Teza 13. Potop. Panowanie króla Jana Kazimierza Królem został w 1648 r. Jan II Kazimierz (1648-1668). Dążył do porozumienia z Chmielnickim, chcąc pozyskać go do wojny z Turcją. Poddanie się Chmielnickiego Moskwie (1653) spowodowało wojnę z Rosją. Gdy Polska przystąpiła do Kozaków, nastąpiła agresja Szwecji. Szwedzi rabowali kościoły, ściągali z kleru i majątków kontrybucje, zabierali precjoza kościelne. Zdarzały się zabójstwa kapłanów. Bp żmudzki Piotr Parczewski wraz z archidiakonem wileńskim Kazimierzem Białłozorem podpisał 18.VIII.1655r. akt poddania Wielkiego Księstwa Litewskiego Szwedom. Dopiero jednak obrona Jasnej Góry (19 XI-30 XII 1655) pod wodzą przeora klasztoru Augustyna Kordeckiego pobudziła do walki cały naród. Wygrana Jasnej Góry zmieniała sytuację na niekorzyść Szwedów. Rosja zawarła rozejm z Polską. Tatarzy zmusili Bohdana Chmielnickiego do uznania króla Jana Kazimierza, Stefan Czarnecki wzniecił powstanie antyszwedzkie w południowej Lubelszczyźnie, a hetmani koronni - Mikołaj Potocki i Stanisław Lanckoroński - zawiązali konfederację przeciw Szwedom w Tyszowcach. Król Jan Kazimierz pod koniec 1655 r. powrócił do kraju i l IV 1656 r. złożył w archikatedrze lwowskiej przed łaskami słynącym obrazem Matki Bożej Łaskawej uroczyste śluby, że Matkę Bożą obiera na Patronkę Polski. Wojnę szwedzką zakończył ostatecznie pokój w Oliwie (3 V 1660), który m.in. gwarantował tolerancję kultu religijnego dla katolików w Inflantach (odstąpionych Szwecji), a także zwrot zagrabionych archiwów kościelnych i państwowych. b). Kościół wobec wojen tureckich. Odsiecz wiedeńska Prymas Mikołaj Prażmowski wraz z hetmanem Janem Sobieskim stanął na czele stronnictwa antykrólewskiego, dążącego do detronizacji króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1668-1674 Papież wezwał go do stawienia się osobiście w Rzymie i poddania się decyzji Stolicy Apostolskiej. Śmierć prymasa Prażmowskiego (t 15 IV 1673) położyła kres rozdarciu narodowemu. Kraj zjednoczył się podczas panowania króla, Jana III. W bitwie stoczonej 12 IX 1683 r. Jan III Sobieski uwolnił Wiedeń od oblężenia, zdobył obóz turecki i zmusił armię turecką do odwrotu. Zwycięstwo powstrzymało pochód Turków, zniweczyło ich zamiary stworzenia w Europie Środkowej lennego księstwa, wyzwoliło Polskę od grozy tureckiej i zbudziło nadzieję Słowian bałkańskich oraz Węgrów i Rumunów na wyzwolenie spod jarzma tureckiego. Po zwycięstwie wiedeńskim król Sobieski wszedł do Ligi Świętej anty-tureckiego przymierza Państwa Kościelnego, Wenecji i Austrii (1684). c). Kościół wobec elekcji Sasów Po śmierci króla Sobieskiego (1696) stronnictwo profrancuskie wybrało popieranego przez króla Ludwika XI ks. Contiego. Tymczasem pod naciskiem Austrii, Rosji i Prus przeciwne stronnictwo, reprezentujące mniejszość, wybrało królem elektora saskiego Fryderyka Augusta. Kard. Radziejowski zwołał pospolite ruszenie przeciwko Sasowi - celem poparcia ks. Contiego, który przybył do Gdańska, ale jego akcja nie udała się. Król August II uwikłał Polskę w wojnę ze Szwecją. Zwycięski król szwedzki Karol XII zażądał detronizacji króla Sasa, a 13 VII 1704 r. wyniósł na tron polski wojewodę poznańskiego Stanisława Leszczyńskiego. Po stronie nowego króla opowiedział się prymas Radziejowski. Sprawa nowego króla, Stanisława Leszczyńskiego, powikłała się mocno ze względu na nieprzejednane stanowisko papieża Klemensa XI, który stanowczo opowiedział się po stronie Sasa. Dnia 10 VI 1705 r. papież wysłał brewe do biskupów polskich, w którym p
(…)
… sądów kościelnych, a w latach 1563-1565 sądom kościelnym odebrano egzekucję posiłkową władzy świeckiej. W XVII w. spory dotyczyły głównie anulowania apelacji do Rzymu. Kwestię tę załatwiono kompromisowo ze Stolicą Apostolską w 1634 r., co potwierdzono konstytucją sejmową w 1635 r. Zniesiono wówczas apelacje do Rzymu, odtąd kierowano je do trybunału nuncjatury apostolskiej w Warszawie. g). Episkopat…
… mnisze zaprzestały prawie całkowicie swojej działalności. Przodujące miejsce zajęli jezuici, pijarzy i misjonarze. Głównym zadaniem tych zakonów było prowadzenie szkół, głównie średnich, misji duszpasterstwa parafialnego, a także akcji charytatywnej. Często organizowano pielgrzymki m.in. Jasna Góra. Wszystkie te miejsca pątnicze były pod opieką zakonników. Kultura polska XVIII stulecia bardzo wiele zawdzięcza pijarom, którzy pierwsi podjęli reformę polskiego szkolnictwa średniego (ks. Stanisław Konarski), a także jezuitom, którzy bardzo szybko podjęli - za pijarami - wielki wysiłek reformy szkół średnich. Do zakonów należało prawie całe szkolnictwo średnie (kolegia). Osobne miejsce należy się zakonom i zgromadzeniom, które w tym okresie powstały w Polsce. Na czoło wysuwają się marianie. W 1713 r…
… Radziejowski. Sprawa nowego króla, Stanisława Leszczyńskiego, powikłała się mocno ze względu na nieprzejednane stanowisko papieża Klemensa XI, który stanowczo opowiedział się po stronie Sasa. Dnia 10 VI 1705 r. papież wysłał brewe do biskupów polskich, w którym pod karą suspensy zabraniał przykładać ręki do koronacji Leszczyńskiego. 4 X 1705 r. metropolita lwowski Konstanty Józef Zieliński koronował…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)