W. Dajczak. Notatka składa się z 3 stron.
Posiadanie i prawo rzeczowe (dziedzina z : prawo majątkowe)
Twoja - res tua - uznanie obszaru, że ktoś ma wyłączność władztwa nad jakimś obiektem majątkowym.
Res extra commercium - obiekty, co do których uznaje się, że wszyscy mogą nimi władać I z nich korzystać. Albo absolutnie wszyscy, albo pewien krąg podmiotów, zmienny czasami nawet. Np. sala wykładowa.
Moje (meum esse aio); moje, jeżeli jest moje to nie jest twoje. Sfera wyłączności. Dlatego prawo rzeczowe jest najbardziej istnotne w prawie majątkowym.
Posiadanie i prawo rzeczowe to władztwo nad obiektem majątkowym.
To, co jest moje, może być różnie zakwalifikowane w instrumentach. W świetle prawa rzymskiego mówimy o trzech formach władania rzeczą:
Possesio - posiadanie. Chronologicznie najwcześniejsze.
Proprietas (dominium) - władztwo. Kwalifikowana forma posiadania początkowo, dopiero potem wykształca się proprietas. Iura in re aliena - prawa na rzeczy cudzej. Wreszcie dostrzeżono, że to, co jest własnością jednej, może być wykorzystane przez inne, co prowadzi do powstania jako najpóźniejszych praw na rzeczy cudzej.
Formowanie się prawa własności:
Władztwo - manus; charakterystyczne dla prawa archaicznego. Władztwo: faktycznie to mam, mogę czerpać korzyści, sprzedać, bronić się przed zabraniem władztwa, bo faktycznie jest to moje. Władztwo dotyczy tego, co podlega pater familias. Były to obiekty majątkowe ożywione i nie oraz osoby - członkowie rodziny. W pierwszym okresie władztwo traktowane jest analogicznie, co do osób i rzeczy. W czasie zmienia się to i dzieli na władztwo nad osobami (nadal manus) i władztwo nad obiektami majątkowymi (ożywionymi i nie). Tak kształtuje się pojęcie własności. Ma ono dwa etapy:
Początkowo władztwo traktuje się jako lepsze uprawnienie do rzeczy - czyli jeżeli ktoś zabrał mi zegarek, to musi mi go oddać, bo zachował się nagannie i mam lepsze uprawnienie do władania. Ale jeżeli koleś zegarek go sprzeda, to danej osobie kupującej nie można zarzucić naganności kupującemu, więc nie odzyskam zegarka. Władztwo ma ten, kto jest lepszy wobec prawa. Legis actio sacramento in rem
Proprietas - plena in re potestat - rei vindicatio. Zasadnicze odkrycie polega na tym, że jako właściciela traktuje się osobę, która uzyskała własność w przewidziany przez porządek prawny sposób i jeśli w ten sposób stała się właścicielem, to ma ona uprawnienie skuteczne wobec wszystkich do odzyskania obiektu swojego władztwa (przedmiotu własności). Właściclel ma prawo do rei vindicatio względem każdego, zatem nawet od kobiety, która kupiła zegarek w dobrej wierze. Zatem zakres skuteczności prawnej władztwa ewoluuje w kierunku monopolu władania. Więc przedmiot swój można ostatecznie uzyskać od każdego.
(…)
…, drogi publiczne, akwedukty. Dzięki takiej konstrukcji, nikt nie mógł tego mieć na własność, gwarantował powszechny dostęp do wody, powietrza, dróg publicznych itd. Wyraźnie wskazywano to w dyskusji prawniczej, zatem zaliczenie to było konkretne.
Res mancipi - res nec mancipi; rozróżnienie z ustawy XII tablic, likwiduje je dopiero Justynian. Rozróżnienie obiektów majątkowych, które mogą wchodzić do majątku prywatnego z uwagi na ich znaczenie. Res nec mancipi - obiekty miej cenne. Była lista przedmiotów (pozytywne wskazanie) - res mancipi, szczególnie cennych: grunty, zwierzęta czworonożne, służebności gruntowe, niewolnicy. Wszystko inne było res nec mancipi. Sens praktyczny tego podziału. To co uznano za szczególnie cenne poddano szczególnej ochronie prawnej. Przeniesienie własności takich obiektów…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)