Porównawcze badania różnych sztuk. Ich tradycje, cele, problematyka.
określane jako: paralele między literaturą a sztukami, równoległość sztuk, wzajemne objaśnianie się sztuk - związki, zależności i analogie między sztukami
ich poszukiwanie i akcentowanie wynikają z przeświadczenia o zasadniczej wspólnocie sztuk
wspólnota sztuk wyraża się nie tylko w analogicznych inspiracjach, kluczowe jest stwierdzenie, że wrażenia powstające w kontakcie z jedną sztuką mogą być niejako tłumaczone na wrażenia rodzące się w kontakcie z inną (programowy sonet Baudelaire'a Correspondances)
istotnym elementem jest synestezja
związki i zależności między sztukami mogą mieć różny charakter i ujawniać się na różnych poziomach organizacji dzieła: muzyka i słowa w pieśni, ilustracja w powieści albo próba przekładu dzieła na język innej sztuki (np. Warszawianka Wyspiańskiego) przenikanie i działanie poszczególnych dziedzin sztuki na siebie, wzajemne przejmowanie gatunków (np. Ballady Chopina i Nokturny Staffa)
Geneza, tradycja:
antyk: Simonides z Keos - „Malarstwo jest niemą poezją, a poezja mówiącym malarstwem”, Horacy - ut pictura poesis, Poetyka Arystotelesa
Lessing w Laokoonie - porównanie literatury i malarstwa, stworzenie podziału na sztuki przestrzenne i czasowe
postulat Diderota „zestawić piękno wspólne dla poezji, malarstwa i muzyki” (XVIII wiek)
romantyzm i później - szeroki rozwój idei korespondencji sztuk - symbolizm, próby stworzenia sztuki totalnej, syntetycznej (Wagner)
komparatystyka międzyartystyczna jako samodzielna dyscyplina akademicka - XX wiek: wykład Walzela (1917) o teorii Wöllflina XX wiek - wzmożone zainteresowanie problematyką korespondencji sztuk za sprawą: multimediów, nowych form przekazu łączących słowo, obraz i dźwięk, znużenia strukturalizmem (kognitywizm)
Podstawowe problemy: współwystępowanie w jednym dziele elementów różnych sztuk
transpozycja - przekładalność utworów należących do jednej dziedziny sztuki na język innej sztuki (przekład intersemiotyczny), np. próby oddania dzieł plastycznych w poezji - przekłady, adaptacje
wzajemne oddziaływanie na siebie poszczególnych dziedzin sztuki
badanie gatunków słowno-obrazowych, również przynależnych do kultury masowej (komiks, plakat, reklama)
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)