Wykład 10, Immunologia nowotworów
Ogólna charakterystyka nowotworów. Przede wszystkim poczyniono obserwację, że częstość występowania nowotworów u ssaków w porównaniu z innymi grupami systematycznymi zwierząt jest dużo większa. Pierwsza rzecz jaka się nasuwa po tej obserwacji jest taka, że ssaki jako jedyna grupa zwierząt mają nabytą część odpowiedzi odpornościowej, związaną ze specyficznym rozpoznaniem antygenu przez receptory na limfocytach. Natomiast zwierzęta niższe nie i najwyraźniej te zwierzęta niższe radzą sobie z nowotworami lepiej, ponieważ praktycznie u tych zwierząt nowotwory nie występują. I nie chodzi tu o tak mało skomplikowane zwierzaki jak jednokomórkowce czy gąbki, bo one żyją też dostatecznie krótko i te nowotwory nie mają się jak rozwijać (niektóre gąbki żyją długo). Raz na jakiś czas przez prasę przetacza się taka dzika fala entuzjazmu, że na przykład ryby chrzęstnoszkieletowe to są cudowne zwierzęta, bo nie mają nowotworów. I pisze się w kolorowych gazetach, że jakby zrobić preparat z rekina to się będzie zdrowym. Rzeczywiście tak jest, że ryby chrzęstnoszkieletowe nie mają nowotworów, ale u nich ta część odpowiedzi nabytej jest niezmiernie ograniczona.
Bardzo wielu autorów uważa, że immunologia nowotworów nie istnieje. Swoje twierdzenia opierają na dwóch przesłankach. Po pierwsze na tym, że u myszy NUDE, czyli takich, które mają znokautowane limfocyty T, nie mają limfocytów T, to znaczy mają tylko te, które powstają na obwodzie - limfocyty γδ (gamma-delta), natomiast nie mają grasicy. Te myszy nie mają wcale większej częstości nowotworów, co więcej u tych myszy wcale nowotwory nie rosną szybciej. Ta obserwacja skłania niektórych do twierdzenia, że immunologia nowotworów nie istnieje. Ale u myszy NUDE nie ma tylko tej części odpowiedzi, która jest związana z limfocytami T i to tylko tymi, które rozwijają się w grasicy. Natomiast w ciągu ostatnich lat bardzo rośnie liczba takich prac, które pokazują, że za odpowiedź przeciwnowotworową są odpowiedzialne przede wszystkim limfocyty γδ, takie, które rozwijają się w śluzówkach przewodu pokarmowego. One po prostu przez grasicę nigdy nie przechodzą w związku z tym one w myszach NUDE są w normalnej liczbie. Natomiast druga obserwacja jest taką obserwacją niezwykle wiarygodną, dlatego że dotyczy takich badań populacyjnych poczynionych na grupie pacjentów po przeszczepach. Wbrew oczekiwaniom, wbrew obawom u osób, które po przeszczepach przyjmują leki immunosupresyjne częstość nowotworów pierwotnych wcale nie jest większa, natomiast u tych osób dużo łatwiej powstają przerzuty nowotworowe: jeżeli ktoś miał nowotwór, to pod wpływem leczenia immunosupresyjnego do przerzutów dochodzi łatwiej. Natomiast jeżeli chodzi o same guzy pierwotne to statystycznie rzecz biorąc nie ma różnic. To jest taka przesłanka, którą wykorzystują ci, którzy mówią, że immunologii nowotworów nie ma. Natomiast jest jeden niepodważalny argument, dotyczy takich badań na nokautach mysich. Jak wiadomo układ odpornościowy bardzo lubi zabijać przez robienie dziur w innych komórkach i do tego używane są białka, które nazywają się perforynami. Otóż kiedy wykonano nokaut u myszy w białku perforynie, okazało się, że u takich myszy częstość występowania nowotworów spontanicznych i tempo wzrostu guza jest bardzo duże, znakomiecie większe niż u innych myszy. Czyli jeżeli nie ma u myszy takiego białka, które odpowiada głównie za zabijanie komórek nowotworowych (tym białkiem posługują