Pogranicza Europy - Kaukaz i Ural LEZGINI (Lezgijar) Jeden z największych narodów północnokaukaskich, zamieszkujący pogranicze dagestańsko-azerbejdżańskie. W Rosji jest ich 411 tys. (z czego w Dagestanie - 336 tys.), w Azerbejdżanie - ok. 250 tys.; mieszkają także w wielu niekaukaskich regionach Rosji oraz w Azji Centralnej, gdzie istnieją całe wioski lezgińskie przesiedlone tam w czasach stalinowskich. Sami siebie nazywają Lezgijar ; w dawnych czasach Lezginami nazywano wszystkie narody górnego Dagestanu. Mówią w języku lezgińskim , który ma trzy dialekty i wiele gwar: kiuriński (gwary: ponejska, jarkińska, kurachska, giljarska, gelcheńska), samurski ( gwary: dokuzparyńska, achtyńska, fijska, kuruszska) oraz gubiński. Większość z nich swobodnie mówi po azersku. W XV w. stworzono alfabet lezgiński na podstawie arabskiego (tzw. azerbejdżańska wersja alfabetu arabskiego zwana adżame), od 1928 r. - alfabet łaciński, a od 1938 r. cyrylica. Są muzułmanami-sunnitami (jedynie mieszkańcy wioski Miskidży w Dagestanie są szyitami). Rdzenne terytorium Lezginów to lewy brzeg rzeki Samur - kroniki wspominają o nich jako o plemieniu Legów, które wchodziło w skład Albanii Kaukaskiej; później Lezgini zaczęli się osiedlać również na południe od Samura, na terytorium współczesnego Azerbejdżanu. W dawnych czasach Lezgini zajmowali się głównie rolnictwem , hodowlą zwierząt oraz rzemiosłem; wielu Lezginów wyjeżdżało również do sezonowej pracy w Azerbejdżanie (gł. na bakińskich polach naftowych). W północnym Azerbejdżanie Lezgini byli znani jako doskonali rzemieślnicy (wytwarzali m.in. wyroby z drewna i dywany). Istnieje silna inteligencja lezgińska, Lezgini uchodzą za najbardziej wykształcony naród Dagestanu . Lezgini pozostają obecnie w opozycji do awarsko-dargińsko-kumyckich władz Dagestanu; wśród azerbejdżańskich Lezginów popularnością cieszą się hasła separatystyczne - oddzielenia od Azerbejdżanu i zjednoczenia z Lezginami dagestańskimi (jest to wykorzystywane przez Rosję do wywierania nacisków na Azerbejdżan).
ORMIANIE Ormianie są narodem indoeuropejskim, daleko spokrewnionym z Grekami. Na całym świecie żyje ok. 8 mln Ormian, z czego ok. 3 mln w Armenii, 150 tys. w Górskim Karabachu, ok. 300-350 tys. w Gruzji. Pozostali stanowią rozsianą po całym świecie diasporę ormiańską.
Sami określają się jako Haj, zaś Armenię - Hajastan ; nazwa ta pochodzi od starożytnego plemienia protormiańskiego - Hajków, którego mitycznym przodkiem był Hajk. Mówią w języku ormiańskim należącym do grupy języków indoeuropejskich, spokrewnionym z językiem greckim; istnieją dwa warianty literackiego języka ormiańskiego (wschodnioormiański i zachodnioormiański) oraz dziesiątki dialektów.
(…)
… i urartyjskie. Ok. 500 r. p.n.e. nad rzeką Kurą (gruz. Rioni) powstało państwo Iberia, a obszary nad Morzem Czarnym (mityczną Kolchidę) kolonizowali osadnicy greccy z Miletu. W latach 60. p.n.e. Gruzja dostała się pod wpływy rzymskie, a od II w. n.e. zaczęło tam przenikać chrześcijaństwo. W IV w. król Iberii, zaś w VI w. - król Lazyki (zachodnia Gruzja) przyjęli chrzest.
W XI w. król Bagrat III zjednoczył…
… Szamilowi; dopiero nauki sufickiego szejka z bractwa Kadirija Kunta-chadżi Kiszyjewa (działał w latach 1850-1860.) wywarły na społeczeństwo inguskie wielki wpływ, przyspieszając jego islamizację. Do końca władzy carskiej islam w Inguszetii utwierdził się na stałe.
---ABCHAZI--- Abchazi od wieków zamieszkują obszar między wybrzeżem Morza Czarnego a grzbietem Kaukazu oraz rzekami Psou i Inguri (terytorium…
… się ”dypsyszczadzom” (”w nim nie ma abchaskiego ducha”). A mówią, że język Polski jest trudny, ja pierdole. Przodkowie współczesnych Abchazów pojawili się nad Morzem Czarnym prawdopodobnie ok 2-3 tys. lat p.n.e. Na początku naszej ery terytorium dzisiejszej Abchazji zamieszkiwały protoabchaskie plemiona Abazgów, Apsylów, Sanigów, Misimianów i in., które według jednej z teorii przesiedliły się tam kilka tysięcy…
… Górski Karabach oraz Nachiczewan (40% Ormian) włączono jednak do Azerbejdżanu, co stało się zarzewiem współczesnego konfliktu ormiańsko-azerskiego, który wybuchł pod koniec lat 1980. W 1991 r. Armenia ponownie odzyskała niepodległość.
OSETYJCZYCY Naród żyjący na Kaukazie Północnym (w Osetii Północnej) i południowym (w Osetii Południowej i innych rejonach Gruzji). W Rosji żyje ok. 514 tys. Osetyjczyków…
…”; istnieją również poglądy wywodzące je od imienia dawnego inguskiego boga - Gela lub Gala. Rosyjska nazwa Inguszy pochodzi od nazwy jednej z inguskich wsi - Anguszt (lub Inguszt; obecna nazwa - Tarskoje), położonej na terytorium Osetii Północnej. Mówią językiem inguskim, bardzo bliskim językowi czeczeńskiemu (przedstawiciele obu narodów mogą się swobodnie porozumiewać). Dialektyczne różnice…
…. Większość Abchazów wyznaje prawosławie i należy do nie uznawanej przez Kościół gruziński Abchaskiej Cerkwi Autokefalicznej. Są jednak również abchascy muzułmanie (sunnici). Ani chrześcijaństwo ani islam nigdy nie zapuściły jednak w Abchazji głębokich korzeni. Powszechnie obchodzi się np. pogańskie święta: checzchuama, acnych, nancha itd. Charakterystycznym elementem religii Abchazów jest monoteizm…
… radykalny abchaski ruch narodowy, który za główny cel stawiał sobie zmianę statusu Abchazji (wyjście z Gruzji). Pod tymi hasłami w Suchumi wielokrotnie dochodziło do masowych demonstracji (1957, 1964, 1967, 1978). W 1988 r. ruch przyjął formę zorganizowaną dzięki powstaniu organizacji ”Ajdgylara”, która doprowadziła do ogłoszenia przez Abchazję suwerenności w sierpniu 1990 r. Na początku lat 1990…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)