CHARAKTERYSTYKA PRZEDMIOTOWA PEDAGOGIKI
Pedagogia - zespół środków i metod wychowawczych stosowanych przez nauczycieli i wychowawców; nauczanie, wychowanie. Pedagogia to całość zabiegów wokół osoby wychowanka, to samo dzieło wychowywania, zespół czynności i umiejętności wychowawczych. Stąd pedagogia może być albo twórczym działaniem na dzieci i młodzież, płynący z talentu wychowawcy, albo rzemieślniczym naśladowaniem wzorów postępowania, zależnym od nabytej wprawy i rutyny. Termin „pedagogia” używano w języku polskim na początku XIX w. na oznaczenie wychowania dzieci; później jednak wprowadzono termin „pedagogika”, ustalając obok niego termin „wychowanie” i odrzucając „pedagogogię”.
Pedagogika - wiedza teoretyczna i praktyczna dotycząca wychowania i nauczania; świadoma i celowa działalność wychowawcza. Pedagogika jest więc nauką, której przedmiot stanowi sprawa praktycznej pedagogii wszelkiego rodzaju (sztuki i techniki wychowania), czyli wychowawczego prowadzenia dzieci, młodzieży oraz oddziaływania na rozwój ludzi dorosłych. Pedagogika współczesna zachowuje swą historyczną nazwę (paidagogos - gr. = prowadzący chłopca), etymologicznie odnosząc się właściwie do wychowania dzieci. Obecnie jednak rozrosła się obejmując wszechstronny rozwój człowieka na przestrzeni całego życia (od dzieciństwa i młodości po dojrzałość i starość). Także w użyciu praktycznym występuje tradycyjna terminologia, posługująca się wyrazami przejętymi z języka potocznego, jak wychowanie, kształcenie i nauczanie. Pojęcia te są łatwe do użycia, ale trudne do zdefiniowania (ze względu na liczne skomplikowane stosunki międzyzakresowe). Tam, gdzie chodzi w wychowanie do odbioru czegoś lub wychowanie przez przeżywanie czegoś (np. muzyki), tam próbuje się używać wyrazu edukacja, np. edukacja filmowa. Z kolei termin pedagogizacja oznacza łączenie przedmiotów ogólnokształcących z problematyką pedagogiczną (działalność zmierzająca do szerzenia wiedzy i kultury pedagogicznej w społeczeństwie, zwłaszcza wśród rodziców); pedagogizacja studiów uniwersyteckich, pedagogizacja rodziców.
Pojęcie edukacji ma wiele znaczeń i sensów:
w słownikach traktuje się ją jako „wychowanie, głównie pod względem umysłowym, jako wykształcenie, naukę” bądź jednoznacznie jako „wychowanie, wykształcenie”. Słowo to w swoim rdzeniu zawiera „wyprowadzenie” (łac. ex-duco - „wyprowadzam”), to znaczy wyprowadzenie „z jakiegoś stanu gorszego do lepszego i wyższego” (w tym przypadku „wyprowadzenie dziecka ze stanu natury i barbarzyństwa do stanu kultury”).
Biorąc pod uwagę kryterium genezy pojęć pedagogicznych, można wyróżnić pewne nazwy i znaczenie pierwotne, z których ukształtowała się nazwa i znaczenie współczesne. Przykłady tego typu pojęć:
(…)
… to nabywanie wykształcenia w toku działalności własnej, której cele, treść i środki ustala sam podmiot. Jest to proces samorzutny, spontaniczny i zarazem dynamiczny, o ciągłym przewartościowywaniu i optymalizacji celów własnej aktywności. Niekiedy samokształcenie rozumiane jest jako realizacja własnego ideału osobowości oraz nabywanie kultury ogólnej i zawodowej - jest ono wówczas bliskie terminowi…
… kulturowych i konfrontowanie ich ze znanymi i poznawanymi wzorami godnymi naśladowania
5.
Samokształcenie
Samodzielne analizowanie i ocenianie antywzorów i wzorów, tworzenie wzorów oraz poszukiwanie ich realizacji jako wzorów do naśladowania 6.
Samowychowanie
Samokontrolowanie i samosankcjonowanie zgodności własnych zachowań z przyjętymi wzorami
2. ANTYNOMIE, KONTRASTY I DWUZNACZNOŚCI W OBRĘBIE WSPÓŁCZESNEJ PEDAGOGIKI
Ambiwalencja i antynomia we współczesnej pedagogice
Antynomia - to „sprzeczność, zwłaszcza między dwoma wzajemnie wyłączającymi się twierdzeniami, z których każde wydaje się równie prawdziwe i uzasadnione. Antynomia może dotyczyć idei, sądów, poglądów, ocen, wartości, dynamizmów rozwojowych itp. Współczesna wiedza pedagogiczna jest antynomiczna, czyli pełna sprzecznych sądów i twierdzeń…
… potrzeb)
intencjonalne ogólne sanitarna
nieintencjonalne zawodowe zdrowotna
Z punktu widzenia kryterium podmiotowego i przedmiotowego można wyróżnić edukację przedmiotową i podmiotową (autoedukację). EDUKACJA
Przedmiotowa Podmiotowa
Kształcenie Samokształcenie
Wychowanie Samowychowanie
Nauczanie Uczenie się
Wyodrębnienie się różnych subdyscyplin i specjalizacji w obrębie pedagogiki związane jest m.in…
… starała się rozpatrywać łącznie te trzy spojrzenia na człowieka. Tymczasem człowiek w rzeczywistości edukacyjnej przebywa równocześnie w: sferze faktów „tu i teraz”
sferze działania sferze wartości.
Brak równoczesnego ujmowania tych trzech sfer, w których przebywa człowiek w rzeczywistości edukacyjnej, doprowadził do licznych antynomii oraz rozbieżnych, przeciwstawnych stanowisk. Antynomie te wzrosły…
… wprowadzenie dla tej dziedziny pedagogiki nazwy odrębnej („andragogika”) wskazującej, iż chodzi o dorosłych, a nie o dzieci. Wkrótce okazało się, że w tej dziedzinie konieczna jest dalsza specjalizacja: obok problemów kształcenia ludzi w wieku produkcyjnym zwrócono uwagę na problemy tzw. trzeciego wieku, a więc ludzi starszych, emerytów, i podjęto troskę o wzbogacenie ich życia w tych nowych, niekiedy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)