Autyzm u dzieci: ograniczone wzorce aktywności, zachowań i zainteresowań Ewa Pisula Wydział Psychologii Uniwersytet Warszawski Ewa.Pisula@psych.uw.edu.pl Przejawy ograniczonych, uporczywych wzorców zachowania, zainteresowań i aktywności 1. Przestrzeganie rytuałów, postępowanie zgodne ze schematami , sztywnymi scenariuszami, Tak zwane stałości (droga do ośrodka; kolejność wykonywania czynności itd.); “uporczywe przyzwyczajenia” ( np. jedzenie, ubranie); protest wobec zmian , lęk przed nieznanym; 2. Talizmany . 3. Manieryzmy ruchowe. 4. Stereotypie – celowe, powtarzające się, niefunkcjonalne (?) i często rytmiczne ruchy albo wypowiedzi: ruchowe - kołysanie się, przesuwanie dłonią przed oczyma, darcie papieru na kawałeczki, wyciąganie nitek z ubrania lub dywanów, nawet wyrywanie włosów psu; chodzenie w kółko; zapalanie i gaszenie światła, otwieranie i zamykanie drzwi, językowe - przekleństwa, reklamy. 5. Fascynacja ruchem wirowym. 6. Zainteresowania: kolekcjonowanie przedmiotów (muszelki, kamyki, czerwone długopisy, bilety autobusowe. niedopałki, puszki, figurki bohaterów baśni czy filmu – np. “Gwiezdnych wojen” – ustawianie, porządkowanie, układanie ), gromadzenie wiedzy - obsesyjno-kompulsyjny charakter zainteresowań (katastrofy, pralki, kosmos, ptaki; prognoza pogody, rozkłady jazdy pociągów, schematy kolejek podziemnych). 7. Zabawa. Zdolności do systemizowania Zdolności do systemizowania są u osób z autyzmem rozwinięte na poziomie zgodnym z ich wiekiem umysłowym lub znacznie lepiej. Przejawy – porządkowanie, rutynowe postępowanie w ciągu dnia (Dążenie do wychwycenie regularności i na tej podstawie formułowania zasad rządzących danym systemem) Także ich zainteresowania często dotyczą systemów działanie urządzeń elektrycznych ( alarmów przeciwwłamaniowych, odkurzacza, pralki, odtwarzacza video), zegarów, pociągów czy samolotów; klasyfikacja owadów ( taksonomia), albo przebieganie wg pewnego schematu ruchów planet Autoagresja jako forma zachowania stereotypowego (powtarzanie zachowania w tej samej formie) - zaburzone doświadczanie bólu – silne pobudzenie emocjonalne, hamuje czucie bólu; - efekt uszkodzenia mózgu? – raczej wtórne złożone uwarunkowania; - frustracja - ograniczone możliwości komunikowania się; - efekt uczenia się (wzmocnienie pozytywne – zainteresowanie; wzmocnienie negatywne – zmniejszenie wymagań); - naśladowanie (modelowanie). Wspólne cechy tych zachowań: - dobrze znany schemat, - powtarzalność, regularność,
(…)
…
i znaczenia przystosowawczego.
2. Co wtedy, gdy są dezadaptacyjne?
- dokładna analiza – kiedy, gdzie, w obecności jakich osób i
w jakich sytuacjach występują; kiedy ulegają nasileniu lub
osłabieniu (przykład zapalenia ucha);
- stosowne działanie.
Uwzględnienie:
- charakterystyki środowiska (fizycznego i społecznego),
- tworzenia środowiska czytelnego, przewidywalnego,
kontrolowalnego dla osoby z autyzmem…
… być efektywne, mówią płynnie, wykorzystują
skomplikowane słownictwo. Lepiej komunikują się niewerbalnie (!)
- bardziej bezpośrednio patrzą na rozmówcę, gestykulują i
podkreślają intonacją, lepiej ustawiają ciało w stosunku do
rozmówcy.
3. Emocje – bardziej pozytywne, mniej napięcia (“czuję się
szczęśliwy i zrelaksowany, gdy szukam w swoim komputerze
informacji o dinozaurach”).
Pozytywne znaczenie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)