Przedstaw założenie filozofii człowieka Maxa Schelera (1874-1928)
Scheler wyróżnia w człowieku sferę organiczną i duchową. Ta pierwsza wspólna jest człowiekowi i zwierzętom. Również psychikę choć opartą na instynktach posiadają, zdaniem Schelera, zwierzęta. Występował on jednak przeciwko teorii ewolucyjnej, gdyż człowiek nie jest rezultatem dobrego przystosowania się do warunków otoczenia. Wręcz przeciwnie, w porównaniu do zwierząt jest tworem ułomnym fizycznie np. pozbawionym pazurów, futra, znaczącej siły. Nie jest też wytworem własnej pracy (homo faber). Tym co różni nas od zwierząt jest sfera duchowa, którą Scheler nazwał osobą. Osoba nie istnieje substancjalnie czyli jak rzecz. Istnieje jak proces aktów świadomości. "Osoba jest konkretną, nawet istotową jednością bytową aktów różnorodzajowej istoty...", aktów czucia, myślenia, woli, miłowania. Aby człowieka określić jako osobę musi on spełnić trzy warunki. Musi posiadać pełnię władz umysłowych(rozumianą niedokładnie tak jak w psychiatrii).Osoba musi być pełnoletnia, chodzi o ujmowanie czynów i myśli jako autentycznie własne, a nie sugerowane przez otoczenie. Po trzecie musi panować nad własnym ciałem. Poznanie osoby jest utrudnione, ponieważ w przeciwieństwie do "ja" psychofizycznego osoba nie poddaje się uprzedmiotowieniu. Ponieważ jest procesem aktów świadomościowych nie można jej badać jak statyczny przedmiot. Nie można uchwycić procesu. Każde zatrzymanie procesu powoduje jego uprzedmiotowienie. Poznanie jest o tyle możliwe, że doświadczamy siebie od wewnątrz. Inne osoby doświadczamy przez współprzeżywanie ich aktów. Scheler wyróżnia w osobie sferę intymną dostępną tylko danej osobie oraz sferę społeczną, której akty mogą być komunikowalne. Ponadto Scheler zastanawiał się nad związkiem między osobą a sferą witalną człowieka, czyli związkiem między duchem a pędem życiowym. W ostatniej fazie twórczości Scheler doszedł do wniosku, że bezsilny duch czerpie energię ze sfery witalnej. Scheler poddał też krytyce społeczeństwo mieszczańskie. Wbrew Nietzschemu twierdził, że resentyment nie jest efektem represji społeczeństwa i kultury chrześcijańskiej wobec wybitnych jednostek, ale ma swe źródło w kulturze mieszczańskiej. To ona przeinaczyła i ośmieszyła takie heroiczne ideały chrześcijańskie jak bohaterstwo, poświęcenie, pokora, a sama zdegradowała człowieka do roli narzędzia pracy, sprzedajnego, uległego i służalczego.
GENERALNIE TO CO WIDZISZ WYŻEJ TO TA FILOZOFIA CZŁOWIEKA ALE W KAŻDEJ KSIĄŻCE PRZY SCHELERZE OMAWIAJĄ TO CO UJRZYSZ NIŻEJ JAKO GŁÓWNE ZAŁOŻENIA JEGO FILOZOFII WIĘC WARTO PRZECZYTAĆ Max Scheler filozof niemiecki, przedstawiciel fenomenologii.poznał około 1908 roku Edmunda Husserla i pod jego wpływem został fenomenologiem, ale zbudował zupełnie inną wersję tej filozofii. Najwięcej dokonał w filozofii praktycznej, zwłaszcza
(…)
… odgrywają czynniki niezależne od doświadczenia, aprioryczne, czyli rozumowe (aprioryzm)
Platon, Arystoteles, Husserl. Kant
Ideał poznania to poznanie naukowe, jego zaprzeczeniem jest ślepa wiara-dogmatyzm, odwoływanie się do czynników nadprzyrodzonych, mistycyzm
IRRACJONALIZM-dominującą rolę w procesach poznania i działania przypisuje czynnikom pozazmysłowym i pozarozumowym, np. woli, uczuciu, popędom, instynktom
Niektóre jego odmiany za podstawowe źródło wiedzy wyłącznie akty mistycznej ekstazy (Plotyn) lub swoistej iluminacji (augustynizm) bądź też intuicji
Spośród wszystkich władz człowieka na pierwszym planie stawia wolę (Schopenhauer) lub serce, uczucia (Pascal) bądź zmysł moralny (Shaftesbury, Hutcheson)
Współcześnie irracjonalizm reprezentuje psychoanaliza (teza o nadrzędności czynników…
… i „wyższą” radość). Według Schelera autentyczne i głębokie szczęście przenika się z cierpieniem, należy więc odrzucić nieskuteczną walkę z cierpieniem, bólu trzeba nauczyć się przeżywać. Druga część pytania: różnica między racjonalizmem i irracjonalizmem
RACJONALIZM-główna rolę w ludzkim działaniu i poznaniu odgrywa rozum, podstawowym wyróżnikiem człowieczeństwa jest rozumność
w etyce: o kwalifikacjach…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)