). Szczęście nie trwa długo, po roku żona umiera przy porodzie. Przygnębiony Asnyk pisze Rozłączenie, W ciemności grobu, Astry, Sam na sam , a także cykl poezji W Tatrach - w 1880 wydaje trzeci tom wierszy. Po 1880 pisze już niewiele. Zakłada za to wraz z przyjaciółmi dziennik polityczny Nowa Reforma , zasiada w radzie miejskiej Krakowa, z jego inicjatywy zawiązuje się Towarzystwo Szkoły Ludowej. Podupada na zdrowiu coraz bardziej - po długich cierpieniach ( tyfus, gruźlica) umiera w Krakowie 2 sierpnia 1897 roku.
W debiutanckim poemacie Sen grobów (1864) zawarł osąd nad generacją 63', poezja romantyczna miała wzmocnić ducha, na twardą walkę, a jest niezdolna do zmotywowania ludzi do czyny, przez co stają się ofiarami. Tą krytyką hipnozy romantycznej przypomina Norwida.
(…)
… szerokimi i ogólnikowymi, sądami i wnioskowaniem w miejsce wiązania obrazów, zabija w głównej mierze lirykę retoryczną Asnyka. Jest to poezja chora na intelektualizm, zanika wraz z rozwojem jego warsztatu poetyckiego. Ulubionym środkiem artystycznym w wyrażaniu przyrody lub zjawisk fizycznych pozostaje ich przepostaciowanie na miarę ludzką, antropomorfizm poetycki. Owa przenośnia poetycka urasta…
… obrazu, Bez odpowiedzi). Poetyckie przemówienie w 25 rocznicę powstania 63 przyjmuje dążenia nowej epoki bez zachwytu, z uczuciem rezygnacji jako smutną konieczność. Światem, w którym dusza poety zdecydowanie najlepiej się czuje jest świat przyrody, stanowi odskocznię dla wyobraźni - powstaje liryki opisowo-refleksyjna. Dokonaniem na polu epiki jest wspaniały cykl W Tatrach- brak monotonii, zmiany…
… to przecież manifest spirytualizmu, pozostającego w opozycji do materializmu pozytywistycznego, podobnie jak brak zaufania poety w zdolności poznawcze człowieka - zdecydowanie bliżej mu do romantyków.
Liryka Asnyka jest więc wybitnie postaciowa, ulubioną jego formą transportowania przeżycia na wyobrażalną postać jest opowiadanie (Abdykacja, Powój, Zwiędły listek, Łabędzi śpiew, Dzieje piosenki) czy opowieść…
…”, skarży się , że z nimi właśnie zgubił duszę (też dał się porwać tamtym ideałom), tu ma nadzieję ją odnaleźć. Nagle orszak duchów ginie mu z oczu, żałość przenika serce poety, gdyż pragnął się z nimi połączyć. Pojawia się za to rycerz „jak płomień jasny, jak marmur twardy”. W przeciwieństwie do rojeń poprzednich, wywołanych przez wyobraźnię i uczuciowość romantyczną, przemawia twardym głosem narodowego…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)