OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA ODPORNOŚCI
Rodzaje odporności:
I. Dziedziczna (nieswoista)
a) gatunkowa
b) rasowa
c) indywidualna
O. nieswoista może być bezwzględna lub względna (zmieniająca się np. wraz z wiekiem).
II. Nabyta (swoista)
a) naturalna
- czynna (przechorowania, zakażenia bezobjawowe, częste kontakty)
- bierna (droga łożyska, droga siary)
b) sztuczna
- czynna (szczepionki)
- bierna (surowice odpornościowe)
Odporność naturalna bierna -- przez łożysko w ostatnim trymestrze ciąży przenikają IgG, przez co noworodek jest odpornościową „kopią” matki. W siarze i mleku matki przekazywane są zaś IgA.
Odporność dziedziczna/nieswoista -- jest to niewrażliwość organizmu na działanie drobnoustrojów lub ich jadów uwarunkowana istnieniem dziedzicznych przystosowań organizmu, niezależna od wcześniejszego kontaktu z drobnoustrojem i niezależna w działaniu od swoistych mechanizmów (takich jak odp. humoralna i komórkowa).
ODPOWIEDŹ NIESWOISTA
ODPOWIEDŹ SWOISTA
Bardzo szybka, nie wymaga wstępnej aktywacji
Rozwija się powoli, czasem przez wiele dni
Receptory rozpoznające drobnoustroje są niezmienne w ciągu życia osobnika. Są dziedziczone z pokolenia na pokolenie.
Receptory wykształcają się na nowo w ciągu życia osobnika w przebiegu każdej pierwotnej reakcji immunologicznej. Nie są dziedziczone.
Jest selektywna tylko w tym stopniu, że jej celem nie są własne struktury.
Jest specyficzna - dotyczy konkretnego antygenu.
Nie pozostawia po sobie pamięci i nie jest mocniejsza przy kolejnych infekcjach tym samym patogenem.
Opatrzona pamięcią, reakcja wtórna ma inny przebieg niż pierwotna.
Rozwija się niezależnie od odpowiedzi swoistej
Konieczne jest dla niej wystąpienie odpowiedzi nieswoistej.
Odporność gatunkowa -- np. odporność człowieka na pewne drobnoustroje zwierzęce, z którymi ludzie się stykają ale nie ulegają zakażeniu (np. wirus pomoru świń, nosówka psów). Z kolei zwierzęta domowe są zupełnie odporne na zakażenie dwoinką rzeżączki. Jest to odporność bezwzględna.
Odporność względna np. wąglik jest patogenny dla zwierząt stałocieplnych, zwłaszcza dla ssaków (dpbrz rozwija się w temp. 37-38 stopni). Ptaki są nań względnie odporne, ale można tę odporność przełamać - jeśli oziębimy organizm ptaka, można sztucznie wywołać zakażenie wąglikiem (po podaniu bakterii rozwinie się choroba).
O. rasowa -- np. rasa owiec algierskich, które są hodowane w środowisku gdzie wąglik występuje endemicznie i zazwyczaj są odporne na tę chorobę.
(…)
… i nie może się w nich namnażać zarodziec malarii. Ludzie z tym defektem są odporni na malarię; presja selekcyjna zdecydowała więc o powszechności anemii sierpowatej w tropikach (np. Afryka).
Zewnętrzna obrona ciała:
Skóra (a u zwierząt także okrywa włosowa)
bariera mech.
kwaśne pH (5,5 --> kw. mlekowy, kw. tłuszczowe)
ciągłe złuszczanie usuwa drobnoustroje
organizmy komensaliczne
Śluz na błonach śluzowych, rzęski których ruch stale usuwa śluz
Oczy - ciągły przepływ łez zawierających lizozym (naturalna substancja przeciwbakteryjna, występuje też w ślinie)
Odruchy obronne (kaszel, kichanie, wymioty, biegunka). Np. kaszel usuwa z oskrzeli drobnoustroje uwięzione w śluzie.
Produkowane przez organizm wydzieliny niszczące drobnoustroje
kwaśne pH żołądka (HCl w soku żołądkowym)
enzymy proteolityczne w soku żołądkowym
liczne białka w mleku (np. laktoferyna - wiąże żelazo, działa bakteriostatycznie bo bakterie potrzebują żelaza)
substancje lipidowe i polisacharydowe - działają przeciwwirusowo
Naturalna mikroflora:
na powierzchni skóry, we wnętrzu pochwy - wydzielanie kw. mlekowego --> niskie pH
saprofityczne paciorkowce w jamie ustnej wytwarzają nadtlenek wodoru
pałeczki jelitowe, np. E. coli --> wytwarzają witaminy, pobudzają odporność organizmu.
Odporność związana z poszczególnymi narządami organizmu:
Oczy --> lizozym we łzach
Jama nosowa, gardło --> usuwanie cząsteczek poprzez szybkie przechodzenie powietrza nad błoną śluzową
Skóra -> bariera fizyczna, kwaśne pH, komensale
Ukł. oddechowy --> śluz, rzęski (nabłonek migawkowy)
Żołądek --> HCl, proteazy
Ukł. pokarmowy --> szybka zmiana pH, komensale
Drogi moczowe --> spłukiwanie…
… się mechanizmy odporności swoistej.
Odporność, a dieta --> jak to co jemy wpływa na ukł. odpornościowy?
Tłuszcze nasycone w dużych ilościach są niekorzystne (sztywniejsze błony kom., słabsza prezentacja antygenów).
Dużo tłuszczów nienasyconych - też niedobrze, mogą sprzyjać objawom nadwrażliwości (bo są prekursorami prostaglandyn).
Białka --> jest b. ważne, aby zapewnić w diecie pełny zestaw aminokwasów…
…. patogena.
Ukł. dopełniacza
Interferony (IFN-,,γ) a także IFN- (omega - cała grupa) i IFN- (tau). Interferon sam w sobie nie inaktywuje wirusa, tylko wiąże się z receptorami w błonie kom. i indukuje w komórkach stan przeciwwirusowy. W takich komórkach następuje blokada syntezy składników wirusowych.
IFN- - produkowany przez leukocyty, działa najszybciej.
IFN-γ - należy do kluczowych cytokin…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)