To tylko jedna z 7 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Co powoduje, Ŝe jednostka zachowuje się w
określony sposób ?
• cechy indywidualne (właściwości osobnicze)
Osobowość
Dr Mirosław Łoboda
ZałoŜenie psychologii
osobowości
• środowisko (sytuacja)
ZałoŜenie psychologii
społecznej
RóŜnice indywidualne
Czym róŜnią się ludzie między sobą ?
budową ciała
temperamentem
zdolnościami
emocjonalnością
inteligencją
doświadczeniem
wiedzą
odczuwanymi potrzebami
Osobowość
postawami
wyznawanymi wartościami
zainteresowaniami
umiejętnościami
wykształceniem
złoŜony zbiór właściwości psychicznych
wpływających na charakterystyczne
wzorce zachowań danej jednostki
niezmienne
– w czasie
– w róŜnych sytuacjach
Które z tych cech są wrodzone,
a które mogą być nabyte ?
Osobowość
kształtuje predyspozycje do zachowywania się w
określony sposób w róŜnych sytuacjach
Dzięki znajomości osobowości moŜna
przewidywać przyszłe zachowania jednostek
Osobowość
•
•
•
•
kształtuje się i rozwija stopniowo
ulega wpływom czynników społecznych
jest względnie stała
posiada zdolność do samoregulacji
1
Pytania
• Jaka jest Twoja osobowość ?
• Które z wczesnych doświadczeń wywarły wpływ
na Twój obecny sposób działania i myślenia ?
• Jakie czynniki w Twoim obecnym Ŝyciu
wywierają silny wpływ na Twoje przekonania i
zachowania ?
• Co róŜni Cię od innych ludzi funkcjonujących w
podobnych jak Twoja sytuacjach ?
Teorie typów osobowości
Teorie osobowości
• Teorie typów
– dzielenie ludzi według odrębnych, rozłącznych
kategorii
• Teorie cech
– szacowanie stopnia w jakim ludzie mogą być opisani
przez róŜne cechy
Typologia Hipokratesa/Galena
koncepcja
z V wieku
p.n.e.
• Koncepcja Hipokratesa/Galena
– humory + temperament
• Koncepcja Sheldona [1942]
– budowa ciała + temperament
• Koncepcja Sullowaya [1996]
• ciało zawiera 4 podstawowe płyny (humory)
• kaŜdy humor wiąŜe się ze szczególnym
temperamentem – wzorem zachowań i emocji
– kolejność urodzin
Humory-temperamenty
wg Hipokratesa i Galena
humory
temperamenty
Krew
Sangwinik: wesoły i aktywny
Flegma
Flegmatyk: apatyczny i ospały
Czarna Ŝółć
Melancholik: smutny i zadumany
śółć
Towarzyski Sangwinik
• Z natury optymista, ma duŜe poczucie humoru
• Cechuje go miłość do ludzi, łatwo zdobywa
przyjaciół
• Ma dar barwnego opowiadania
• Jest twórczy
• Ekscytuje się sprawami, w których uczestniczy
Choleryk: łatwo wpadający w złość
2
Spokojny Flegmatyk
Sangwinik
•
•
•
•
•
Cechuje go nadmierne gadulstwo
Często się spóźnia
Jest zapominalski i chaotyczny
Z trudnością przychodzi mu mówienie „nie”
Często bierze na siebie zbyt wiele obowiązków
Chciałby, aby całe Ŝycie było zabawą, a świat kręcił się wokół niego.
• Swoim pokojowym usposobieniem wprowadza
wszędzie spokój i równowagę
• Często niezauwaŜany i niedoceniany, pragnie
dowodów szacunku wzmacniających poczucie
własnej wartości
• Opanowany, bezkonfliktowy,skromny
• RozwaŜny, stabilny emocjonalnie, uprzejmy
• Dobry słuchacz, zwykle lubiany przez
wszystkich, często występujący w roli mediatora
Flegmatyk’
•
•
•
•
•
•
Uparty, nie lubi zmian
Niezdecydowany, odwleka podjęcie decyzji
Niechętnie się angaŜuje
Nie uzewnętrznia swoich uczuć
Nie pilnuje załatwianych przez siebie spraw
Zwleka z wykonywaniem powierzonych mu
zadań, ale moŜna na nim polegać
Perfekcyjny Melancholik
•
•
•
•
•
•
CREDO: Jeśli warto coś zrobić , warto to robić dobrze
Władczy Choleryk
Melancholik‘
•
•
•
•
Skłonność do depresji
Brak spontaniczności
Skłonno
(…)
… buntownikami”
• celują w dziedziny, w których rodzeństwo nie
utrwaliło jeszcze swojej przewagi
• rozwijają w sobie otwartość na doświadczenie
Badania Sullowaya
Hipoteza:
osoby urodzone jako kolejne dzieci przyjmują
postawę innowacyjności,
osoby urodzone jako dzieci pierworodne –
preferują status quo
Badanie reakcji na przełomowe odkrycia naukowe, zmiany
historyczne i rewolucje kulturalne
Opisywanie osobowości…
… jej nie potwierdzają
• wyróŜnione w niej typy są do dziś stosowane w
języku potocznym (literaturze, publicystyce)
Nowej interpretacji tej typologii dokonał Eysenck (1973, 1990)
Teoria Sheldona: zaleŜności
• Endomorficy
– są zrelaksowani, towarzyscy, lubią jeść
• Mezomorficy
– silni fizycznie, pełni energii, odwaŜni, asertywni
• Ektomorficy
– bystrzy introwertycy o upodobaniach artystycznych,
skłonni…
…
kontaktu wzrokowego
Cecha
Nieśmiałość
do pełnego opisu jednostki potrzeba wielu cech
5-czynnikowy model osobowości
„Big Five”
• analiza słownikowa: 18 000 przymiotników
opisujących róŜnice indywidualne
• 200 wiązek synonimów – dwubiegunowych
wymiarów cech
• opisywanie ludzi przy pomocy tych wymiarów
• opisy analizowane statystycznie
Model pięcioczynnikowy
•
•
•
•
•
EKSTRAWERSJA
UGODOWOŚĆ
SUMIENNOŚĆ…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)