PODEJŚCIA:
Środowisko jako naturalne miejsce rozwoju człowieka
W tym podejściu człowiek pojmowany jest jako istota BIOSOCJOKULTUROWA – jest to osoba dla
której w procesie rozwoju istotne jest środowisko naturalne i jej fizyczny rozwój, środowisko
społeczne, w którym wzrasta i środowisko kulturowe, które propaguje określone wartości i normy.
Te 3 płaszczyzny wspomagają rozwój człowieka. W tym podejściu środowisko jest ujmowane jako
podłoże, z którego człowiek czerpie informacje, wzory, które może naśladować, ale także energię.
Środowisko powoduje, że mamy siłę podejmować wyzwania.
Wyróżnia się w nim 2. kierunki metodologiczne:
1. Kierunek psychopedagogiczny – który zwraca się na interakcje – bezpośredni kontakt z
wychowaniem, ponieważ środowisko jest utożsamiane z interakcja między wychowawcą a
wychowankiem. Podstawowym zadaniem dla pedagoga jest diagnoza wychowanków.
Wychowawca musi poznać możliwości swoich wychowanków, poznać ich lęki, oczekiwania,
niepokoje, ale również musi zobaczyć, jakie mają możliwości przystosowania się do
środowiska, w którym funkcjonują. Tak sporządzona diagnoza daje nam materiał do tego,
żeby praktycznie wspomagać rozwój wychowanka. Pedagog powinien pomagać
wychowankowi w procesie samorozwoju, samorealizacji, a także w procesie samoakceptacji.
Zadaniem pedagoga jest to, aby wychowanek osiągnął szczęście.
2. Kierunek socjopedagogiczny – w tym kierunku prowadzi się pomiary środowiska, które są
dokonywane za pomocą skal zmienników, które mają na celu udoskonalenie środowiska w
taki sposób, aby rozwój jednostki nie był zakłócony. Wynikiem badań są opisy modelowych
instytucji wychowawczych, które mają stwarzać warunki rozwoju. Powstają tutaj monografie
instytucji, analizy demograficzne i statystyczne oświaty, kultury, opieki zdrowotnej. Celem tej
monografii jest wskazanie czynników, które mogą zakłócać rozwój i tych które je
wspomagają. W tym kierunku pedagogicznym zadaniem pedagoga jest wprowadzenie zmian
w środowisko. Pedagog powinien być liderem środowiska, powinien organizować akcje
wspierające wychowanka i środowisko. Badanie środowiska służy temu, żeby niwelować
zagrożenia, które w tym środowisku występują oraz wzmacniać te elementy które mogą
rozwój wspomagać.
Środowisko jest źródłem bodźców stymulujących rozwój człowieka
To relacja miedzy wychowawcą a wychowankiem, która ma charakter przyczynowo-skutkowy.
Wychowawca wpływa na wychowanka. Podstawowym podmiotem diagnozy jest wychowanek i jego
rozwój. Musimy zbadać poziom rozwoju wychowanka, z drugiej strony zdiagnozować środowisko pod
kątem tych bodźców, które maja największy wpływ na rozwój człowieka – te bodźce muszą być
zgodne z przyjętym ideałem wychowawczym, które funkcjonują w danym środowisku i kulturze.
Zadaniem pedagoga jest takie organizowanie środowiska, żeby dostarczało ono pożądanych
bodźców, żeby tworzyło sytuacje do prawidłowego rozwoju człowieka, aby dawało zachęty do
działania, aktywności w tym środowisku. Organizuje się je po to, aby rozwój człowieka przebiegał
intensywnie (kwestie wolontariatu, kontaktu ze sztuką, muzyką – aby otworzyły się na jego talenty i
aby chciał funkcjonować w tej kulturze). W pedagogice tradycyjnej istnieje założenie, że dorośli ludzie
– starsze pokolenie – jest przekazicielem wiedzy, norm, wartości, które są uznawane w danej
kulturze, i to starsze pokolenie na drodze transmisji właśnie te normy, wartości przekazuje młodszym
pokoleniom. Zapewnia to im ciągłość kulturową, czyli zapewnia trwanie, rozwój grupy społecznej.
