Tematem tej notatki są minerały występujące w skałach osadowych. W notatce zostały opisane następujące zagadnienia: minerały allogeniczne, minerały autogeniczne, odporność na wietrzenie, odporność na niszczenie podczas transportu, kwarc, muskowit, minerały krzemionkowe, minerały siarczanowe, minerały chlorkowe, minerały węglanowe, minerały ilaste, tlenki i wodorotlenki żelaza, tlenki i wodorotlenki glinu, minerały fosforanowe
Minerały skał osadowychMinerały allogeniczne: powstają poza środowiskiem tworzenia się danej skały osadowej a do basenu sedymentacyjnego dostają się w wyniki mechanicznego wietrzenia i erozji skał starszych(magmowych, metamorficznych i osadowych) i transportu produktów tych procesów przez ruchy masowe, rzeki, lodowce, wiatr.Minerały autogeniczne: powstają w obrębie środowiska tworzenia się skały jako wynik procesów chemicznych lub biochemicznych( sedymentacyjnych, diagenetycznych, epigenetycznych)Niektóre minerały mogą występować w skałach zarówno jako alogeniczne jak i autogeniczne. Dotyczy to zwłaszcza kwarcu, który nieraz występuje w tej samej skale w postacie ziarn alogenicznych(np. piasku) oraz w postaci autogenicznego spoiwa krzemionkowego.Minerałami alogenicznymi skał osadowych są te spośród minerałów skałotwórczych, które są najbardziej odporne na wietrzenie oraz na niszczenie w czasie transportu.Prawie wszystkie pospolite minerały skałotwórcze ulegają rozkładowi pod wpływem czynników wietrzenia chemicznego, ale jedne z nich rozkładają się łatwo, inne zaś tylko w niewielkim stopniu. Zależnie od tego można je w przybliżeniu uszeregować w ciąg o rosnącej odporności na wietrzenie:-minerały solne-siarczany-kalcyt
-dolomit
-skaleniowce, oliwiny
-amfibole, pirokseny
-serpentyn, epidot
-plagioklazy zasadowe
-plagioklazy kwaśne
-ortoklaz
-biotyt
-kwarc, muskowit, serycyt
-apatyt, magnetyt
-granty, cyrkon, turmalin, rutyl, korundPodczas transportu - zwłaszcza rzecznego i eolicznego - niesione okruchy skalne ulegają niszczeniu, wskutek czego przechodzą w miarę upływu czasu do coraz drobniejszych frakcji. Tempo tego procesu zależy od wielu różnych czynników, ale ogólnie można podzielić najważniejsze minerały skałotwórcze na kilka grup o odmiennej odporności na niszczenie podczas transportu:- bardzo nietrwałe: gips, anhydryt, skaleniowce, oliwin- nietrwałe: plagioklazy zasadowe, pirokseny, amfibole, kalcyt, dolomit, syderyt, glaukonit, apatyt
- trwałe: plagioklazy kwaśne, ortoklaz, biotyt, granaty, epidoty, magnetyt
- bardzo trwałe: kwarc, muskowit, rutyl, turmalin, cyrkon.
W rezultacie dominującym min. Alogenicznym skał osadowych jest kwarc, bardzo odporny na wietrzenie zarówno chemiczne jak i fizyczne. W drugiej kolejności należy wymienić muskowit, który jest jednak mniej rozpowszechniony. Oprócz kwarcu i muskowitu wybitnie odporne są tzw. min. ciężkie(cyrkon, rutyl...) występują one jednak w skałach skorupy ziemskiej w znacznie mniejszych ilościach i dlatego rzadko tworzą większe nagromadzenia w skałach osadowych.Minerały krzemionkowe: autogeniczne min. krzemionkowe odgrywają dużą rolę jako spoiwo skał osadowych oraz jako składnik wielu skał organogenicznych i chemicznych. Do tych grup należą: opal, chalcedon, kwarc niskotemp.
(…)
… lub drobnołuseczkowym wyglądzie. Do najpospolitszych składników takich agregatów należą: kaolinit, montmorillonit i illit. Tlenki i wodorotlenki żelaza: Grupa ta obejmuje szereg substancji mineralnych, przeważnie współwystępujących i tworzących bardzo drobnoziarniste lub kryptokrystaliczne agregaty, określane mianem limonitu. Tlenki i wodorotlenki glinu: minerały te występują zwykle w postaci ziemistych agreatów…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)