Najem rzeczy (locatio-conductio rei).
Rzymski najem był prawną formą odpłatnego korzystania z cudzych rzeczy i usług. Locatio conductio (LC) była kontraktem konsensualnym, dwustronnie zobowiązującym zupełnym. Zarówno locator jak i conductor odpowiadali za omnis culpa, obaj mieli korzyści z kontraktu LC. Należność za korzystanie z cudzych rzeczy to czynsz; z cudzych usług - wynagrodzenie. Wysokość należności ustalały strony, istniała możliwość wzajemnego podchodzenia się. Zapłata musiała być realna. Przy LC nie miało zastosowanie leasio enormis. Ochrona procesowa - actio locati, actio conducti.
Najem rzeczy polegał na tym, że wynajmujący (locator) zobowiązywał się wydać najemcy (conductor) określoną rzecz do czasowego używania (ewentualnie z prawem do pobierania pożytków), najemca zaś zobowiązywał się do płacenia umówionego czynszu.
Przedmiotem LC rei były przede wszystkim rzeczy materialne: ruchomości i nieruchomości jako rzeczy niezużywalne. Zużywalne - tylko na pokaz. Strony ustalały w umowie zakres korzystania z rzeczy oddanych w LC: tylko do używania - np. mieszkanie (dzisiejszy najem); używanie i pobieranie pożytków - np. grunty (dzisiejsza dzierżawa).
Czynsz należał się nawet za czas, w którym conductor nie korzystał z rzeczy z własnej winy. Reskrypt cesarski wprowadził w stosunkach dzierżawczych tzw. remissio mercedis, czyli prawo obniżenia czynszu dzierżawnego w latach klęsk. Natomiast colonia patriaria polegała na tym, że dzierżawca gruntu spłacał czynsz w naturze.
Umowy o najem rzeczy zawierano na czas określony z góry: przy gruntach - 5 lat (tzw. lustrum). Najemca winien używać rzecz zgodnie z jej przeznaczeniem, naprawić spowodowane uszkodzenia i oddać ją po zakończeniu używania. Dzierżawca miał prawo oddać rzecz w podnajem. Conductor będąc dzierżycielem rzeczy nie miał ochrony posesoryjnej. Najemca posiadał actio conducti za pomocą którego mógł dochodzić tylko odszkodowania wobec nielojalnego kontrahenta.
Najem rzeczy rozwiązywał się z upływem czasu, na jaki został zawarty. Ponadto rozwiązywał się z chwilą zniszczenia przedmiotu najmu, albo jeśli z ważnych powodów wypowiedziała go jedna zez stron.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)