Określanie ograniczeń modelu świata Istnieją pewne ważne wzorce językowe, które w sztuczny sposób ograniczają nasze doświadczenie. Są to: prawdy absolutne, ograniczenia narzucone, narzucone wartości. Prawdy absolutne to uogólnienia wyrażane za pomocą słów, takich jak - zawsze, nigdy, wszystko, nic, każdy, nikt. Ograniczenia narzucone to słowa lub wyrażenia, które sugerują, że nie mamy wyboru, na przykład - nie mogę, nie potrafię, musisz, powinieneś, to konieczne, to ważne. Ograniczenia te dzielą się na dwie kategorie. Jedna to słowa typu - nie potrafię i to niemożliwe (wykluczające z rzeczywistości pewne opcje), druga to słowa typu muszę, powinienem, które niosą ciężar nakazu moralnego. Narzucone wartości - mają miejsce, kiedy ktoś wypowiada jakieś uogólnienie, wydaje osąd, opierając się na swoim własnym modelu rzeczywistości. Przykłada wartości obowiązujące w jego życiu do świata innych ludzi. Słyszymy wówczas określenia takie, jak: głupi, chciwy, zepsuty, tchórz, brzydki, itp. Osoby, które używają tego wzorca językowego, są z reguły nieświadome istnienia jakiegoś innego, równie satysfakcjonującego punktu widzenia. Zakwestionowanie takich stwierdzeń zmusza daną osobę do uświadomienia sobie swoich własnych poglądów i równocześnie do przyznania się, że reszta świata może mieć swoje własne wartości i opinie. Precyzowanie zniekształceń w modelu Zniekształcony model świata ogranicza dostęp do różnych możliwości i opcji, przez co nasze doświadczenie jest poważnie zubożone. Trzy wzorce językowe, które zniekształcają naszą rzeczywistość to:
błędne wnioski przyczynowo-skutkowe - wynikają z przekonania, że jedna osoba może sprawić, iż druga doświadcza jakichś emocji, oraz, że ta druga osoba nie ma żadnego wyboru, jeżeli chodzi o sposób reakcji w danej sytuacji, na przykład: „Jestem niespokojna, ponieważ wyjeżdżasz” - można poprosić o sprecyzowanie „ Jak to się dzieje, że mój wyjazd jest przyczyną twego niepokoju?”. Celem takiego pytania jest delikatne uświadomienie komuś (osobie) , że to ona sama jest odpowiedzialna za swoje uczucia oraz, że od niej zależy odpowiedź na dane wydarzenie. czytanie w myślach- jest związane z przekonaniem, że jedna osoba może domyślać się, co druga myśli lub czuje. Czytanie w myślach ma związek z procesem projekcji, czyli oczekiwaniem, że inni ludzie czują i reagują tak samo, jak my. Osoba czytająca w myślach nie obserwuje ani nie słucha wystarczająco uważnie, aby zauważyć, że inni doświadczają świata inaczej. Precyzowanie tego wzorca językowego polega na zadaniu pytania” „ Skąd o tym wiesz?”, na przykład „Moi koledzy z pracy myślą, że jestem leniem” - pytanie „Skąd wiesz, że twoi koledzy myślą, że jesteś leniwy?”
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)