Ograniczenia władzy sędziego
-Pluris petitio- nadmiernego żądania. Miało miejsce gdy powód domagał się więcej niż mu się należy i z innej podstawy prawnej niż mu się należy. We wszystkich tych przypadkach sędzia bez względu na to, co wynikało z postępowania dowodowego był zobowiązany uwolnić pozwanego. zasada bis de eadem re agere non licet- nie pozwalała napowtórne wniesienie powództwa.
-Condemnatio pecuniaria- kondemnacji pieniężnej- polegała ona na tym, że sędzia może zasądzić pozwanego tylko na określoną sumę pieniędzy, a nie na zwrot rzeczy w naturze. Było to bardzo poważne ograniczenie gdyż, rzecz o którą spór się toczył mogła mieć większe znaczenie niż jej wartość. Rzymianie wymyślili pewną konstrukcję, która łagodziła ten wymóg ale go nie znosiła. Była to formula arbitraria. Polegała na tym, że sędzia jeśli miał zamiar wydać wyrok zasądzający, na wniosek powoda musiał wezwać pozwanego do wydania rzeczy dobrowolnie w naturze, jeżeli ten odmówił wydawał wyrok opiewający na sumę pieniężną, ale uwzględniając „wartość specjalną”, którą rzecz miała dla powoda.
-Wyrok w procesie formułkowym miał znaczenie definitywne, nie było zwykłych środków odwoławczych. Nie można było zaskarżyć wyroku nieważnego, takiego, który był wydany przez sędziego dotkniętego chorobą umysłową co wyszło na jaw pod koniec procesu. Proces formułkowy znał również surogaty apelacji. Stosowano te same surogaty apelacji z jednym tylko wyjątkiem: możliwości zaskarżenia sędziego, który wydał niesłuszny, bądź nie sprawiedliwy wyrok; intercessio, restitutio in integrum. Nowymi surogatami apelacji były:
-Sądowe niedopuszczenie do egzekucji- polegało to na tym, że strona, która chciała przeprowadzić egzekucję wyroku musiała wytoczyć nowy proces- proces egzekucyjny na podstawie actio indicati i musiała ten proces wygrać. W takim procesie pozwany mógł się bronić i przedstawić kontr-dowody a w konsekwencji mógł zablokować wszczęcie egzekucji.
-Supplicatio (istnieje od czasów cesarskich)- zwykła, nieformalna prośba, składana przez osobę niezadowoloną z wyroku do cesarza. Dotyczyła tego, by cesarz zmienił wydany wyrok. Cesarz mocą swego autorytetu mógł wszystko. Była to prośba nieformalna, cesarz mógł jej w ogóle nie rozpatrywać ponieważ nie było określonej procedury.
ACTIO- POWÓDZTWO- (Actio to jest nic innego, jak prawo sądowego, dochodzenia tego co się komuś należy)
W procesie legisakcyjnym powództw było nie wiele, ponieważ ( w tym procesie) powództwo musiało mieć wyraźną podstawę w ustawie, a w Rzymie w sprawach cywilnych wydano zaledwie 20 ustaw w ciągu kilku stuleci.
W okresie procesu formułkowego podstawą powództwa była zapowiedź udzielenia tego powództwa w edykcie pretorskim, a podstawą tej zapowiedzi był wzgląd pretora na zasady dobra, słuszności i sprawiedliwości. Stąd w praktyce było bardzo dużo powództw i zainteresowany miał w niektórych sytuacjach nie jedno ale kilka powództw, z których mógł skorzystać.
(…)
… temporales, czyli ograniczone jakimś terminem. Np. querella inofficiosi testamenti- skarga zmierzająca do unieważnienia testamentu.
Ten podział stracił znaczenie w okresie poklasycznym, a ściślej biorąc po 424r. W tym roku cesarz Teodozjusz II wydał konstytucję, która wprowadzała tzw. klauzulę 30 lat, zgodnie z którą wszystkie powództwa wygasały po upływie 30 lat ich nie wniesienia.
3 Powództwa prawa cywilnego i powództwa prawa pretorskiego:
-powództwa prawa cywilnego- actiones in ius conceptae- miały podstawę w ius civile, pretor udzielając takiego powództwa wspomagał prawo cywilne, realizował pewne przepisy prawa cywilne.
-powództwa prawa pretorskiego- wiążą się z funkcjami uzupełniania i poprawiania prawa cywilnego. Pretor miał nie tylko obowiązek wspomagania prawa cywilnego, ale mógł je uzupełniać…
… bonarum. Ważnym skutkiem ubocznym było to, że na dłużnika spadało miano bankruta, a z tym wiązała się infamia- ujma w czci obywatelskiej.
Złagodzenie egzekucji prowadzonej na majątku dłużnika.
1 Cessio bonarum- dotyczyła tych dłużników, którzy popadli w długi bez swojej winny. Taki dłużnik, jeżeli zaoferował dobrowolnie wierzycielowi oddanie całego majątku, to nie był nazywany bankrutem a w związku…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)