prof. dr hab. Edmund Morawiec. Notatka składa się z 3 stron.
Poznanie wartości Pytanie o sposób istnienia wartości zazębiają się z epistemologicznym pytaniem o sposób ich poznawania. Również tutaj istnieje szereg możliwych stanowisk: agnostyczne, irracjonalistyczne, kognitywistyczne, skrajnie empirystyczne, intelektualistyczne i intuicjonistyczne. Hierarchia wartości Z wartościami łączy się problem zachodzących między nimi relacji (związków koniecznych), zwłaszcza istnienia uniwersalnych, naczelnych wartości absolutnych.
Istnieją nie tylko różnego rodzaju wartości, lecz w ramach tego samego rodzaju są różne hierarchie wartości (co bardzo utrudnia ich porównywanie). świat wartości jest niedemokratyczny, gdyż hierarchiczna struktura stanowi jego naturę: wartości są bardziej i mniej cenne, wyższe i niższe, absolutne i relatywne (instrumentalne), uniwersalne i partykularne, duchowe (moralne, religijne, intelektualne, kulturowe, estetyczne) i materialne, normatywne (to, co powinno się cenić) i faktyczne (to, co się rzeczywiście ceni). Do bardziej znanych filozoficznych typologii wartości należą M. Schelera, G. H. von Wrighta, a na gruncie polskim R. Ingardena. Częsty, chociaż różnie interpretowany, jest podział wartości na absolutne, podstawowe, ostateczne oraz na instrumentalne, użytkowe, pragmatyczne. Wartości absolutne są uważane za wartości same w sobie, instrumentalne za środki do zdobywania innych wartości. Kryterium wartości wg Schelera:
trwałość podzielność - im wartości są wyższe tym mniej podzielne. Wartość dóbr materialnych (np.- bochenka chleba) i wartość tego, co święte, Aby w dobru materialnym mogło mieć udział dużo osób, trzeba je podzielić. Fakt ten ma ugruntowanie w tym, że wartość tego, co zmysłowo przyjemne, jest istoty wyraźnie ekstensywna, a odpowiadające jej przeżycia uczuciowe maj ą lokalizację w ciele. Wartości niższe powodują konflikty i dzielą ludzi, natomiast uczestniczenie wielu osób w wartościach wyższych: w tym, co ,,święte”, ale też w poznaniu, w „pięknie” - nie wymaga podziału tych wartości. Wartości wyższe, a zwłaszcza to, co ,,święte”, łączą ludzi (choć z tego nie wynika, że np. symbole religijne nie mogą ludzi dzielić).
głębia zadowolenia - Im wyższa wartość, tym „głębsze zadowolenie”. „Zadowolenie” jest czymś głębszym i ważniejszym niż przyjemność. „Głębia zadowolenia” nie polega ani na jego intensywności, ani na jego sile, ale wiąże się z głębokością zakorzenienia przeżyć, którym towarzyszy, w centralnych warstwach bytu ludzkiego. Drobne radości „zadowalają” nas wtedy, gdy czujemy się „zadowoleni” w głębszych warstwach naszego życia. Gromadzone nerwowo zadowolenia płytsze, np. związane z kolejnymi zdobyczami seksualnymi, nie są w stanie przekształcić się w zadowolenie głębsze, które towarzyszy np. poczuciu sensu życia. Jak powiada Scheler: ,,...stopień poszukiwania rozkoszy jest odwrotnie proporcjonalny do głębokości zadowolenia.
(…)
… tomistycznej Termin „wartość” pojawia się we współczesnych dokumentach Kościoła katolickiego, na przykład w konstytucji pastoralnej Gaudium et spes Soboru Watykańskiego II. W chrześcijańskiej tradycji filozoficznej, która nie zna odrębnej od metafizyki filozofii i teorii wartości, pojęcie wartości pojawiło się późno. Realistyczna metafizyka klasyczna (tomistyczna) sprzeciwia się istnieniu osobnej sfery…
… tomistycznej Termin „wartość” pojawia się we współczesnych dokumentach Kościoła katolickiego, na przykład w konstytucji pastoralnej Gaudium et spes Soboru Watykańskiego II. W chrześcijańskiej tradycji filozoficznej, która nie zna odrębnej od metafizyki filozofii i teorii wartości, pojęcie wartości pojawiło się późno. Realistyczna metafizyka klasyczna (tomistyczna) sprzeciwia się istnieniu osobnej sfery…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)