Przemysł - główny dział GN → dostarcza środków pracy wszystkim pozostałym działom; w którym wytwarza się produkty (w masowy sposób), przy użyciu maszyn i zastosowaniu podziału pracy. Z punktu widzenia charakteru podział na: przemysł wydobywczy i przetwórczy.
P - jest najmniej uzależniony od warunków klimatycznych procesów i biologicznych; w dużym stopniu zależny od rozwoju nauki, techniki i wydajności pracy, decydujący o wzroście stopy życiowej społeczeństwa.
Współczesnemu rozwojowi przemysłu w świecie towarzyszą daleko idące przeobrażenia strukturalne. Następują zmiany między- i wewnątrzgałęziowej (A) struktury produkcji, (B) zmiany w organizacji p-stw, (C) stopniu koncentracji produkcji.
→ czynnikiem zmian (A) - postęp techniczny, konkurencja i walka o rynki zbytu, globalizacja światowej gospodarki;
→ obserwowane zmiany (C) - w skali makro - ogólnoświatowej; mikro - wewnątrzkajowej.
Restrukturyzacja przemysłu powoduje wzrost udziału nowoczesnych dziedzin prod. odznaczających się wyższą efektywnością, przyspiesza rozwój gospodarki, pozwala na coraz lepsze zaspokajanie potrzeb ludzkich.
Dysproporcje w poziomie uprzemysłowienia kontynentów, krajów są ogromne i pogłębiają się.
Jest to efekt tendencji rozwojowych przemysłu (głównie):
Rosnąca kapitałochłonność produkcji (rośnie złożoność proc. wytwórczych i zaangażowanie hi-tech to z kolei wynika z rosnącej konkurencji),
Uzależnienie prod. przem. od rozmiarów i struktury zaplecza materialno-technicznego i naukowo-badawczego oraz zasobów wykwalifikowanej siły roboczej;
Konieczność przybliżania do chłonnych rynków zbytu, przy równoczesnym utrzymaniu odpowiedniej skali koncentracji produkcji.
Hi-tech wysoce efektywny
Hi-tech opiera się na rozległej sieci kooperacyjnej ma duży wpływ na rozwój całej gospodarki krajów i regionów świata (np. Azja S-E, UE)
Paradygmat społeczeństwa informacyjnego (opracowanie: W. Budner 2006)
Gospodarka informacyjna - następuje spadek znaczenia tradycyjnych czynników wzrostu (kapitału, pracy, surowców), wzrasta znaczenie informacji (oraz czynników naukowych, technicznych, innowacji) w procesie produkcji i zarządzania. Spowodowało to rekombinację czynników wzrostu. Informacja stała się towarem, a od generowania wiedzy, dostępu do informacji i jej przetwarzania zależy produktywność i konkurencyjność przemysłu (także miast).
Schemat różnic struktur społecznych Wymiar
Struktury społeczne
przedindustrialne
przemysłowe
postindustrialne
Zasoby
Sposób
Technologia
Cel
(…)
… Krzemowa)
struktury sieci dużych oraz małych i średnich przedsiębiorstw; integracja pozioma w ramach łańcuchów produkcji; rozwój elastycznych systemów produkcji (np. just-in-time) jako reakcja na indywidualizację popytu; korzyści skali (economies of scale) za-stępowane korzyściami różno-rodności (economies of scope)
Rola państwa
Welfare state (państwo dobrobytu z silnie rozbudowanym interwencjonizmem…
…
nastawiony na efekt natychmiastowy
wyszukana forma
stylizowany
Przykłady:
samochody,
mieszkania w blokach,
białepółprodukty sektora surowcowo- przetwórczego (stal, guma, produkty ropopochodne i chemiczne, szkło)
produkty „Hi-tech” (magnetowidy, kamery wideo, kuchnie mikrofalowe, walkmany, komputery osobiste) usługi i wydarzenia kulturalne (parki w stylu Disneyland, wielkie koncerty, imprezy sportowe…
… jest tu najbardziej bezpośredni (np.: Sophia Antipolis, technopolie japońskie).
Kompleksy wysokiej techniki zależne od państwa - wynik masowych inwestycji państwowych i wydatków na badania i rozwój (zwłaszcza w dziedzinie wojskowej), ale nie mające wyraźnych celów regionalnych (np. Western Crescent na zachód od Londynu, Dolina Krzemowa).
Kompleksy wysokiej techniki wspierane przez państwo - powstałe głównie…
….), Aruba (nl.), Man(gb.), W. Normandzkie (gb.), W. Owcze (dk.), Svalbard+J. Mayen (nor.),
Dominium - państwo niepodległe, samodzielne; w Bryt. Wspóln. Narod. (Commeneelth) uznające królową za formalną głowę państwa.
Metropolia - państwo posiadające kolonie i inne terytorium zależne.
…
…
postindustrialne
Zasoby
Sposób
Technologia
Cel
surowce
wydobycie
pracochłonna
gra przeciw naturze
energia
produkcja
kapitałochłonna gra przeciwko naturze
sztucznej informacja
przetwarzanie
„wiedzochłonna”
gra między osobami
Źródło: Bell 1994, s. 233.
Drugi przełom przemysłowy - od fordyzmu do postfordyzmu
Tabela. Charakterystyka paradygmatów techno-ekonomicznych
Charakterystyka
Paradygmat techniczno-ekonomiczny…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)