Ten nurt nastawiony jest na wykorzystanie dóbr kultury. Trzeba korzystać z wartości, norm, ideałów,
które w danej kulturze są. Podkreśla się tu dobro wspólne, które tworzymy wszyscy. Zadaniem
pedagoga jest tworzenie takich sytuacji, aby wychowankowie mieli możliwość uczenia się poprzez
naśladownictwo zachowań społecznie pożądanych – to podejście jest nastawione na tworzenie
placówek opieki pozaszkolnej, placówek animacji, kultury, placówek wychowania równoległego. Daje
również możliwość pedagogicznego ingerowania w środowisko, w którym źle funkcjonują. Takim
środowiskiem jest również rodzina. Zadaniem pedagoga jest tworzenie instytucji wsparcia.
Podejście metodologiczne
Rozumie środowisko jako przykład społecznych interakcji świadomych podmiotów. Jest to podejście
humanistyczne, którego źródła nawiązują do koncepcji Floriana Znanieckiego. Znaniecki uważał, że
środowisko jest to co człowiek w danym miejscu spostrzega i czego doświadcza – zwraca się uwagę
na to ze środowisko jest rozumiane w sposób niematerialny. Najważniejsza w tym podejściu jest
tradycja, obyczaje, wierzenia, z którymi się identyfikujemy i przypisujemy w naszym życiu znaczenie.
Jeśli pedagog diagnozuje środowisko w tym podejściu, to diagnozuje środowisko niematerialne, czyli
interesuje się tym jakie znaczenie ludzie przywiązują określonym wartościom zarówno materialnym
jak i niematerialnym. To podejście przyjmuje, że rozwój człowieka poprzez proces rozwiązywania
życiowych problemów, czyli nie można ze środowiska tych elementów wyodrębnić i likwidować,
które mogą to wychowanie zakłócać, nie powinno się sztucznie stymulować rozwoju. Przyjmuje się że
każdy ma w inny sposób reaguje na dane zjawisko, wartość. Każdy zbiera tylko sobie właściwe
doświadczenia życiowe, które każdy interpretuje na swój własny sposób. I dopiero pod wpływem
tych interpretacji ludzie podejmują działanie. Pedagog musi zwrócić uwagę jakie bodźce, reakcje
wywołują w wychowanku. Ważne jest to co może sprawiać trudności, a co nie – proces wychowania
powinien być procesem wzajemnego dopasowania się - wychowawca musi zwracać uwagę na
reakcje wychowanka, który z kolei jest zobowiązany obserwować wychowawcę.
Pedagogika społeczna nie jest psychologią, ale zajmuje się rozwojem społecznym, który rozpatruje
się na 3. poziomach koncepcji człowieka:
I.
ONTOLOGICZNY – stawiamy takie pytania kim jest człowiek, jaka jest jego struktura. Co
warunkuje jego rozwój i środowisko – podstawowe twierdzenia dla pedagogiki społecznej.
II.
EPISTEMOLOGICZNY – jak człowiek poznaje, co może poznać, co warunkuje proces
poznawania – odpowiedź – poznanie człowieka warunkuje środowisko – nasze możliwości
poznawcze są uwarunkowane przez środowisko, w którym się rozwijamy.
III.
AKSJOLOGICZNY – jak człowiek działa, co warunkuje nasze działanie, jakie są cele naszego
działania, jak funkcjonują wartości w naszym życiu - odpowiedź - działania człowieka
warunkuje środowisko. Cele naszego działania są związane z wartościami.
WNIOSEK:
Pedagogika społeczna przyjmuje, iż ukształtowanie człowieka jest efektem środowiskowych relacji,
czyli dojrzałość społeczną zawdzięczamy środowisku społecznemu, w którym żyjemy.
KONTAKTY SPOŁECZNE – relacje z 2-gim człowiekiem są podstawą naszego rozwoju, zaspokojeniem
naszych potrzeb. Rozwijamy się i stajemy się pełnoprawnym członkiem grupy społecznej poprzez
naśladowanie wzorów zachowań, które w tym środowisku są akceptowane.
Z funkcjonowaniem w środowisku człowieka związane są 2. Kategorie:
I.
II.
Rola społeczna – to zdefiniowany i społecznie określony, wewnętrznie spójny zespół
przepisów i oczekiwań dotyczących pożądanego zachowania jednostek w konkretnych
sytuacjach związanych z pozycją społeczną. Jest to również zbiór określonych przywilejów,
obowiązków, praw, które są społecznie przypisane do pozycji w grupie.
Postawa społeczna – jest to uwewnętrzniona, przyjęta przez jednostkę, wyuczona,
socjalizowana predyspozycja do reagowania w społecznie zdefiniowany sposób, szczególnie
przez podejmowanie określonych działań, w odpowiedzi na określone działania społeczne -
np.; postawa prospołeczna i aspołeczna.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)