Pedagogika ogólna Uzasadnienie znaczenia teorii pedagogicznej
Teoria (potocznie) to zespół twierdzeń wyjaśniających daną dziedzinę rzeczywistości oraz mechanizmy jej przekształcania (Okoń). W naukach empirycznych to system twierdzeń tłumaczących jakieś fakty w sposób logicznie niesprzeczny, ów system twierdzeń może również obejmować całą dyscyplinę naukową. Teoria służy zarówno tłumaczeniu faktów jak i ich przewidywaniu (Okoń).
„O efektywności kształcenia decyduje nie to, ile uczący się zgromadzi wiedzy, lecz jak ją spożytkuje” (Kwiatkowska H.)
Ogólnofizyczne prawidłowości związku poznania z działaniem
sprzężenie współmierne Sprzężenie asymetryczne Redukcja rosnącej wieloznaczności
Sprzężenie asymetryczne:
przejście od wzbogacenia wiedzy do wzbogacenia form działalności praktycznej (możliwe ale nie nieuchronne)
ALE każda wzbogacająca zmiana ludzkiego działania prowadzi do wzrostu wiedzy
konieczność takiego wzrostu wiedzy, aby mogła ona przyczyniać się do świadomej teoretycznie praktyki
Sprzężenie współmierne:
wiedza i umiejętności muszą swoją różnorodnością i bogactwem odpowiadać bogactwu i różnorodności przedmiotowych (praktycznych) działań podmiotu
Redukcja rosnącej wieloznaczności i rosnącego niezdeterminowania w sferze przedmiotów i środków działania praktycznego:
środki jakimi posługuje się człowiek w złożonych formach działania praktycznego coraz mniej jednoznacznie określają skutki tego działania
Wnioski dla kształcenia:
jednostronne wzbogacenie wiedzy teoretycznej nie prowadzi wprost do doskonalenia praktyki, tylko czyni to doskonalenie możliwym
ważne jest dokonywanie modyfikacji między wielowymiarowością „przedmiotu” oddziaływania a konkretyzacji celów, które mają być realizowane, wymaga od pedagoga swoistych sprawności poznawczych. Najważniejsza to umiejętność redukowania rosnącego niezdeterminowania i rosnącej niejednoznaczności (np. w sytuacjach decyzyjnych)
Teoria dostarcza inspiracji intelektualnych, powoduje, że dotychczasowe doświadczenia jako akty subiektywne zostają (wewnątrz) przewartościowane
wynikiem studiowanej teorii, o najwyższym stopniu ogólności powinno być narastanie poziomu refleksji podmiotu (studenta) uczestnika procesu studiowania jako osoby „stającej się”! Stającej się coraz bardziej `widzącą', `słyszącą', wyobrażającą, rozumiejącą sensy i znaczenia (niewidoczne ale bardzo ważne w kontekstach, które nas ograniczają, ogarniają)
teoria naukowa nie może nam powiedzieć co może, a co nie może być czynione. To pozostaje w gestii indywidualnego pedagoga - człowieka i on sam musi znaleźć odpowiedź na pytanie „praktyczne”. Rola teorii w działaniu praktycznym przejawia się w rozumieniu faktu pedagogicznego, a nie dyrektywy działania (na dodatek jakże często „narzuconej” z góry!)
(…)
… świadomość utrudniająca rozumienie społecznego zniewolenia i przez to przeszkadzająca w naprawianiu świata
Aby dotrzeć do ważnych poznawczo sądów, należy przezwyciężyć fałszywą świadomość - temu służy teoria krytyczna.
