Ograniczone prawa rzeczowe to prawa przysługujące osobie fizycznej lub prawnej względem rzeczy będących własnością innej osoby.
Wskutek ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego, uprawnienia właściciela rzeczy ulegają pewnemu uszczupleniu na rzecz innej osoby, której to ograniczone prawo rzeczowe przysługuje. Charakter i zakres ograniczenia prawa własności zależy od rodzaju ograniczonego prawa rzeczowego, jakie obciąża dany przedmiot, a także ewentualnie od treści zawartej przez strony umowy. Kodeks cywilny odróżnia siedem rodzajów ograniczonych praw rzeczowych:
użytkowanie
zastaw
służebność
własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego
spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego
prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej
hipoteka.
Użytkowaniem może być obciążona rzecz ruchoma, nieruchoma lub prawo. Użytkowanie można ustanowić na rzecz osoby fizycznej lub prawnej, której przysługuje wówczas prawo do używania tej rzeczy oraz do pobierania pożytków, jakie rzecz przynosi. W umowie można ściśle określić, jakie pożytki przysługują, a jakie ewentualnie nie przysługują użytkownikowi. Jeżeli tego nie uczyniono, to w każdym przypadku użytkownik zobowiązany jest wykonywać swoje prawo zgodnie z wymaganiami prawidłowej gospodarki - bez eksploatowania obiektu w sposób rabunkowy czy naruszający jego istotę.
Użytkowanie może być ustanowione darmowo lub odpłatnie. Użytkowanie jest prawem niezbywalnym, ściśle związanym z osobą, na rzecz której je ustanowiono, w związku z tym gaśnie ze śmiercią użytkownika, jeśli jest nim osoba fizyczna, oraz z chwilą likwidacji osoby prawnej. Ponadto użytkowanie wygasa, gdy użytkownik przez okres dziesięciu lat nie wykonuje swojego prawa.
Zastaw może być ustanowiony przez zawarcie odpowiedniej umowy między stronami lub powstaje w określonych okolicznościach z mocy samej ustawy.
Gospodarczym celem zastawu jest zabezpieczenie wierzytelności. Zastaw może zabezpieczać wierzytelność już istniejącą, wierzytelność przyszłą lub wierzytelność warunkową, tzn. taką, co do powstania której nie ma pewności. Zastaw jest czymś wtórnym w stosunku do istniejącej wierzytelności. Ma on zabezpieczać interesy wierzyciela wobec dłużnika, zwłaszcza wtedy, gdy zachodzi uzasadniona obawa, czy dłużnik wykona swój obowiązek.
Wierzyciel odnosi istotne korzyści z zabezpieczenia swoich roszczeń zastawem. W razie gdy dłużnik nie spełni swojego świadczenia, wierzyciel kieruje sprawę na drogę sądową, a po uzyskaniu prawomocnego wyroku zasądzającego wszczyna postępowanie egzekucyjne. Komornik przeprowadza egzekucję na zastawionej rzeczy sprzedając ją w drodze licytacji. Z uzyskanej kwoty wierzyciel otrzymuje swoją należność, a resztę, po pokryciu kosztów sądowych i egzekucyjnych, komornik zwraca dłużnikowi. W zaspokojeniu swoich roszczeń z przedmiotu zastawu wierzyciel korzysta z pierwszeństwa przed innymi wierzycielami. Nie jest natomiast dopuszczalne przejęcie przez wierzyciela zastawionej rzeczy w zamian za nie spełnione przez dłużnika świadczenia, z pewnymi wyjątkami przewidzianymi w ustawie.
(…)
….
Ze względu na swa funkcję szerokiego informowania o aktualnym stanie prawnym nieruchomości księgi wieczyste są jawne i każdy może zapoznać się z ich treścią. Wobec wpisów dokonanych w księdze wieczystej istnieje domniemanie prawdziwości, które może być obalone tylko w drodze odpowiedniego postępowania sądowego.
