To tylko jedna z 9 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Metafory w nauce: Metafora w roli modelu teoretycznego i na odwrót /modele teoretyczne traktowane metaforycznie/;
Metafora jest to przeniesienie nazwy jednej rzeczy na inną: z rodzaju na gatunek, z gatunku na rodzaj, z jednego gatunku na inny, lub też przeniesienie nazwy z jakiejś rzeczy na inną na zasadzie analogii (pewnej proporcji - tłum. T. Sinko). Arystoteles poetyka 1457 b; Tworzenie dobrej metafory jest przecież równoznaczne z dostrzeganiem podobieństwa w rzeczach niepodobnych [ibidem, 1459 b]; /relacja analogii, podobieństwa konstytuuje metaforę - rzeczy ze sobą porównywane są do siebie podobne/; Poznaniu nowych rzeczy sprzyja natomiast przede wszystkim przenośnia. Jeśli więc poeta nazwie starość badylem, uczy nas i poszerza naszą wiedzę za pomocą ogólnego pojęcia uwiądu, które jest wspólne obu tym rzeczom [Arystoteles, retoryka 1410 b].
w klasycznym rozumieniu metafory: treść metafory można przenieść na język literalnym /metafora nie jest innowacją semantyczną, nie ma też wartości poznawczej/.
Metafory w dyskursie codziennym i publicznym:
milczenie jest złotem; człowiek jest wilkiem;;
księżyc to srebnry glob;
miłość to wspóltworzone dzieło sztuki;
miłość to wojna;
posiadać żółte papiery; być na wariackich papierach;
posiadać serce z kamienia; mieć błękitną krew.
religia to opium dla ludu [K. Marks]
Komunizm to czerwona zaraza;
Bałkany to podbrzusze Europy [W. Churchill];
Cywil w mundurze kirasjera [pogardliwie o Bismarcku przez wojskowych];
Metafory żywe, a metafory martwe: w momencie stworzenia metafory jest ona żywa [interpretujemy ją], osoba tworząca metaforę chce w nowy sposób scharakteryzować pod względem semantycznym termin, który jest nazwą pierwotną przedmiotu metafory - później powiedzenie się konwencjonalizuje i staje się metaforą literalnie interpretowaną - mówienie o czymś w normalnym użyciu.
Metafory z czasem się literalizują, nabierają jednoznacznej interpretacji.
Klasyczne ujęcia metafory /uj. P. Ricoeura/:
metafora jest tropem, figurą dyskursu służącą nazywaniu;
stanowi ona rozszerzenie znaczenia nazwy przez odstępstwo od dosłownego znaczenia słów;
podstawą jest analogia /rację tego odstępstwa stanowi podobieństwo/;
funckja podobieństwa polega na uzasadnieniu użycia słowa w znaczeniu przenośnym zamiast zwrotu dosłownego, którym można by się w tym miejscu posłużyć /metafora nie pełni funkcji poznawczej/;
zwrot metaforyczny
Klasyczna koncepcja metafory wg Lakoffa & Johnsona:
a) metafora to kwestia językowa a nie sprawa myśli czy działania;
(…)
… metaforyzacji: w polu magnetycznym zaobserwowano zjawisko, ze każde pasmo ulegało rozszczepienia na dwa pasmy /anomalny efekt Zemana/.
Rozszczepienie linii widmowej: założono, że w wyniku ruchu obrotowego elektronu wokół własnej powinny wytwarzać dwa momenty pędu - analogia, metfora planetarna nie jest zasadna → planety mają dużą masę, w wyniku ruchu obrotowego wytwarza się duży moment pędu, elektron ma znikomą masę, zatem nie może wytwarzać mierzalnego momentu pędu obrotowego.
Pewne własności atomu można wywieść z analogii do układu planetarnego, jednak ostatnia własność nie ma takiej reprezentacji.
Graficzna reprezentacja podwójnej helisy DNA nasuwała własności struktury /z tej metafory/modelu/ wyprowadzili jedno zdanie. W artykule DNA nie ma nic nt. Syntezy białka, a o replikacji jest jedno zdanie…
… teoretyczne mogą posiadać nie tylko charakter symboliczny, lecz również ikoniczno-symboliczny /np. podwójna helisa DNA/.
Interakcyjna koncepcja metafory Maxa Blacka:
zgodnie z interakcyjną koncepcją metafory, pierwotna i wtórna dziedziny układu metaforycznego wzajemnie na siebie oddziałują.
W wyniku interakcji obu członów metafory „wytwarza” się semantyka nieredukowalna do przedmefarorycznych semantyk obu…
… wewnętrznych cząsteczki/ i metod pomiaru /j. Konarski teoretyczne podstawy spektroskopii molekularnej, s. 229/:
Wiązanie Cząsteczka ra rb rc C-H CH4 0,10939 0,11068
C=C C2H4 0,1312 0,1339 0,1336
C=C C6H6 0,13973 0,1400
C=0 CO2 0,1162 0,1160 0,1283
odpowiednio:
ra - odległość otrzymana z modelu sztywnego bez uwzględniania wibracji
rb - odłegłość otrzymana na podstawie modelu uwzględniającego wibrację;
rc…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)