To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Monarchia patrymonialna
- najstarsza forma państwa feudalnego, zapoczątkowana w państwie frankońskim za panowania dynastii Merowingów, chociaż jej rozkwit przypadł na czasy dynastii Karolingów. Charakterystyczna dla wczesnego średniowiecza. Jej nazwa pochodzi od łacińskiego słowa patrimonium (ojcowizna). Wyrosła na gruncie feudalnych stosunków produkcyjnych. W okresie tym panowała niemal wyłącznie gospodarka rolna. Ustrój ten charakteryzował się tym, iż państwo stanowiło prywatną własność władcy, który był uważany za właściciela wszystkich ziem, zasobów naturalnych, pana i ojca swych poddanych oraz najwyższego sędziego. Z tym związane jest między innymi pomieszanie publiczno- i prywatnoprawne. Także podział urzędników na nadwornych (obsługujących dwór) i centralnych (odpowiedzialnych za sprawy państwa) nie był jasny i jednoznaczny, na ogół łączyli obie te role. Państwo i władza monarchy stanowiły ojcowiznę, przekazywaną przez władcę synowi bądź synom. Ta możliwość podziału jest jednym z wyznaczników monarchii patrymonialnej. Inną jej cechą było poparcie władzy monarszej przez wielkich feudałów - możnych i duchownych. System ten dopiero później przywędrował do Europy Wschodniej, gdzie wyłonienie się jej ze wspólnoty pierwotnej poprzedzone było okresem przejściowym, przedfeudalnym.
Monarchia patrymonialna w Polsce CZAS TRWANIA : Od połowy X wieku do 1320r. koronacja Władysława Łokietka.
W Polsce za czasów panowania Piastów obowiązywał właśnie taki ustrój państwa. Została ona wprowadzona przez Mieszka I, pierwszego władcę Polski, który w II połowie X wieku zjednoczył plemiona polskie w państwo Polan. W początkowej fazie rozwoju państwo było niejednolite, jedyną formą więzi społecznych były więzi plemienne, dlatego Mieszko popierany przez możnych dążył do unifikacji państwa. Tak powstało silne państwo Polan o ustroju monarchii patrymonialnej. Mieszko stał się rzeczywistym panem swoich ziem. Jednak nacisk możnych był ogromny. Do połowy XII wieku większość dostojników państwowych w Polsce wywodziło się z sześciu najznakomitszych rodów: Awdańców, Gryfitów, Łabędziów, Odrowążów, Pałuków, Toporczyków. Mieli oni również decydujący głos w sprawie wyboru władcy. Przypominało to raczej wolną elekcję, tyle, że wśród członków rodziny monarchy, niż bezpośrednie przekazanie władzy z ojca na syna. Wszelkie niezgodności, pojawiające się podczas wyboru przyszłego władcy, prowadziły do wojen domowych. Z czasem doprowadziło to do osłabienia władzy monarszej i przejęcia władzy przez feudałów. Piastowie podczas swego panowania istotnie dowolnie korzystali z ziem im podległych, traktując je jako własność. Wprowadzono system grodowy. Grody były zarówno ośrodkiem administracji jak i władzy monarszej. Do obowiązków ludności zamieszkującej pobliża grodów należało wykarmienie, wyposażenie i dbanie o godne życie w grodach. Chłopi płacili dziesięciny i skupiali się we wsie służebne, których zadaniem było wytwarzanie dóbr i usług na potrzeby władcy. Sprawa dziedziczności władzy w państwie piastowskim również nie była prosta. Gdy władca miał jednego syna, to cała władza przechodziła w jego ręce. Gdy jednak władca miał więcej synów lub zachłannych krewnych, to zazwyczaj kraj był wtedy dzielony na dzielnice pomiędzy synów, co wyraźnie osłabiało jedność państwa. Prawie zawsze takie wyjście nie satysfakcjonowało żądnego władzy rodzeństwa, które nie zwracając uwagi na więzi krwi toczyło między sobą wojny domowe, dopóki jeden z nich nie przejął pełni władzy. Taka sytuacja miała miejsce pomiędzy Bolesławem Krzywoustym i jego bratem Zbigniewem. Popierany przez możnych Bolesław nie potrafił przyjąć do wiadomości, że jego brat posiada władzę zwierzchnią. Posunął się do okaleczenia brata, który w następstwie umarł. Najbardziej znanym okresem wojen wewnątrz kraju był okres rozbicia dzielnicowego, kiedy Bolesław Krzywousty podzielił kraj pomiędzy czterech synów (Kazimierz nic nie dostał). Wynikiem tego były konflikty pomiędzy braćmi, wygnanie Władysława, zabójstwo Leszka Białego itp. Wszystkie te czynniki wpływały negatywnie na rozwój państwa, które zamiast zabezpieczać się przed atakami z zewnątrz, osłabiało się samo od środka. W wyniku dalszych podziałów dynastycznych, liczba dzielnic w Królestwie Polskim rosła. Pierwsze próby zjednoczenia państwa podjeli władcy Śląska - Henryk I Brodaty i Henryk II Pobożny. Działania te zostały niestety przerwane przez najazd mongolski w 1241 roku. U schyłku XIII wieku kolejnej próby zjednoczenia państwa podjeli się Henryk IV Probus i Przemysł II koronowany w 1295 roku. Jednakże dopiero Władysławowi Łokietkowi przy współpracy z przedstawicielami poszczegónych stanów udało się na przełomie XIII i XIV wieku zjednoczyć znaczną część państwa i koronować się 20 stycznia 1320 na Wawelu. Koronację Władysława Łokietka uznaje się za koniec monarchii patrymonialnej i początek monarchi stanowej w Polsce.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)