Nowożytna historia Polski- pojęcia

Nasza ocena:

5
Pobrań: 343
Wyświetleń: 1974
Komentarze: 0
Notatek.pl

Pobierz ten dokument za darmo

Podgląd dokumentu
Nowożytna historia Polski- pojęcia - strona 1 Nowożytna historia Polski- pojęcia - strona 2 Nowożytna historia Polski- pojęcia - strona 3

Fragment notatki:


Konfederacja  (łac.  c onfoederatio  związek) – związek zawiązywany przez duchowieństwo,  szlachtę  i miasta w  celu realizacji własnych celów, tworzony  w Polsce  i n a Litwie  w wieka ch XIII- XIX.  Jej genezy należy szukać w  średniowiecznym p rawie oporu  (łac.  ius resistendi ) przeciwko władcy.  Rokosz pierwotnie  zajazd szlachty , później bunt, zbrojne powstanie  szlachty  (polskiej, bądź węgierskiej) przeciw  królowi-elektowi. Rokoszem nazywana jest także  konfederacja,  skierowana przeciwko królowi.  Regalia –  łac.  r egalis  = królews ki. prawa i przywileje przysługujące wyłącznie monarsze  (np. prawo bicia monety,  wydobywania kruszców) oznaki i symbole władzy monarszej, królewskiej, jak : korona,  berło,  jabłko  itp.  Przykłady regaliów: specjalny ubiór, szczególnie strojny, ozdobny  Vivente rege   – łacińskie  określenie oznaczaj ące elekcję za  ży cia króla,  inaczej desygnacja. Elekcją vivente rege  było np.  w Polsce o branie na kró la Zygmunta II Augusta  (za życia jego ojca  Zygmunta I Starego).   nihil novi  (łac.  nic nowego ), zwrot ten występuje również w sentencji  nihil novi sub sole  czyli  nic nowego pod  słońcem   W 1505  roku na sejmie radomskim n a zamku radomskim  uchwalono w Polsce konstytucję  Nihil Novi  nisi commune consensu , czyli „nic nowego bez zgody ogółu ”, co potocznie tłumaczono jako "nic o nas bez nas".  Zakazywała ona królowi wydawania ustaw bez uzyskania zgody szlachty, reprezentowanej p rzez Senat  i izbę  poselską; kr ól mógł wydawać samodzielne edykty tylko w sprawach  miast królewskich,  Żydów,  lenn,  chłopów  w  królewszczyznach  i w sprawach górniczych. Konstytucja ta unieważniał a akt mielnicki i w z naczny sposób  wzmacniała pozycję szlacheckiej izby poselskiej. W dokumencie tym ukonstytuował się sejm złożony z 3  stanów: senatu, izby poselskiej i króla. Wejście w życie Nihil novi często uważa się za początek wprowadzenia  demokracji szlacheckiej w  Rzeczypospolitej.   Przywilej mielnicki, akt mielnicki –  przywilej  wydany p rzez Aleksandra Jagiellończyka w  Mielniku  dn ia 25  października 1501  ro ku, ograniczający znacznie władzę królewską na  rzecz senatu  i praktycznie wprowadzający  w Polsce  republikę  oligarchiczno-arystokratyczną z odwoływalnym królem stojącym na czele senatu.  rugi poselskie- sprawdzania ważności mandatów poselskich i eliminowanie fałszywek  Sejm konwokacyjny był w czasie  bezkrólewia  sejmem p oprzedzającym  wolną elekcję,  gdzie ustalani byli  kandydaci do władzy. Ustalał czas i miejsce  elekcji o raz okreś lał  pacta conventa   obowiązujące przyszłe

(…)


protestantami a katolikami, zakończonych zdemolowaniem kolegium jezuickiego przez protestantów. W
odpowiedzi na to wydarzenie powołany przez króla Augusta II sąd asesorski skazał 9 protestanckich
uczestników zajść oraz 2 protestanckich burmistrzów miasta na śmierć, co wywołało silne wzburzenie poza
granicami kraju i poważny kryzys dyplomatyczny.
Konfederacja dzikowska – konfederacja generalna zawiązana 5…
… rewolucji francuskiej, w pamfletach krytykowała przywileje
stanowe i stosunki feudalne Konfederacja targowicka – konfederacja
generalna koronna zawiązana wiosną 1792 w Targowicy przez przywódców magnackiego obozu republikanów
w celu przywrócenia starego ustroju Rzeczypospolitej, pod hasłami obrony zagrożonej wolności przeciwko
reformom konstytucji 3 maja, wprowadzającym monarchię konstytucyjną. Jej zawiązanie posłużyło Rosji jako
pretekst do interwencji zbrojnej w Rzeczypospolitej. II rozbiór Polski – drugi z trzech
rozbiorów Polski, jakie miały miejsce pod koniec XVIII wieku
Insurekcja kościuszkowska – polskie powstanie narodowe przeciw Rosji i Prusom w 1794. Uniwersał połaniecki
(właściwie Uniwersał urządzający powinności gruntowe włościan i zapewniający dla nich skuteczną opiekę
rządową…
… na obu stronach powstaniem Chmielnickiego i bitwą pod
Beresteczkiem. Polacy nie mieli możliwości całkowitego zduszenia powstania, Kozacy zaś potrzebowali miesięcy
spokoju dla odbudowy sił.
Ugoda
perejasławska – umowa zawarta w 1654 w Perejasławiu pomiędzy Radą Kozacką i Bohdanem Chmielnickim a
pełnomocnikiem Aleksego I cara Rosji. W październiku 1653 car Aleksy zwołał Sobór Ziemski, który podjął
[2…
... zobacz całą notatkę



Komentarze użytkowników (0)

Zaloguj się, aby dodać komentarz