Monarchia stanowa Jednoczenie dzielnic i koncentracja władzy stopniowo ograniczały partykularyzmy polityczne i językowo - kulturalne.
Zagrożenia zewnętrzne często przyspieszały postęp patriotycznej samowiedzy:
Wojna stuletnia - Francuzi bronią interesu narodowego
Wojna Polaków z Krzyżakami, Rusinów z Tatarami
W krajach, gdzie kiedyś załamała się jedność polityczna, jej przywracanie trwało długo
Francja po wojnie stuletniej („unia lilii z gronostajem” zamknęła drugie wydanie rozbicia dzielnicowego)
Proces zbierania ziem ruskich przez książąt włodzimiersko - moskiewskich trwał do lat 20 - tych XVI wieku
1469r. - małżeństwo dynastów Kastylii i Aragonu (kluczowe znaczenie), 1492r. - upadło ostatnie władztwo arabskie w Hiszpanii (królestwo Granady), 1512r. - anektowano królestwo Nawarry
Nie wszystkim państwom się udało
Wlochy: Mediolan, Wenecja, Florencja i Genua - północ; Państwo Kościelne - środek; królestwo Neapolu i Sycylia - południe
Niemcy - jeszcze większe rozdrobnienie. W XV wieku, obok licznych księstw duchownych, około 40 księstw świeckich. Złota Bulla (1356r.): abp Kolonii, Monguncji i Trewiru, mrgb Branderburgii, palatyn reński, książe saski i król Czech - elektorzy, monopol na wybór króla Niemiec. Terytoria elektorów stały się niepodzielne i dziedziczne wedle zasad primogenitury. Inne księstwa też uzyskiwały status niezależności od króla, niektóre znalazły się poza terytorium Rzeszy rzymsko - niemieckiej (państwa północnowłoskie, księstwo Sabaudii- Piemontu, kantony szwajcarskie)
Nawet tam, gdzie udało się zjednoczenie polityczne, pozostałości rozbicia pozostały (Hiszpania, Francja)
W monarchii stanowej odrębność i przywileje terytoriów krzyżowały się z prawami stanów
STRUKTURY STANOWE
Stany - wielkie struktury zdefiniowane przez prawo i wyposażone w zespół praw i przywilejów
Różnice prowincjonalne w przywilejach
Pozycja magnatów była szczególna
Stany nie były całkowicie zamknięte
Formowały się różne warstwy pośrednie żyjące z płacy, żołdu, honorariów
Podział na stany nie daje kompletnego obrazu społeczeństwa
Stan szlachecki
Pasowanie na rycerza nie mogło utrzymać się w roli kryterium przynależności
Kariera polityczna w aparacie państwowym lub kariera ziemiańska
Zmiany sposobów wojowania, chaos więzi lennych, dewaluacja pojęcia wierności wasalnej i lennych przysiąg - szlachta odchodziła od rycerestwa
Klęska feudalnej jazdy francuskiej w wojnie stuletniej
Różne przywileje (ograniczenia) dla szlachty w różnych krajach: zakazy małżenstw z nieszlachtą, rezerwowanie szczebli kariery państwowej i kościelnej, przywileje podatkowe, wyróżnienie w prawie karnym, herby, ordery itd. (dla zaspokojenia snobizmów)
(…)
…, hiszpański majorinus itd. Jednak funkcje urzędnika stawały się coraz obszerniejsze, dlatego stanowisko wymagało podziału.
Już w końcu XII w. w Anglii zaczęło się redukowanie władzy szeryfów na korzyść escheatorów, konstablów, koronerów, poborców podatkowych. W XV w. na pierwsze miejsce w hrabstwach wybili się sędziowie pokoju, szeryfowie znaleźli się pod ich kontrolą
Liczne zadania wypełniał, na królewskie…
… przeciw Koronie (impeachment)
Parowie uchwalali podatki, wyrażali zgodę na nowe ustawy
Izba Gmin połączyła rycerstwo i miasta. Posłów z hrabstw wybierali teoretycznie wszyscy właściciele ziemi na zgromadzeniu sądowym hrabstwa. Wpływ na wybory wywierali nie rzadko baronowie i szeryfowie
Kompetencje ustaliły się najpierw w sferze podatkowej. Od 1297r. niezmienna stała się zasada zgody parlamentu na podatki…
… pieniędzy król zgadzał się na przyjęcie petycji
Król mógł szybko znieść lub zmienić sens statutu (ustawy). Spór z Edwardem III - przyjęto zasadę, że uchwalanie i znoszenie statutów należy do króla „za zgodą parów i gmin” (Królowie używali dyspensy i suspensy)
Parlament zaczął pojmować, że nie wystarczy uchwalanie, ale trzeba też mieć kontrolę nad wykonywaniem ustaw.
Kontroli finansowej parlament nie mógł…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)