Mierniki gospodarowania
Makroekonomię można zdefiniować jako dział ekonomii zajmujący się badaniem zjawisk i procesów gospodarczych zachodzących w skali całej gospodarki.
Wśród podstawowych zagadnień będących jej przedmiotem są m.in. produkcja, zatrudnienie, inwestycje, konsumpcja, popyt globalny, ogólny poziom cen, inflacja, bezrobocie, eksport i import . Można więc sądzić, że makroekonomia bada zachowanie się gospodarki w ujęciu globalnym oraz występujące zależności między poszczególnymi rynkami. W szczególności próbuje określić czynniki decydujące o poziomie i zmianach czynników w makroskali oraz wyjaśnić mechanizmy dotyczące wzajemnych powiązań między nimi. Do najważniejszych problemów znajdujących się w centrum zainteresowań współczesnej makroekonomii należy zaliczyć: czynniki określające poziom i wzrost ogólnej produkcji w gospodarce krótkim i długim okresie,
cykliczność rozwoju gospodarki, a zwłaszcza przyczyny cyklu koniunkturalnego i antycyklicznej działalności państwa,
3) bezrobocie i zatrudnienie, a zwłaszcza determinanty i sposoby ich modyfikacji, 4) ogólny poziom cen, i tendencje inflacyjne i ich przyczyny oraz politykę antyinflacyjną państwa,
powiązania gospodarki z zagranicą, bilans płatniczy kraju oraz kursy walutowe i ich wpływ na gospodarkę, rolę polityki gospodarczej państwa w procesach gospodarczych, a zwłaszcza znaczenie polityki fiskalnej i pieniężnej
Do ustalania rezultatu gospodarowania w makroukładzie służy metoda MPS oraz metoda SNA. Metoda MPS - Material Product System (metoda produkcji naturalnej) - przemysł budownictwo, rolnictwo, leśnictwo, transport, łączność, handel, gospodarka komunalna i mieszkaniowa , pomija resztę usług.
Metoda SNA - System of National Accounts (rachunki narodowe) - obejmuje wszystkie pozostałe usługi: oświata, kultura, administracja, ochrona, plus pozostałe zdarzenia z metody MPS.
Do podstawowych kategorii makroekonomicznych należy produkt krajowy brutto (PKB). Jest pewną miarą wielkości produkcji finalnej wytworzonej w gospodarce w określonym przedziale czasu (zazwyczaj jednego roku) na terenie danego kraju bez względu na to kto jest właścicielem czynników wytwórczych.
W celu lepszego zrozumienia istoty i metod obliczania PKB pomocne będzie przedstawienie ruchu okrężnego w gospodarce. Rozpatrujemy gospodarkę zamkniętą (bez eksportu i importu), w której nie funkcjonuje państwo.
Gospodarstwa domowe przeznaczają całe swoje dochody na bieżące wydatki.
Przedsiębiorstwa przeznaczają swoje dochody na zakupy czynników produkcji.
(…)
… z wytwarzaniem produktów i usług. Podobnie wygląda sprawa z tzw. płatnościami transferowymi, tj. emeryturami, rentami, różnego rodzaju zasiłkami, stypendiami i innymi płatnościami z budżetu. Płatności te nie wiążą się z koniecznością świadczenia w zamian jakiejś usługi, nie są dochodami z tytułu udziału w procesie produkcji. Z tego powodu nie powinny być uwzględnione w rachunku PKB. Obliczanie PKB metoda sumowania wydatków polega na sumowaniu wydatków na dobra finalne wytworzone przez przedsiębiorstwa krajowe. Wydatki te obejmują:
Wydatki na dobra konsumpcyjne wytwarzane w kraju ( Ck ) ,
Wydatki na krajowe dobra inwestycyjne ( Ik ) ,
Wydatki rządowe na wytwarzane w kraju finalne produkty i usługi , z wyłączeniem płatności transferowych ( Gk ) ,
Wydatki zagranicy na krajowe dobra eksportowe ( Exk…
… i usługi konsumpcyjne nabywane przez gospodarstwa domowe oraz produkty i usługi inwestycyjne (np. maszyny) nabywane przez przedsiębiorstwa. Charakterystyczną cechą dóbr inwestycyjnych jest to, że nie zużywają się one w całości w jednym cyklu wytwórczym.
Dobra pośrednie są to dobra, które w całości zużywane przez przedsiębiorstwa przy wytwarzaniu innych produktów. Wartość dodana jest to przyrost wartości…
… kapitału i renta gruntowa właściciela ziemi). Zatem w aspekcie dochodowym PKB jest suma dochodów pierwotnych otrzymywany w ciągu roku przez właścicieli czynników produkcji, które zostały użyte przy wytwarzaniu wyrobów i świadczeniu usług zarówno pośrednich jak i finalnych (co odpowiada wielkości PKB w cenach czynników produkcji) powiększoną o podatki i pomniejszoną o subwencje ( co odpowiada PKB w cenach…
… stałych, czyli w cenach z określonego roku bazowego. Realny PNB nie uwzględnia zatem zmian ogólnego poziomu cen będących wynikiem inflacji. Wskaźnik ogólnego poziomu cen, stosowany do wprowadzenia korekty z tytułu inflacji, jest określany mianem deflatora PNB .
Deflator PNB jest to stosunek nominalnego PNB (w cenach bieżących) do PNB w ujęciu realnym (w cenach stałych), wyrażony w postaci wskaźnika…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)