To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Obwersja zdań kategorycznych Obwersja (łac. obversio ) zdania kategorycznego (w którym S jest podmiotem, a P orzecznikiem) polega na zastąpieniu orzecznika P terminem, który jest jego (czyli tego orzecznika) zaprzeczeniem, z jednoczesną zmianą jakości zdania - z twierdzącej na przeczącą lub odwrotnie. Krótko mówiąc, z obwersją danego zdania mamy do czynienia, gdy zastępujemy w nim orzecznik P na nie-P i zarazem zmieniamy jakość tego zdania z twierdzącej na przeczącą lub odwrotnie. W wyniku obwersji jakiegoś zdania otrzymuje zdanie jemu równoważne. Za równoważne uznamy zdania: „każde S jest P” oraz „żadne S nie jest nie-P”; podobnie zdania: „żadne S nie jest nie-P” oraz „każde S jest nie-P”; a dalej: „niektóre S są P” oraz „niektóre S nie są nie-P”; „niektóre S nie są P” oraz „niektóre S są nie-P”. Równoważne zdania mają takie same diagramy Venna. W wyniku obwersji otrzymamy zatem dalsze niezawodne schematy wnioskowania bezpośredniego, które możemy zapisać następująco:
18) S a P → S e nie-P, 19) S e P → S a nie-P 20) S i P → S o nie-P, 21) S o P → S i nie-P. Podsumowując powyższe rozważania dotyczące obwersji, możemy powiedzieć, że każde klasyczne zdanie kategoryczne da się przekształcić się w zdanie równoważne, jeśli tylko zmieni się jego jakość (z twierdzącej na przeczącą lub odwrotnie), a orzecznik P zastąpi przez nie-P, (czyli przez jego dopełnienie). Podana reguła nosi nazwę prawa obwersji. Obwersji można poddać zdanie otrzymane przez konwersję. Np. konwersją zdania S a P jest zdanie P i S. Poddawszy obwersji wynik konwersji, otrzymamy zdanie P o nie-S.
Podane schematy - oparte na prawach kwadratu logicznego, konwersji i obwersji - w tradycyjnej logice formalnej są uznawane za niezawodne, choć ich wykorzystanie jest raczej ograniczone. Ich wspólną cechą jest to, że wyprowadzają one wniosek - na zasadzie implikacji - z jednej tylko przesłanki. Dlatego wnioskowanie oparte na tych schematach nazywane jest wnioskowaniem bezpośrednim. Tradycyjna logika zna jeszcze jeden rodzaj wnioskowania, a mianowicie wnioskowanie, w którym wniosek wyprowadza się - również na zasadzie implikacji - z koniunkcji dwóch lub większej ilości przesłanek. Dlatego ten drugi typ wnioskowania nazywa się wnioskowaniem pośrednim. Ta część logiki tradycyjnej nosi nazwę sylogistyki, a postać wnioskowania, którą tu się wykorzystuje, nazwano sylogizmem.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)