się zarówno limfocyty(?) NK jak i limfocyty T cytotoksyczne oraz limfocyty γδ T) to okazuje się, że nowotwory rosną szybciej i występują częściej, więc musi być jakiś związek między brakiem występowania nowotworów a układem odpornościowym, my tylko o tym ciągle strasznie mało wiemy. To jest taka część, która jest w tej chwili mało badana, ale ona jest mało badana nie dlatego, że ona jest nieistotna, tylko dlatego, że ją się bardzo trudno bada i ciągle bardzo niewiele wiemy na temat odpowiedzi immunologicznej na antygeny lipidowe. Wszystko co było do tej pory dotyczyło białek, białek modyfikowanych lipidami i cukrami, ale białek. Natomiast odpowiedź na antygeny lipidowe jest bardzo mało poznana. Wiadomo na pewno, że za odpowiedź przeciwnowotworową odpowiadają takie komórki, które się nazywają NKC(?) i te komórki, które u ludzi są nieliczne, ale u myszy są bardzo liczną populacją one rozpoznają antygeny w kontekście nie MHC tylko takiej cząsteczki CD1, a ta cząsteczka wybiórczo prezentuje antygen lipidowy. I okazuje się, że te limfocyty, które wiemy, że są związane ściśle z odpowiedzią przeciwnowotworową mają zdolność do rozpoznawania antygenów lipidowych. Co więcej nie wiemy wiele na temat rozpoznania antygenów lipidowych bo jak wiadomo wszystkie płyny fizjologiczne to są płyny polarne, w związku z tym bardzo trudno w takich płynach ustrojowych, w osoczu krwi o rozpuszczone, pojedyncze cząsteczki lipidów. Jak one się przemieszczają? Przemieszczają się na białkach, poznano całą rodzinę apolipoprotein, które są cząsteczkami transportującymi tłuszcze. Okazuje się, że rozmaite eksperymenty wykonywane na zwierzętach transgenicznych i zwierzętach nokautowanych w apolipoproteinie, te zwierzęta mają rozwijaną odpowiedź na antygeny nowotworowe.
(…)
… w następstwie tylko komórki jednego rodzaju preferencyjnie, np. tylko limfocyty B i to tylko jednego typu, produkujące tylko jeden rodzaj przeciwciał. Natomiast limfony to są nowotwory pochodzące z układu odpornościowego i to są guzy lite. Różnica między tymi dwoma typami nowotworów jest dramatyczna oczywiście, dlatego, że pojedynczokomórkowe nowotwory są bardziej dostępne dla leków, podczas kiedy guzy…
… z mutacjami w obrębie jednego tylko receptora, to jest receptor dla EGF-u (epithelial grown factor), to jest taki receptor, który jest bardzo intensywnie badany, wszystkie jego warianty, ponieważ rzeczywiście większość nowotworów tej najliczniejszej grupy, 80%owej, jest związanych z nim.
Sarkomy to są z kolei nowotwory, które są związane z tym listkiem zarodkowym, z tkankami pochodzącymi z listka zarodkowego…
… okolicznych tkanek i nie ma zdolności do przenoszenia się na duże odległości.
Jeżeli nowotwór zaczyna naciekać okoliczne tkanki, jeżeli wychodzi poza obręb tej tkanki pierwotnej, to jest to zdecydowanie nowotwór złośliwy. W takim potocznym języku nazywa się wtedy rakiem, nie nowotworem. No i jeżeli jest dostatecznie duży, to może krążyć przy pomocy naczyń krwionośnych i naczyń limfatycznych na duże…
…. No i najlepiej żeby to były te tumor specyfic, a nie apoptate(?), dlatego, że to są specyficzne tylko dla nowotworów.
Jakie komórki zwalczają?
Wszystkie te mechanizmy o których dzisiaj będzie mowa już znamy. Były one omawiane i jedyna nowa wiadomość, to że mają one zastosowanie w zwalczaniu nowotworów.
Czyli po pierwsze komórki pomocnicze, limfocyty helperowe, które wydzielają szereg cytokin, które maja…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)