Międzynarodowe stosunki polityczne - Struktury bezpieczeństwa zachodnioeuropejskiego i euroatlantyckiego

Struktury bezpieczeństwa zachodnioeuropejskiego i euroatlantyckiego
Unia Zachodnioeuropejska
Rewitalizacja UZE nabrała tempa w procesie tworzenia Unii europejskiej. Zgodnie z traktatem z Maastricht UZE pozostała częścią rozwoju UE zobowiązaną do wykonywania decyzji podejmowanych w ramach Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa o charakterze wojskowym i obronnym. Poszerzenie kompetencji znalazło wyraz w decyzji Rady Ministerialnej UZE z 19 czerwca 1992 roku o ustanowieniu zadań petersberskich jako operacji wykraczających poza dyspozycję art. V zmodyfikowanego Traktatu brukselskiego. Zadania te zdefiniowano jako misje cywilne i wojskowe - w wśród tych ostatnich założono także prowadzenie zadań bojowych przy rozwiązywaniu kryzysów (peacemaking, peace enforcement). Postanowiono, że decyzje o użyciu jednostek wojskowych podległych UZE będą podejmowane przez Radę UZE zgodnie z przepisami Karty NZ, a uczestnictwo w operacjach specjalnych będzie oparte na suwerennych decyzjach państw członkowskich. Do prowadzenia operacji petersberskich zaproszono - poza państwa członkowskimi - także partnerów stowarzyszonych i śródziemnomorskich.
Przeobrażenia doktrynalno-strukturalne NATO po zakończeniu zimnej wojny
Reforma wewnętrzna NATO - po przełomie politycznym Jesieni Ludów 1989 roku na szczycie londyńskim w dniach 5 - 6 lipca 1990 roku pojawiła się pierwsza zapowiedź transformacji NATO, ale tylko jako organizacji wojskowej. W przyjętej wówczas Deklaracji londyńskiej o przeobrażonym Sojuszu Północnoatlantyckim przywódcy państw członkowskich zapowiedzieli ograniczenie rozmiarów i roli broni jądrowej w ogólnej strategii Sojuszu. Równocześnie wstępnie zgodzili się na odchodzenie od koncepcji obrony na wysuniętych rubieżach w kierunki koncepcji zredukowanej, czyli wysuniętej obecności wojskowej, a także zmodyfikowanie zasady elastycznej reakcji, aby dać wyraz zmniejszeniu roli broni jądrowej.
W deklaracji szczytu rzymskiego NATO z listopada 1991 roku znalazła się oferta włączenia ESDI - Europejskiej Tożsamości i Bezpieczeństwa - w ramy Sojuszu Północnoatlantyckiego, jako jego „europejskiego filara”, i zapowiedź umacniania powiązań transatlantyckich oraz niepodzielności bezpieczeństwa wszystkich członków Sojuszu. Tymczasem od samego początku idei ESDI, formułowanej w dokumentach UZE w poprzedniej dekadzie, trwała dyskusja, czy powinna być ona realizowana w NATO, czy poza nim.
W ramach przygotować do podejmowania nowych, rozszerzonych zadań NATO podjęło reformę struktury wojskowej swoich sił zbrojnych, z zamiarem dobrego ich przygotowania do operacji out of area. Zgodnie z Nową koncepcją strategiczną Sojuszu siły zbrojne NATO zostały podzielone na trzy grupy: siły reagowania, główny siły obrony i siły wzmocnienia. Dla potrzeb operacji zarządzania kryzysowego zaczęto tworzyć CJTF, a od jesieni 2002 roku mniejsze, najbardziej mobilne Siły Odpowiedzi NATO (NATO Response Force - NRF). Na jubileuszowym szycie w Waszyngtonie w kwietniu 1999 roku ustanowiono program dozbrojenia Sojuszu pod nazwą Inicjatywa Zdolności Obronnych - DCI. Nie udało się do jednak zrealizować, a w listopadzie 2002 roku zastąpiono go nowym, mniej ambitnym programem - ... zobacz całą notatkę