Nauka o pracy i kierowaniu „STRES” 1. DEFINICJA STRESU Stresem nazywamy nie specyficzną reakcje fizjologiczną i psychiczną jednostki na wszelkie wymagania środowiskowe lub zagrożenie jej integralności. Stres to reakcja na wszelkiego typu sytuacje trudne , to stan w którym wyróżnia się trzy podstawowe komponenty : 1. podwyższenie się ogólnego poziomu aktywacji organizmu 2. pojawienie się silnych emocji najczęściej o znaku ujemnym , takich jak strach, lęk, gniew, irytacja , niepokój 3. pojawienie się motywacji do przezwyciężenia stresu , motywacja ta uruchamia odpowiednie czynności , których celem może być zwalczanie stresu albo obrona przed jego przykrymi konsekwencjami. Poza stresem psychologicznym występuje także stres fizjologiczny (w ogóle stres przyszedł do psychologii z fizjologii)- powoduje on np. zmiany w płynach ustrojowych , utrata apetytu , spadek waga itp. 2. PRZYCZYNY STRESU Zróżnicowane, trudne sytuacje wywołują zbliżone reakcje – stres. Sytuacja trudna (czyli prowokująca stres) to taka sytuacja, w której zachodzi rozbieżność pomiędzy potrzebami lub zadaniami, a możliwościami zaspokojenia tych potrzeb lub wykonania zadań. Zależnie od rodzaju zakłóceń sytuacji normalnej wyróżnia się pięć głównych rodzajów sytuacji trudnych: • syt. deprywacji – kiedy człowiek pozbawiony jest podstawowych elementów niezbędnych do normalnego funkcjonowania; nie są zaspokojone podstawowe potrzeby fizjologiczne lub psychologiczne; • syt. przeciążenia – gdy trudność zadania leży na granicy możliwości jednostki, na granicy jej sił fizycznych, umysłowych lub wytrzymałości nerwowej; • syt. utrudnienia – gdy możliwości wykonania zadania zostaje zmniejszona wskutek pojawienia się w sytuacji jakichś elementów zbędnych (przeszkoda) lub w skutek nieobecności jakichś elementów potrzebnych (brak) ; • syt. zagrożenia – gdy zachodzi prawdopodobieństwo utraty czegoś, co jest cenne dla danej jednostki ( nie tylko życia i zdrowia, ale także pozycji społecznej, własności itd.); • syt. konfliktowa ( tzw. konflikty motywacyjne) – kiedy mają miejsce sprzeczności pomiędzy dążeniami jednej osoby ( gdy występuje konflikt z inną osobą, to jest to już sytuacja deprywacji lub utrudnienia ). Sytuacje konfliktowe powstają wtedy, gdy człowiek znajduje się w polu przeciwstawnych oddziaływań. Wyróżnia się trzy rodzaje sytuacji konfliktowych: ♦ konflikt typu „+ +” - człowiek musi wybrać jeden z dwóch równie dla siebie atrakcyjnych celów; ♦ konflikt typu „- -„ -człowiek dokonuje wyboru między dwoma celami, które mają dla
(…)
….
REAKCJE ORGANIZMU NA STRES
Reakcję organizmu na stres można wyjaśnić w kategoriach OGÓLNEGO ZESPOŁU
ADAPTACYJNEGO, który składa się z trzech zasadniczych stadiów:
Reakcja alarmowa (r. mobilizacyjna) – są to zmiany fizjologiczne będące odpowiedzią
organizmu na zadziałanie czynnika wywołującego stres – stresora.
U ludzi cierpiących na różne schorzenia występują podobne objawy tj: ból głowy,
gorączka, zmęczenie, ból mięśni i stawów, utrata apetytu, „złe samopoczucie”.
Stadium odporności – następuje jeśli kontakt ze stresorem trwa nadal. Wszystkie, bądź
większość objawów, które pojawiły się w poprzedniej fazie znikają, ponieważ organizm
zdaje się wytwarzać odporność na stresor. Ta odporność w dużej mierze wywołana jest
wzrostem poziomu wydzielania przedniego płata przysadki mózgowej oraz kory
nadnerczy ( ACTH i korykosterydy).
Strona 2 z 4
Stadium wyczerpania – jeśli organizm pozostaje pod wpływem stresora zbyt długo to nie
jest on już w stanie dłużej utrzymywać odporności. Wchodzi w trzecią fazę. Ponownie
występują objawy z pierwszego stadium, bo przysadka mózgowa i kora nadnerczy nie są
zdolne do dalszego wydzielania hormonów. Często w takich wypadkach następuje śmierć.
STRATEGIA POZNAWCZA…
… psychologiczny modelowo przebiega kolejno w trzech etapach:
Faza mobilizacji – wzrost intensywności reakcji i podwyższenie sprawności procesów
intelektualno-poznawczych (przyśpieszenie procesów myślowych, polepszenie pamięci,
wzrost oryginalności myślenia, większa wrażliwość na bodźce otoczenia). Następuje
pełne wykorzystanie potencjalnych możliwości jednostki. Gdy pojawia się stresor
(czynnik wywołujący…
…. Wykazano, że czynniki emocjonalne odgrywają istotną rolę w rozwoju
niektórych przypadków chorób tj: nieżyt jelit, bóle krzyża, zapalenie skóry, otyłość, astma,
choroba wieńcowa ( szczególnie wśród tzw. „idących przebojem” ludzi interesu żyjących w
dużym napięciu.
6. ODPORNOŚĆ NA STRES
Siła oddziaływania stresu na człowieka uzależniona jest między innymi od jego
indywidualnej odporności na stres. Zdolność…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)