Szczególne znaczenie ma tzw. rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych. Polega…
… nieruchomości, a dokonane w oparciu o informacje ujawnione w księdze wieczystej i w przekonaniu o ich prawdziwości, są prawnie skuteczne. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych ma ograniczony zakres, gdyż prawo przewiduje przypadki, w których interes nabywcy działającego na podstawie treści wpisu w księdze wieczystej nie jest chroniony. Rękojmia jest wyłączona przede wszystkim wówczas, gdy nabywca prawa…
… więc, wbrew ogólnej regule, przejścia własności na nabywcę. Wreszcie wyłącza rękojmię wiary publicznej ksiąg wieczystych wpisanie ostrzeżenia. Osoba zainteresowana może żądać wpisania w księdze ostrzeżenia, co następuje na podstawie tymczasowego zarządzenia sądu, jeżeli istnieje spór dotyczący treści wpisu w księdze wieczystej. Ostrzeżenie wyłącza rękojmię w odniesieniu do danego wpisu.
Księga wieczysta…
…) wyda rzecz osobie trzeciej, w rękach której będzie się znajdować. Wierzyciel w razie potrzeby może dochodzić swojego roszczenia na tej rzeczy bez względu na to, czyją własnością rzecz będzie w owej chwili. Dłużnik bowiem może dysponować swoim prawem własności i zastawioną rzecz sprzedać.
Umowa o ustanowienie zastawu nie wymaga szczególnej formy (poza zastawem rejestrowym).
Przy udzielaniu kredytu przez banki państwowe stosowany jest zastaw rejestrowy, który stanowi szczególną odmianę zastawu umownego. Szczególną cechą zastawu rejestrowego jest pozostawienie zastawionych rzeczy w rękach dłużnika. Umowa o ustanowienie zastawu rejestrowego powinna być pod rygorem nieważności zawarta na piśmie oraz wpisana do prowadzonego przez bank rejestru zastawów. Zastaw powstaje z chwilą wpisania do rejestru.
Zastaw…
… ustawowy powstaje w określonych sytuacjach z mocy samego prawa. Oznaczonym osobom przysługuje ustawowe prawo zastawu na rzeczach znajdujących się w ich dzierżeniu lub wzniesionych do ich lokalu, w celu zabezpieczenia przysługujących im od kontrahenta świadczeń.
Przy zastawie może dojść do zbiegu odpowiedzialności osobistej i rzeczowej, jeżeli dłużnik zaciągając pożyczkę oddał w zastaw cudzą rzecz za zgodą…
… ustanawia służebność na nieruchomości należącej do innej osoby. Służebność podlega wpisowi do księgi wieczystej.
Ze względu na to, kto jest uprawniony z tytułu obciążającej cudzy grunt służebności, rozróżniamy:
służebności gruntowe
służebności osobiste.
Służebność gruntowa polega na sprzęgnięciu interesem gospodarczym dwóch nieruchomości. Służebność obciąża jeden grunt, a prawo do korzystania z niej ma każdorazowy właściciel drugiej nieruchomości. Właściciel nieruchomości władnącej może się zmieniać, ale prawo pozostaje zawsze przy gruncie, nie jest związane z oznaczoną osobą. Ustanowienie, zmiana treści i zlikwidowanie służebności gruntowej wymaga formy aktu notarialnego.
Służebność osobista nie różni się w swojej treści od służebności gruntowej, jednak jest ustanawiana nie na korzyść każdorazowego…
… rzeczą.
Prawo cywilne daje podstawę do odróżnienia następujących rodzajów posiadania:
posiadanie samoistne
posiadanie zależne
posiadanie służebności.
Posiadaczem samoistnym jest posiadacz rzeczy, który nią włada jak właściciel. Nie traci on posiadania przez to, że oddaje rzecz innej osobie w posiadanie zależne.
Posiadaczem zależnym nazywamy tego, kto sprawuje faktyczne władztwo nad rzeczą jako najemca…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)