METODY BUDOWY KWESTIONARIUSZA
Kwestionariusz jest często definiowany jako zbiór pytań, jakie się stawia grupie ludzi w oczekiwaniu na mniej lub bardziej przewidywaną odpowiedź. Jest to definicja niekompletna, gdyż w trakcie budowy kwestionariusza, czyli zespołu pytań, muszą się ujawnić przyszłe metody analizy, a nawet prezentacji wyników badań. Jest bowiem oczywiste, że nie powiedzie się analiza struktury badanego zjawiska, jeśli zbiór pytań nie zapewni informacji o tej strukturze. Dlatego też prawidłowa definicja kwestionariusza brzmi: Kwestionariusz jest to fragment metody konkretnych badań, powiązany nie tylko z ich celami, lecz także z metodami analizy badanego zjawiska, z postawionymi wcześniej hipotezami, jak również z formami prezentacji wyników. Dotyczy to zarówno kwestionariusza ankietowego, jak i kwestionariusza wywiadu. Kwestionariusz ankietowy jest adresowany do respondentów wprost nawet wtedy, gdy ankieter osobiście zbiera odpowiedzi.
Wywiad polega na osobistym zadawaniu pytań na podstawie kwestionariusza przez prowadzącego wywiad.
Etapy opracowania kwestionariusza
Określenie celu i przedmiotu kwestionariusza;
Wybór metody i techniki badania kwestionariuszowego;
Określenie cech i wielkości próby;
Ustalenie wstępnej listy pytań;
Konsultacje założeń badawczych i listy pytań;
Opracowanie pierwszej wersji kwestionariusza oraz materiałów pomocniczych (listy adresowe itp.)
Pilotaż kwestionariusza;
Analiza wyników pilotażu;
Opracowanie ostatecznej wersji kwestionariusza.
Ad.3
Kwestionariusz jest do tego stopnia spójny z konkretnym badaniem, że nie można go zaproponować bez dokładnego poznania struktury badanego obiektu. Im dobrana próba jest wewnętrznie bardziej jednorodna, tym łatwiej jest zbudować dobry kwestionariusz.
Ad. 4
Pierwsza forma kwestionariusza jest zwykle nieuporządkowanym zbiorem pytań, chociaż wszystkie przygotowania zostały poczynione i życzenia decydentów skrupulatnie odnotowane. Można wyobrazić sobie taki spis pytań, w którym uporządkowanie polega tylko na dopisaniu im kolejnych numerów.
Ad.5
Wykreślamy pytania, które wydają nam się zbędne z punktu widzenia najważniejszych dwóch celów, a mianowicie:
Kim są ludzie, którzy zaakceptowali nasz produkt;
Dlaczego wybrali dany produkt.
Ad. 6
Opracowanie kwestionariusza jest jednym z najważniejszych i najbardziej odpowiedzialnych zadań w całym badaniu. Od konstrukcji kwestionariusza zależy w dużym stopniu powodzenie przedsięwzięcia badawczego. Aby właściwie zaprojektować kwestionariusz, nie wystarcza znać problematykę, której dotyczy badanie. Niezbędna jest także znajomość ogólnych wymagań stawianych każdemu kwestionariuszowi oraz przyswojenie w pewnym stopniu określonego zasobu wiedzy ekonomicznej, socjologicznej i psychologicznej.
(…)
… w kwestionariuszu można podzielić na dwie podstawowe grupy:
Charakteryzujące osobę respondenta i jego pozycję społeczno - ekonomiczną - zaliczane są do tzw. metryczki respondenta, zwane też klasyfikacyjnymi;
Związane z podstawowym celem i przedmiotem badań - tzw. pytania merytoryczne.
Pytania należące do metryczki respondenta mają ogromne znaczenie dla analizy wyników badania ankietowego. Pozwalają…
… i jej szczegółowości.
Pytania zamknięte to takie pytania, w których z góry przewidziano pewne odpowiedzi, i to tak skonstruowane, aby odpowiedzi respondentów istotnie trafiały w przedstawione kategorie sformułowań.
Alternatywa jest najprostszym rodzajem pytania zamkniętego. Jest to pytanie, na które można udzielić tylko jednej z dwóch wykluczających się nawzajem odpowiedzi; np. „Czy pracuje Pani zawodowo…
… od tego, czy sformułowano je w sposób zamierzony czy przypadkowy. Możliwym przypadkiem naprowadzania jest wymienianie w pytaniu zamkniętym niedostatecznej liczby wariantów odpowiedzi, co uniemożliwia respondentowi wyrażenie jego rzeczywistej opinii.
Należy unikać pytań kłopotliwych dla respondenta.
Klasyczną kłopotliwą kwestią jest pytanie o wysokość dochodów. W wielu badaniach jest to informacja bardzo istotna…
…. Zdarza się, że respondentowi trudno jest objąć pamięcią wiele wariantów odpowiedzi. Stosuje się wówczas tzw. listy - spisy, a więc wykazy odpowiedzi obejmujące liczne ich warianty. Listy te są na ogół załączone do kwestionariusza.
Pytania filtrujące. Stosuje się je, gdy chodzi o zbadanie spraw czy postaw wobec zagadnień, które z różnych względów nie mogą dotyczyć całej badanej zbiorowości. Wówczas przed pytaniem właściwym zadaje się pytanie filtrujące, eliminujące te osoby, których dana sprawa nie dotyczy lub które nie mają w tej sprawie nic do powiedzenia. Wtedy pytania właściwe zadaje się wyłącznie temu kto kwalifikuje się do odpowiedzi. „Czy posiada pan samochód osobowy? Tak Nie”, a dopiero następnie „Jeśli tak, to jakiej marki?”
Zazwyczaj w jednym kwestionariuszu stosuje się różne typy pytań. Zależy…
… terminologii technicznej. Powinny być sformułowane w języku potocznym. Niedostatecznie przejrzyście sformułowane pytanie może wywołać odpowiedź ogólnikową, wynikającą zazwyczaj z niezrozumienia jego istoty.
Należy unikać pytań sugerujących, naprowadzających respondenta na odpowiedzi oczekiwane przez organizatora.
Niewielka jest wartość odpowiedzi uzyskanych na pytania sugerujące, niezależnie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)