To tylko jedna z 6 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
PÓŹNA REPUBLIKA (RZĄDY NOBILITAS) PODŁOŻE GOSPODARCZO-SPOŁECZNE EPOKI 1) Stosunki ekonomiczne Rósł majątek całego społeczeństwa. Zakładanie osiedli włościańskich (kolonii) bądź przydzielanie ziemi obywatelom-rolnikom. Po licznych wojnach - nowe tereny uprawne (ager publicus) , część z nich uprawiano bez tytułu (tzw . ager occupatorius )
Z biegiem czasu, oddawano ager publicus w dzierżawę bądź odstępowano za niską cenę bogatym obywatelom powstanie olbrzymich posiadłości ziemskich (latyfundiów) System plantacji (za wzorem punickim), zastąpienie dzierżawców i robotników najemnych niewolnikami wypędzona ludnośc wiejska trafia do Rzymu gdzie ulega proletaryzacji. Przestawienie rolnictwa z uprawy zboża na chów bydła, uprawę winnej latorośli i oliwek. Lex Licinia Sextia 367 r. p.n.e . - próbuje ograniczyć posiadanie okupowanego do 500 iguera Reforma rolna Tiberiusa Gracchusa (trybun ludowy) 133 r. p.n.e. Nikt nie może posiadać więcej niż 500 iguera gruntu okupowanego. Posiadany grunt powyżej tej granicy miał być odebrany i po 30 iugera oddany w niepozbywalną, dziedziczną dzierżawę obywatelom bezrolnym.
Opory polityczne w realizowaniu reformy
Kontynuacja reformy - Gaius Gracchus - 123 r. p.n.e. Oddaje nowym posiadaczom grunt na własność prywatną, ale z obowiązkiem opłacania czynszu (ager privatus vectigalisque). I ta reforma została udaremniona.
Lex Thoria 111 r. p.n.e. obowiązek płacenia czynszu, usunięcie niepozbywalności gruntu staje się on przedmiotem spekulacji wielkich właścicieli ziemskich.
Szeroko korzystano z niewolników - np. przedsiębiorstwa handlowe używały ich jako kierowników placówek handlowych (institutores), kierowników filii i okrętów handlowych.
Jednostka monetarna - nadal as , pierwotnie równy funtowi miedzi. koniec III w. p.n.e. - obniżono as do 112 funta miedzi. Od III w. p.n.e. - monety srebrne. Za pryncypatu podstawa stosunków monetarnych - aureus równający się 25 denarom lub 100 sestercom lub 400 asom .
Bankier (argentarius) i lichwiarz (foenerator) stają się za wzorem greckim samodzielnymi zawodami.
W związku z obrotem pieniężnym bankiera pojawiają się powództwa pochodzące z nieformalnych przyrzeczeń zapłaty (recepta argentarii) po potrąceniu wzajemnych roszczeń (compensatio argentarii) z uwzględnieniem miejsca świadczenia (actio de eo quod certo loco).
Dzierżawcy podatkowi - tzw. publicicani
(…)
… civile - ius honorarium)
zakres stosowania (ius civile - ius gentium)
Istniało nadal prawo zwyczajowe i stanowione. Prawo zwyczajowe - (mos maiorum) odróżniano wyraźnie od źródeł prawa stanowionego. Jego moc była duża, mogło nawet prowadzić do pozbawienia ustawy jej mocy.
Prawo stanowione - ustawy, edykty magistratur i uchwały senatu.
USTAWY I UCHWAŁY SENATU
Od ustawy XII tablic - nie pojawiło…
… i s (żywy głos prawa cywilnego). Z punktu widzenia techniki istotną cechę ius honorarium stanowiła jego szatę procesowa.
Prawo poklasyczne - zatarcie się różnicy między ius civile a ius honorarium (za Justyniana - całkowity zanik)
Komentarze do edyktu pretorskiego napisali:
Servius Sulpicius Rufus
A. Ofilius
…
…, które właściwie wymagały formy ustawowej.
EDYKT PRETORSKI - IUS HONORARIUM
Oparcie rozowju prawa na praktyce sądowej - działalnośc magistratur.
367 r. p.n.e. - utworzenie urzędu pretora miejskiego
edykty - środek działalności prawotwórczej, mógł je wydawać pretor i inne magistratury kurulne (np. edylowie kurulni, cenzorzy, namiestnicy prowincji)
Edicta - rozporządzenia wydawane przez magistraturę w zakresie…
… czy exceptiones, i ochrony poza procesowej, jak missiones czy restitutiones.
Edykty pretorskie dotyczyły tylko prawa prywatnego i procesu cywilnego. Nie zajęły się one prawem karnym. Lex annua - edykt obowiązywał tylko podczas kadencji magistratury, która go ogłosiła. Edykt poprzedni nie wpływał na treść następnego.
Potem:
edictum translaticium - edykt przenośny - sprawdzone rozwiązania
edictum novum - własne…
…
Edykty magistratury tworzą ius honorarium (najważniejsza część - ius praetorium)
Początek dwutorowości prawa (odmienne uregulowania w ius civile i ius honorarium)
Decreta - rozstrzygnięcia praktyczne wydawane dla konkretnych przypadków
Actio in factum concepta - jeśli pretor uważał, że stosunek prawny dotąd nie broniony na ochronę zasługuje, mógł mu ją nadać w ten sposób.
Cel prawa pretorskiego…
… bogactwo.
2) Stosunki socjalne Znika antagonizm między patrycjuszami i plebsem a pojawia się opozycja bogatych i ubogich.
91-89 r. p.n.e. wojna ze sprzymierzeńcami italskimi (socii)
Lex Iulia 90 r. p.n.e. - obywatelstwo rzymskie dla wiernych rzymowi italików
Lex Plantia Papiria 89 r. p.n.e. - obywatelstwo dla powstańców, którzy dowolnie złożą broń
Zrównanie patrycjuszy i plebejuszy, pojawia…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)