Od Kongresu Wiedeńskiego do Manifestu komunistycznego: konflikty społeczne i polityczne:
Lata 1815-1848 to okres szczególnie burzliwy w dziejach Europy („nowy” porządek polityczny po epoce napoleońskiej, reakcje na dzieło rewolucji fran., rozwój ruchu robotniczego i ideologii socjalistycznej). Wszystkie te zmiany nie mogły jednak zatrzymać gospodarczego „walca” kapitalizmu. Burżuazja umacniała swe pozycje nawet w tych krajach, które odrzucały programowo kapitalizm. Warto pamiętać, że pomimo pokonania Napoleona, nad podziw dobrze rozwijał się Kodeks Cywilny Bonapartego.
Kapitalizm w tym okresie, rozwijał się przede wszystkim za sprawą dynamicznego postępu gospodarczego, spowodowanego rewolucją przemysłową (nastąpił gwałtowny rozwój technologiczny). Nastąpiła niespotykana do tej pory akumulacja kapitału. Industrializacja wymagała najemnej siły roboczej (wzrost burżuazji rodził wzrost proletariatu, a utrwalanie systemu kapitalistycznego ujawniało jego wewnętrzne sprzeczności).
Śladami przemian gospodarczo-społecznych w Europie nie szła jednak ewolucja stosunków politycznych (w niektórych państwach celowo utrwalano struktury feudalne, w celu utrzymania starego reżimu). Ideolodzy „starego” porządku opierali się na dwóch zasadach:
zasada absolutnej władzy monarchy i stanowej struktury społeczeństwa zasada legitymizmu sformułowana przez kanclerza Austrii - Metternicha, przewidywała brak jakichkolwiek zmian w sferze polityczno-prawnej; celem takiej zasady było uznanie wszelkich rewolucyjnych koncepcji za niezgodne z obowiązującym prawem, a co za tym idzie podlegającej surowej interwencji ze strony państwa
systematyka doktryn:
Należy pamiętać, że XIX wiek charakteryzował się ogromnym pluralizmem doktryn. Ich usystematyzowanie, z uwagi na asynchronizm rozwoju, sprawia ogromne trudności. W latach 1815- 1848 najbardziej liczącymi się doktrynami były:
doktryny reakcyjne, propagujące powrót do przedrewolucyjnej rzeczywistości (absolutyzm monarszy, kult stanowy, skrajny katolicyzm) doktryny kompromisu z przemianami burżuazyjnymi, dostrzegające konieczność ustępstw wobec kapitalizmu i mieszczaństwa, ale opowiadające się za utrzymaniem reform w ramach państwa starego typu i przy utrzymaniu gospodarczych pozycji starych grup rządzących (środkiem urzeczywistniającym je miała być tzw. pruska droga do kapitalizmu)
doktryny kompromisu z pozostałościami „minionego” reżimu, zakładające utrzymanie niektórych instytucji starego, przedrewolucyjnego systemu (np. zachowanie zasady monarchicznej), ale już w ramach państwa nowego typu
doktryny liberalno-burżuazyjne, które stawały już jednoznacznie na gruncie państwa i społeczeństwa kapitalistycznego. Liberalizm był najbardziej reprezentatywną doktryną tego okresu.
(…)
… w siłę w rezultacie postępu kapitalistycznego - znajdowały na Zachodzie wyraz przede wszystkim w ideologii socjalizmu utopijnego (doktryna ta różnie przejawiała się w różnych państwach)
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)