Prof. Teresa Kamińska
Modele cyklu koniunkturalnego
MODELE CYKLU KONIUNKTURALNEGO
Koniunktura, a właściwie jej zmiany - szczególnie w punktach zwrotnych - dotyczą
wszystkich i dlatego interesują się nią nie tylko prognostycy lub planiści odpowiedzialni za
prowadzenie polityki budżetowej i pieniężnej. Analiza zmian realnego PKB we wszystkich
krajach w dostępnym okresie wskazuje na nierównomierny jego wzrost. Kwartalne dane
statystyczne pozwalają zaobserwować czterofazowy cykl koniunkturalny, chociaż różniący
się czasem trwania i amplitudą wahań. Wyjaśnienie przyczyn tych fluktuacji, okresu ich
trwania i poszukiwanie ewentualnych środków zaradczych jest treścią teorii cyklu
koniunkturalnego. Niezależnie od definicji poszczególnych faz cyklu i odniesienia
aktywności gospodarczej do długookresowego trendu lub poziomu potencjalnego najczęściej
wymienia się fazy: dna, ożywienia, szczytu i recesji.
Istnieją dwa główne podejścia odnośnie do przewidywalności cykli
koniunkturalnych:
1. traktuje cykle jako samonapędzające się fluktuacje, jeżeli spełnione są
następujące mało prawdopodobne założenia, np. wynikające z funkcji
konsumpcji, w której bieżące wydatki zależą od bieżącego dochodu oraz
majątku (brak opóźnień)
2. zakłada, że system gospodarczy to mechanizm reagujący na impulsy z
zewnątrz i zamieniający je w oscylacje.
Wyjaśnienie mechanizmu przekształcania może nastąpić albo przy
założeniu lepkości cen, albo ich zmienności.
Kategorią kluczową w analizie jest produkt krajowy brutto. Inne zmienne
ekonomiczne mogą zachowywać się procyklicznie (ich wielkości zmieniają się w tym samym
kierunku co PKB, np. konsumpcja prywatna, inwestycje prywatne, import), antycyklicznie
(zmienne reagują przeciwnie do kierunku zmian PKB, np. bezrobocie, wydatki publiczne) i
acyklicznie (zmienne bez związku z kierunkiem zmian PKB, np. konsumpcja rządowa).
W zależności od okresu zmian podstawowych wielkości ekonomicznych,
wyróżnia się:
wskaźniki wyprzedzające, gdy zmienne obniżają się przed
szczytem (wcześniej osiągają swoje maksimum) i zwiększają
się przed dnem, tj. wcześniej osiągają swoje minimum (np.
stopień wykorzystania możliwości produkcyjnych, wydatki
inwestycyjne w tym inwestycje w zapasy, realne ceny akcji,
realna podaż pieniądza),
wskaźniki równoczesne, gdy zmienne maleją podczas szczytu i
rosną podczas dna (stopy procentowe),
wskaźniki opóźnione (zatrudnienie, inwestycje prywatne,
konsumpcja, inflacja), gdy zmienne zmniejszają się po szczycie
i rosną po dnie.
1
Prof. Teresa Kamińska
Modele cyklu koniunkturalnego
DETERMINISTYCZNE I STOCHASTYCZNE TEORIE CYKLU
KONIUNKURALNEGO
Czy są prawidłowości utrzymujące wahania zmiennych ekonomicznych?
System gospodarczy może generować siły ekonomiczne zdolne raz do przyspieszania
zjawisk a potem do ich zwolnienia. Jest to możliwe, gdy reakcja na zmiany warunków
zewnętrznych występuje z opóźnieniem. Przykłady zjawisk, których zależność obserwuje się
z opóźnieniem w czasie prezentują:
funkcja konsumpcji (tzw. opóźnienie
(…)
…) przyjmuje
się jako dane, to
Yt = a0 + a1Yt + b0 + b1(Yt – Yt – 1) + c0
gdzie: c0 = G + PCA jest stałe.
Zatem Yt = (a0 + b0 + c0 – b1Yt -1) / (1 – a1 – b1)
przy czym a + b <1.
Jest to równanie różnicowe opisujące kształtowanie się Y w czasie.
−
Wielkość produktu w stanie stacjonarnym w długim okresie Y = Yt = Yt −1
−
wynosi Y =
a 0 + b0 + c0
.
1 − a1
Dynamika równania różnicowego zależy od parametrów a1…
… różnicowego ma postać (jako funkcja czasu):
Yt = k1λ1t + k2λ2t
gdzie λ1, λ2, k1, k2 to stałe uzależnione od a0,
b0, c0, a1, b1 oraz początkowej wartości Y. By otrzymać λ1 i λ2 trzeba rozwiązać
równanie kwadratowe:
λ2 – (a1 + b1)λ + b1 = 0.
Można pokazać, że z równania różnicowego uzyskuje się wahania, gdy (a1 + b1)
< 4b1. O ich charakterze wygasającym lub eksplodującym decydują wartości
bezwzględne λ1 i λ2…
… płacy w1 do
w2
zdyskontowanej płacy przyszłej.
Drugi mechanizm pokonuje wątpliwość nieelastycznej podaży pracy (w czasie cyklu
zmienia się zatrudnienie). Międzyokresowy wybór między pracą a czasem wolnym stanowi o
elastyczności krzywej podaży pracy i wyjaśnia, dlaczego szok zwiększający produktywność
skłania pracowników do zwiększenia oferty pracy. Krótkotrwały szok zwiększający
produktywność spowoduje…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)