Podstawy prawa karnego - umyślność, zamiar, teorie godzenia się

W naszych warunkach nie są znane obiektywne warunki karalności, ani nawet obiektywne warunki wyższej karalności. Nasz Kodeks karny takich przypadków po prostu nie zna. W niektórych systemach prawnych one występują. Obiektywne warunki karalności zmierzają zawsze do zawężenia karalności.
Subiektywna strona czynu zabronionego może polegać na umyślności lub nieumyślności.
Umyślność
ARTYKUŁ 9
§1 Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi.
Z tego artykułu wynika, że umyślność polega na zamiarze. Zamiar i umyślność to mniej więcej to samo. Problem jest taki, jakie są postacie zamiaru. Powyższy artykuł przewiduje jego dwie postaci. Może polegać na chęci popełnienia czynu zabronionego albo przewidzeniu możliwości popełnienia danego czynu. Przy drugiej postaci zamiaru, zwanej zamiarem ewentualnym, mówi się o dwóch elementach: świadomości sprawcy i o jego stosunku emocjonalnym. Świadomość polega na tym, że przewiduje możliwość dokonania czynu zabronionego, ale niekoniecznie. Kwestia woli to godzenie się, które jest dość tajemnicze z punktu widzenia psychologii. Jak komuś jest wszystko obojętne, nie ma stosunku emocjonalnego do czegoś, to się godzi. Zamiar może polegać na tym, że sprawca chce czyn popełnić. Przy takim sformułowaniu zamiaru bezpośredniego mamy dosyć szeroki zakres tego zamiaru. Mówi się wyłącznie o stosunku emocjonalnym. Świadomość sprawcy może polegać na tym, że jak się zachowa tak a tak to na pewno osiągnie to co zamierza lub być może osiągnie to co zamierza. Są możliwe wobec tego dwa stany świadomości. Przy zamiarze bezpośrednim ciężar określenia na czym polega umyślność spoczywa na stanie woli sprawcy. To, że on chce uświęca jego działanie. W zamiarze ewentualnym o świadomości sprawcy mówi się wyłącznie wtedy, kiedy sprawca przewiduje możliwość popełnienia tego skutku. Jeżeli nałożymy na świadomość elementy emocjonalne, to okaże się, że mamy różne postacie zamiaru bezpośredniego. Jest możliwa sytuacja, kiedy zrealizowanie znamion czynu zabronionego jest przez sprawcę emocjonalnie uprawnione i jest zarazem przewidywane jako nieunikniona konsekwencja jego działania. Są też takie przypadki, kiedy skutek nie jest upragniony, natomiast sprawca go realizuje, bo uważa go za nieunikniony i musi go zrealizować dla osiągnięcia swojego celu. Istnieje również zamiar bezpośredni drugiego stopnia. Tutaj sprawca dąży do czegoś zupełnie innego, ale wie, że konsekwencją jego działania będzie jeszcze inny skutek, który przewidział jako nieuchronny, konieczny. Przy zamiarze bezpośrednim należy brać pod uwagę świadomość woli. Pierwszy typowy układ polega na tym, że sprawca ma wolę i świadomość, że za chwilę osiągnie zamierzony skutek. Ten zamierzony skutek to zrealizowanie znamion przestępstwa. Sprawca ma sobie uświadamiać stan faktyczny, że działa umyślnie z zamiarem bezpośrednim, niezależnie od tego, jak to nazywa.

(…)

… psychicznej lub upośledzenia. Niepoczytalność zachodzi z powodu kryteriów wymienionych w art. 31 §1 i gdy zostało spełnione kryterium psychologiczne A lub B.
W art. 31§2 jest mowa o poczytalności ograniczonej, która nie wyłącza winy, ale ją umniejsza. Jeżeli ktoś ma mniejszą winę, to powinien mieć mniejszą karę. Sąd nie musi zastosowywać nadzwyczajnego złagodzenia kary.
Żeby była mowa o poczytalności…
….
Przykładem może być ciężki uszczerbek na zdrowiu (art. 156; cytowany wielokrotnie). Jest to przestępstwo skutkowe.
ARTYKUŁ 156
§3 Jeżeli następstwem czynu określonego w §1 jest śmierć człowieka, sprawca
podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
Tu jest przestępstwo kwalifikowane przez następstwo. Następstwem jest śmierć człowieka. Alternatywa była następująca: albo trzeba przyjąć zgodnie…
... zobacz całą notatkę