To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
prof. dr hab. Edmund Morawiec. Notatka składa się z 4 stron.
Metoda w metafizyce W filozofii starogreckiej świadomie stosowana metoda filozoficzna pojawiła się dopiero u Sokratesa. Nie dawał on nigdy gotowe- go rozwiązania swym słuchaczom, lecz umiejętnie na nie naprowadzał podczas rozmowy. Sokratyczna metoda dyskusji składała się z dwu etapów: negatywnego i pozytywnego. W pierwszej fazie dyskusji stosowana była metoda elenktyczna, polegająca na doprowadzeniu do absurdu tezy oponenta. Następnie Sokrates używał metody maieutycznej, dziś zwanej heurystyczną. Na początku stwierdzano fakty ogólnie znane i bezsporne, później - drogą analogii - przechodzono do prawd trudniejszych. Wreszcie, posługując się wnioskowaniem indukcyjnym, ustalano czym dana rzecz jest, tj podawano jej definicję. Platon przejął od Sokratesa pojęcie nauki jako wiedzy ogólnej i koniecznej. Odróżnił on poznanie zmysłowe i umysłowe: pierwsze odnosi się do świata rzeczy materialnych podlegających ciągłym zmianom, drugie zaś do świata odwiecznych, niezmiennych idei. Przedmiotem prawdziwej wiedzy naukowej (episteme) jest świat idei poznawalny umysłem, natomiast świat materii jest wiedzą hipotetyczną czy wręcz pozorną. Platon. odrzucił metodę indukcyjną Sokratesa a stosował niemal wyłącznie metodę dedukcyjną - zwana przez siebie dialektyczną. Idealistyczna metafizyka Platona jest ściśle powiązana z metodą aprioryczno-dedukcyjnq. Arystoteles zapożyczył od Platona teorię nauki, lecz odrzucił jego teorię idei. Nauka stwierdza nie tylko istnienie rzeczy, lecz doszukuje się ich niezmiennej koniecznej istoty oraz pyta o przyczyny. Metafizyka odkrywa przyczyny najdalsze, tj. ostateczne. Stagiryta odróżniał wiedzę od mniemania czy hipotez: wiedza mówi o konstytutywnych elementach bytów, mniemanie interesuje się elementami przygodnymi. Poznanie zmysłowe nie dostarcza jeszcze prawdziwej wiedzy, to jednak jest ono nieodzowne dla jej osiągnięcia. To dowartościowanie percepcji sensytywnej różni Arystotelesa od Platona. W systemie autora Metafizyki wydaje się tkwić sprzeczność: od wiedzy wymagał twierdzeń koniecznych i powszechnych, choć równocześnie realne istnienie przyznawał jedynie rzeczom jednostkowym i zmiennym. Sprzeczność jest jednak tylko pozorna, Arystoteles rozwiązał ją przy pomocy realistycznej epistemologii i teorii bytu. Realne jednostkowe byty składają się 2 elementów przypadkowych - nieistotnych i stałych - koniecznych. Pierwsze nazwał przypadłościami, drugie substancją. Konieczny i uniwersalny charakter wiedzy pewnej wyjaśnia się faktem istnienia bytu substancjalnego. Jego elementy składowe, uchwycone poznawczo w uniwersalnych pojęciach, są wspólne określonej klasie rzeczy. Arystoteles metodzie apriorycznej Platona przeciwstawił swój empiryzm genetyczny: ogólne pojęcia powstają drogą abstrakcji z materiału badawczego dostarczonego przez poznanie zmysłowe. Obok poznania zmysłowego i intelektualnego, grecki myśliciel przyjmował jeszcze intuicję pierwszych zasad. Arystoteles w swej metafizyce stosował harmonijnie dwie metody: indukcyjną i dedukcyjną, obie posiadają wartość naukową i swój te- ren działania.
(…)
… w sposób sprawiedliwy. Metafizyka św. Tomasza, w przeciwieństwie do aprioryczno-dedukcyjnej metody filozoficznej św. Anzelma z Canterbury (+1109), posiada profil realistyczny. Punktem wyjścia filozofii Akwinaty jest świat realny, nie zaś sfera idei, możliwości, pojęć itp. Wspólnym rysem filozofii i nauk szczegółowych jest ich punkt wyjścia, którym jest rzeczywistość. Metafizyka jednak, w odróżnieniu…
… po grecku nazywano nous, [...] zaś po polsku - „intuicją intelektualną”. Taki sposób uzasadniania twierdzeń metafizycznych powoduje, że są one równocześnie powszechnie obowiązujące, konieczne i przedmiotowe. Innym sposobem uzasadniania twierdzeń metafizycznych jest tzw. dowód nie wprost, posiadający charakter rozumowania redukcyjnego. Pierwszym etapem takiego dowodzenia jest nagromadzenie wiedzy…
… w kontekście historycznym. Niektórzy tomiści sądzą, że w pierwotnej intuicji bytu są implicite uchwycone wszystkie istotne tezy metafizyki. Istnieje mianowicie współzależność podstawowych kategorii i teorii filozofii bytu. Oczywiście jest konieczne redakcyjno- -dydaktyczne uporządkowanie materiału, ale w aspekcie merytoryczno-problemowym pojęcie bytu implikuje całą metafizykę. Całkowicie odmienną metodę na terenie filozofii zastosował Kartezjusz. Zapatrzony w precyzję nauk matematycznych sądził, ze inne nauki mogą być równie dokładne i jednoznaczne. Praktyczną ilustracją kartezjańskiej metody filozoficznej są podane przez niego reguły zawarte w dziele Rozprawa o metodzie. …
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)