Myśl i etapy rozwoju socjaldemokracji
Początki przypadają na przełom XIX i XX w. Najsilniejszy był ruch niemiecki (SPD), początkowo traktowany krytycznie (10% poparcia). Uznanie z czasem zwiększało się na podstawie obserwacji Rosji, gdzie próbowano wprowadzić socjalizm radykalny.
I etap - przypada od schyłku XIX do pierwszych lat po I WŚ. Nastąpił podział na nurt socjaldemokratyczny i komunistyczny. 1919 - Marksiści-leniniści utworzyli Międzynarodówkę Komunistyczną. Zwolennicy Bernsteina - Międzynarodówkę socjalistyczną.
II etap - okres międzywojenny (wyraźny podział między komunizmem a socjalizmem).
III etap - rozpoczęty z II WŚ, która doprowadziła do rozwiązania międzynarodówki socjalistycznej, którą odbudowano po wojnie. Po zakończeniu wojny stanęła na rozdrożu (1945), socjaldemokracja stanęła przed koniecznością wyboru pomiędzy zbliżeniem z komunistami, a silniejszym zdystansowaniem się od nich. Nastąpił zwrot w stronę lewicową (po wojnie). Górę wzięły tendencje lewicowe, co doprowadziło do wzrostu wpływów komunistów. Wojna doprowadziła do radykalizacji nastrojów społecznych, co sprzyjało komunistom, którym socjaliści zaczęli ulegać. W 7 krajach Europy Zachodniej powstają rządy, w których zasiadają komuniści i socjaliści. Churchill zmienił stanowisko podczas przemówienia w Fulton (1946), początki żelaznej kurtyny. Z czasem do władzy dochodzą socjaldemokraci, którzy w 1946 nacjonalizują bank angielski, w 1947 kopalnie i elektrownie. Nacjonalizowana majątek niemiecki. Nacjonalizacja postępowała we Francji.
IV etap (odbicie w prawo)- w realiach zimnowojennych następuje powrót do zmodyfikowanego realizmu (w praktyce). Ostatecznie powrót ten znajduje wyraz w 1951 - zwołany kongres przedstawicieli partii Socjaldemokratycznej, na którym utworzono nową międzynarodówkę socjalistyczną. Kongres odbył się we Frankfurcie. Uchwalono dokument pt. „Cele i zadania socjalizmu demokratycznego”.
Główne idee tego dokumentu: -Krytyka komunizmu nazwanego systemem zagrażającym wolności i sprawiedliwości społecznej, w którym rządy sprawowane są za pomocą dyktatury i terroru politycznego. Jest wypaczeniem socjalizmu, formą imperializmu.
-Krytyka kapitalizmu, w którym prawo własności postawione jest ponad prawa człowieka. Głoszono potrzebę zastąpienia kapitalizmu pewnym systemem (a nie jego likwidacji), w którym interes publiczny ma pierwszeństwo przed interesem prywatnym. System kapitalistyczny należy przebudować, a nie zburzyć. Osiąganie tego systemu jest przez stopniowe znoszenie wyzysku.
Środki realizacji - prawo wyborcze, programy rozwijające interwencjonizm państwowy w celu redystrybucji dóbr, rozszerzenie praw politycznych o katalog praw społeczno-gospodarczych (likwidacja bezrobocia, prawo do pracy, prawo do wypoczynku, opieki zdrowotnej, rozwinięcie systemu ubezpieczeń, powszechna, bezpłatna oświata, rozwiązywanie problemów mieszkaniowych, ochrona macierzyństwa). Deklaracja zakłada wielosektorową strukturę gospodarki (sektor publiczny, spółdzielczy, własność samorządowa, prywatna). To pozwoli racjonalnie wykorzystać istniejący potencjał. Proces ten opierać się miał na planowaniu, mechanizmach rynku poddanych kontroli. Uspołecznienie traktowane szeroko jako pracę i kontrolę własności produkcji. Rolnictwo, rzemiosło, handel nie powinny być uspołecznione. Nie należy uspołeczniać wszystkiego. Deklaracja aprobowała demokrację polityczną opartą na zasadach liberalnych (poszanowanie praw człowieka), uznanie ekonomii mieszanej, budowa państwa dobrobytu wyrażająca zasadę pierwszeństwa dobra publicznego przed prywatnym, prawo do opieki zdrowotnej, oświaty.
(…)
… od marksizmu. Najdłużej marksizm utrzymywał się w partii francuskiej (np. program gospodarczy Mitteranda)
Program „nowej, trzeciej drogi„ Schroedera i Blair'a (między kapitalizmem a komunizmem). Między dotychczasowym państwem opiekuńczym, (którego rząd w latach 60 i 70 nie był w stanie udźwignąć). Potrzeba wyjścia naprzeciw hasłom neoliberałów. A tym, co proponują liberałowie (manifest neoliberałów). Należy wyzwolić tkwiące w jednostce zasady przedsiębiorczości.
Upadek systemu socjalistycznego wpłynął również na socjaldemokrację. Stwierdzili, że należy ograniczyć rozwój państwa opiekuńczego (od 1988). Zwieńczeniem był manifest Schroedera i Blair'a. Otwartość na liberalizm w sferze gospodarczej. W sferze politycznej dokonało się to wcześniej (brak różnic miedzy liberałami a socjaldemokratami w kwestii…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)