Młodogramatyzm
Rasmus Krystian Rask (1787-1832)
Badania nad powstaniem języka staronordyckiego, czyli islandzkiego 1818
Rask
Pochodzenie języków można poznać dzięki metodzie porównawczej
Porównywać trzeba elementy gramatyczne, nie zaś słownictwo
Trzeba szukać konkretnych regularnych odpowiedniości (szukać reguł możliwych do sprawdzenia)
Franz Bopp (1791- 1867) Metoda historyczno-porównawcza (jak w anatomii porównawczej + badanie starych tekstów) rekonstrukcja prajęzyka
Hipoteza: rozkład pierwotnego harmonijnego organizmu języka (pierwszego języka ludzkości)
Hipoteza: powstanie fleksji pierwiastki + zaimki np. *es `byt' + *mi `ja' esmi, jesmь… *lauda + *es laudas Jakob Grimm (1785-1863)
Twórca gramatyki historycznej (filologicznej): obrazu ewolucji na podstawie kolejnych tekstów
prawo Grimma (1822):
pierwsza przesuwka germańska (pragermańska)
p, t, k ≥ f, th, h (z niewytłumaczonymi wyjątkami)
druga przesuwka germańska (starowysokoniemiecka)
f, p, b, th, t, d, h, k, g ≥ b, f, p, d, z, t, g, ch, k
BIOLOGIZM
Prekursorzy szkoły młodogramatycznej
August Schleicher (1821-1868)
- teoria drzewa genealogicznego
Johannes Schmidt (1843-1901) - teoria falowa
Schleicher: język to organizm żywy językoznawstwo to nauka przyrodnicza
Języki rodzą się, starzeją się i umierają, ewoluują jak gatunki biologiczne.
Drzewo genealogiczne języków ie. wg nowych ustaleń (Serva, Petroni)
Schmidt - teoria falowa
Wyjaśnia wyjątki i odstępstwa od reguł historycznych zmian w języku.
Zmiany są coraz mniej regularne, im dalej od centrum ich powstania. Nieregularności są też skutkiem nakładanie się fal pochodzących z różnych centrów. Schemat rodziny ie. Schmidta
POZYTYWIZM
Szkoła młodogramatyczna
ostatnia ćwierć XIX wieku
Hermann Günther Grassmann (1809-1877)
1863 prawo dysymilacji półgłosek przydechowych w staroindyjskim i greckim
Karl Verner (1846-1893) 1877 prawo Vernera pragermańska przesuwka jest bezwyjątkowa:
(…)
…, > h) i uszczelinowienie w sanskrycie, litewskim, scs. (*k' > s, š), to procesy pospolite, obserwowane w historii wielu języków.
Każda inna hipoteza wymagałaby wystąpienia procesów rzadkich, nietypowych lub w ogóle nigdzie nie zaobserwowanych.
Przykład z języków słowiańskich Ros. dom, bołoto, molitva, šyło, myło, pleli
Pol. dom, błoto, modlitwa, szydło, mydło, pletli
Ros. t d ø ø
Pol. t d t d
Czy psł…
….
Jest bardziej prawdopodobne, że s przeszło w choctaw w š przed i (proces pospolity), niż że š stwardniało w pozostałych językach. Przejście t przed i w c lub s jest typowe. Inne możliwości są niezwykle mało prawdopodobne.
W hitchiti zanikły końcowe spółgłoski (zjawisko pospolite).
Przykład z języków słowiańskich
Inne przykłady tejże prawidłowości: broda - boroda - brada
wrona - vorona - vrana
wrota - vorota - vrata…
… na ich podstawie hipotetycznej formy pierwotnej z okresu wspólnoty językowej Podstawowe znaczenie dla badań indoeuropeistycznych mają języki:
sanskryt wedyjski (ok. 1100 p.n.e., spisany ok. 300 p.n.e.) klasyczny (500 p.n.e. - 1000 n.e.);
awestyjski (Awesta ok. 100 - 60 p.n.e.);
staroperski (od IX w. p.n.e.);
greka mykeńska w piśmie linearnym B (ok. 1200 p.n.e); homerycka (ok. 800 p.n.e.); klasyczna (800 - 300…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)