Rozdział 9: od myślenia do działania teoria modelu oczekiwania - wartości → zgodnie z nią wybieramy takie działania, które w naszej ocenie najbardziej się nam opłaca.
Opłacalność jest pochodną wartości, jaką ma dla nas cel działania , oraz prawdopodobieństwa jego osiągnięcia
Relacja między prawdopodobieństwem osiągnięcia celu a wartościami ma charakter multiplikatywny, stąd sformułowanie :
model oczekiwań x wartości Racjonalne podejmowanie decyzji: model oczekiwania - wartości MODEL CELOWEGO ZACHOWANIA - TOLMAN
Tolman był jednym z pierwszych, którzy zajmowali się modelem oczekiwania-wartości Przykładał dużą wagę do celowego charakteru ludzkich zachowań ( celowe zachowanie według niego cechuje też szczury)
Podkreślał znaczenie czynników poznawczych w uczeniu się. Uważał, że zwierzęta nie uczą się po prostu mechanicznych połączeń między bodźcem a reakcją, lecz budują mapę poznawczą Uznawał znaczenie motywacji oraz wartości w działaniu. U podstaw sformułowanej przez niego teorii oczekiwania-wartości leżały cele oraz oczekiwania mające subiektywną wartość - to właśnie one zdaniem Tolmana nadają zachowaniom charakter celowy
Krytyka: krytykowano go za zostawienie ludzi czy zwierząt „zagubionych w myślach” ponieważ nad popędy przedkładał czynniki poznawcze takie jak oczekiwania
B. BADANIA LEWINA NAD POZIOMEM ASPIRACJI
Wartościowości - pozytywne i negatywne wartości związane z celem w modelu poziomu aspiracji
Badania nad poziomem aspiracji dotyczą sposobów ustanawiania przez człowieka celów i norm wytyczających jego przyszłe zachowanie, włączając w to ocenę trudności zadania oraz własnych możliwości zrealizowania go Relacje między poziomem aspiracji (celem) a rzeczywistymi osiągnięciami decydują :
→o poczuciu sukcesu - które wzrasta wraz z osiągnięciem wyższego poziomu aspiracji czyli osiągnięciu celów trudniejszych („patrz jaki jestem dobry”)
→porażki - które jest tym dotkliwsze, im niższy był poziom aspiracji, czyli przy celach łatwych, których nie udało się osiągnąć („ nawet tego nie potrafiłem zrobić” MODEL OCZEKIWANIA-WARTOŚCI ROTTERA Na koncepcje Rottera wpłynęły koncepcje TOLMANA i HULLA oraz teoria społ. uczenia się
Zdaniem Rottera potencjał zachowania (czyli prawdopodobieństwo wystąpienia określonego zachowania w danej sytuacji) jest funkcją oczekiwanej nagrody oraz wartości przypisywanej celowi. (potencjał zachowania = oczekiwania X wartości)
(…)
…, podkreślającym zmienność zachowań z sytuacji na sytuację, a teorią cech osobowości, kładąc nacisk na stabilność zachowania w różnych sytuacjach
Badania prowadzone przez Pervina, w którym os. badane przez wiele dni rejestrowały swoje zachowania, wykazały, że zachowanie człowieka bywa zarówno stałe, jak i zmienne, przejawiając zarówno pewne cechy powtarzalne, jak i takie, które wynikają z konkretnych potrzeb…
… poznawczych, emocjonalnych i behawioralnych aspektów systemu celów
siła motywacyjna celów wynika z ich uwarunkowania afektywnego
związek emocji z jakąś osobą albo rzeczą może opierać się na bezpośrednim doświadczeniu, jak przy warunkowaniu klasycznym, albo na obserwacji innych, jak przy warunkowaniu zastępczym związki emocji z ludźmi i rzeczami są szczególnie intensywne w pierwszych latach życia…
… projekty można uporządkować hierarchicznie , ale dla ich zrozumienia lepsza jest struktura sieciowa, obrazująca liczne wzajemne powiązania Analiza współoddziaływania różnych projektów, pokazująca, kiedy wspomagają się nawzajem, kiedy sobie przeszkadzają, a kiedy nie mają ze sobą żadnego związku, pozwala uchwycić poziom systemowej spójności lub konfliktu
Little odnotowuje związek między dużym zadowoleniem…
…, czyli znalezienie sposobu pogodzenia ich ze sobą
terapia może też dotyczyć reorganizacji całego systemu ; chodzi o ustanowienie nowych związków między celami oraz zapewnienie większej integracji systemu Cel, samoregulacja i działanie : programy badawcze
MODEL CELÓW I STANDARDÓW ORAZ SAMOREGULACJI BANDURY
Bandura procesy afektywne i motywacyjne spostrzegał przez pryzmat podejścia poznawczego: „umiejętność…
… działania leży cel albo standard, ocena wysiłku niezbędnego do sprostania standardowi oraz przewidywane konsekwencje powodzenia i niepowodzenia
Samowzmocnienia - wew. siły samoregulujące, to dzięki nim potrafimy wytrwale dążyć do celu Według Bandury siła motywacji nie wynika z samych celów, ale z faktu, że ludzie mają skłonność do ciągłego oceniania własnych zachowań. Wynika z tego, że cele wyznaczają…
… od siebie; zbieżne lub sprzeczne
Zasady ekwipotencjalności, ekwifinalności, multideterminacji
Analiza przy badaniu dążeń powinna być rozłożona na 4 etapy: sporządzanie listy wszystkich dążeń, określonych jako „rzeczy, które zazwyczaj starasz się robić w codziennym życiu”; opis sposobów realizacji; wybranie 15 swoich dążeń i ocenienia ich wartości (dodatniej/ujemnej), stopnia ambiwalencji, stopnia ważności…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)