To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Polska w XVI w.: tendencje do unifikacji i kodyfikacji prawa polskiego (szlacheckiego). Nurt romanistyczny w Polsce i narodziny doktryny „złotej wolności” (Modrzewski, Orzechowski, Rozjusz i inni). Próby kodyfikacji. Stabilizacja zasad średniowiecznych Tendencje do unifikacji i kodyfikacji prawa polskiego (szlacheckiego). Sytuacja w Polsce była bardzo nietypowa. W Europie w XVI wieku mają tendencje do unifikacji i kodyfikacji prawa, do likwidacji partykularyzmu. Tendencje te wiążą się z postępującą centralizacją władzy państwowej, co z czasem prowadziło do powstania absolutyzmu władzy monarszej.
Centralizacja i pojawianie się absolutyzmu pociąga za sobą postępującą surowość prawa karnego.
Ustrój Polski poszedł w innym kierunku - w czasie gdy w krajach Europy zachodniej rozwija się absolutyzm - w Polsce rodzi się demokracja szlachecka. Pastwo Polskie staje się Rzeczpospolitą Szlachecką - własnością szlachty
Szlachta powołuje Sejm, przejmuje faktyczną władzę w Polsce. Występuje jednak pewne rozproszenie prawa, co powoduje pojawienie się tendencji skodyfikowania prawa ziemskiego na polecenie Jana Łaskiego (1506 r.). Spis ten miał być podstawą dalszych prac kodyfikacyjnych. Spis ten, z błędami, pod błędną nazwą Statutu Łaskiego , był faktycznie w użyciu aż do III rozbioru.
w 1523 r. wszedł w życie kodeks procesowy pod nazwą Formula processus . Nieduży, 111 artykułów, racjonalizował proces średniowieczny (z procesu wyrzucono nieracjonalne zapisy, poza tym proces został w swoim schemacie - prywatno-skargowym, z karą główszczyzny),
w 1532 r. powołano komisję kodyfikacyjną, która miała przygotować korekturę praw ( Korektura Taszyckiego ). Projekt został przedstawiony Sejmowi, który w tym samym roku go odrzucił, uważając wprowadzenie tego typu nowości za niebezpieczne dla demokracji szlacheckiej.
Do III Rozbioru Rzeczypospolitej prawo polskie nie zostało skodyfikowane i zachowało swój średniowieczny charakter. Nurt romanistyczny w Polsce i narodziny doktryny „złotej wolności” (Modrzewski, Orzechowski, Rozjusz i inni). Próby kodyfikacji. Stabilizacja zasad średniowiecznych W Polsce wprowadzenie prawa rzymskiego propagowali ludzie nieliczni, aczkolwiek wybitni. Należeli do nich:
Andrzej Frycz Modrzewski - autor dzieła „O poprawie Rzeczypospolitej”,
Jakub Przyłuski - duchowny, wykształcony na uniwersytetach.
Równolegle do nurtu romanizującego narodził się nurt złotowolnościowy, propagujący „złotą wolność szlachecką”. Jego twórcą i liderem był znakomity publicysta Stanisław Orzechowski.
Idea złotej wolności polegała na licznych przywilejach takich jak nietykalność osobista i majątkowa. Szlachta miała swój Sejm a ustrój był liberalny. Wprowadzenie na szerszą skalę prawa rzymskiego mogło prowadzić do powstania w Polsce absolutyzmu, a było do dla szlachty nie do przyjęcia (np. zasada „cokolwiek królowi się podoba, staje się prawem”).
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)