→ świat postrzegany z jakiejś pozycji : świat jest sprawiedliwy vs oparty na wyzysku
która z tych wizji jest prawdziwa? → żadna, bo obie przedstawiają jakąś jedną (czyjąś) prawdę. Należy przezwyciężyć świadomość fałszywą i zobiektywizować ogląd sytuacji
Krytyczność teorii krytycznej wyraża się w :
niezgodzie na niesprawiedliwość istniejącego świata (świat jest nie taki, jaki być powinien)
włączaniu w procesie interpretacji kontekstu badanych zjawisk
przekraczaniu myślenia uprawianego z jednej pozycji i dążeniu do wyjaśniania
Podstawowe założenia pedagogiki krytycznej:
określenie wizji człowieka i społeczeństwa (realna i idealna wersja)
określenie sposobów działania umożliwiających zbliżenie się do tego co zakładamy
określenie wizji człowieka i społeczeństwa wolnych od „świadomości fałszywej”
demistyfikacja stereotypów, „schematyzmów” w edukacji, które zmianę społeczną czynią niemożliwą lub bardzo trudną
uczynienie społeczeństwa otwartego na dialog. Przygotowanie jednostki…
…, człowieku, nauce (pedagogice), kulturze, edukacji.
Modernizm - postmodernizm
Przemiany cywilizacyjne (wyznaczniki):
europejskie totalitaryzmy - celem - uprzedmiotowienie człowieka
ruchy kontestacyjne
postmodernizm - nurt filozoficzno-kulturowy
teoria krytyczna jako niezgoda na dominację oświeceniowego i pozytywistycznego kultu oraz afirmację rozumu instrumentalnego
upadek wielkich narracji
zmiany…
… myślenia określanego mianem „pedagogika krytyczna”. Fundament i przesłanki teorii krytycznej w ogóle i pedagogiki krytycznej
Nazwa tej odmiany myślenia o edukacji odwołuje się do kategorii myślenia krytycznego (teorii krytycznej J. Habermasa)
Teoria krytyczna
Człon pozytywny Człon krytyczny
Człon krytyczny pokazuje różnego rodzaju blokady, bariery, ograniczenia, które utrudniają bądź uniemożliwiają…
… o wszelkiego rodzaju oświatowcach - podawanie informacji o fachowcach, amatorach zrzeszonych w organizacji, oraz warunki korzystania z ich usług
Istota wymiany i sens KONTESTACJI.
Kontestacja (potoczne rozumienie) - kwestionuje słuszność, prawomocność, uwalnia od starych schematów, krytykuje współczesność.
„Kontestacja” - kwestionowanie czegoś, poddawanie w wątpliwość, demonstrowanie, manifestowanie sprzeciwu, protestu zwłaszcza w ruchach politycznych, twórczości literackiej, teatralnej, filmowej i organizacji kościoła” (słownik wyrazów obcych)
„Ruch Wolność i Pokój” - wyzwolona wyobraźnia w natarciu
Kontestacje edukacyjne są jednym z ważnych wskaźników przemian cywilizacyjnych.
kontestacji edukacyjnych nie było zbyt wiele w dziejach wychowania i myśli pedagogicznej, wywarły jednak znaczny wpływ na kierunki rozwoju społeczeństwa i świadczą o wielkim znaczeniu problematyki edukacyjnej dla społeczeństwa
refleksja nad nimi wydaje się być niezmiernie potrzebna
w pedagogice jest odrzucona i krytykowana pedagogika ideologiczna i instrumentalna
kwestionowane są stereotypy myślenia w procesie kształcenia
kontestacje obejmują wszystkie możliwe dziedziny życia intelektualnego i formy praktyki społecznej
Przykładem…
… zakorzenienia w przedmiotach
- źródłem wartości jest życie
Kategorie opisu świata
- momentalizm: koncentrujemy się na tych zdarzeniach i okolicznościach, które okazują się ważne tu i teraz
- indywidualizm: świat jest postrzegany jako zbiór obiektów, których sens jest zrelatywizowany względem naszych potrzeb
- instrumentalizm: wymiar, który powoduje, że wszystko, co nas otacza spostrzegamy z punktu pytania…
… jako rzeczywistość sensów; świat jest rzeczywistością zawsze interpretowaną i wedle tej interpretacji istniejący (posiadający sens)
- wizja świata podtrzymywana jest przez poczucie ontologicznej nieoczywistości
- przeświadczenie o dialogicznej strukturze sensu
- wielowartościowa logika
- indeterminizm
- antyfundamentalizm
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)