Mechanizmy regulujące przyjmowanie pokarmu - głód i sytość - apestat. Głód i sytość Główne fizjologiczne centrum regulacji spożycia znajdują się w podwzgórzu, które jest częścią międzymózgowia odpowiedzialną za wiele funkcji wegetatywnych ustroju, a także za zachowanie instynktów jak pragnienie, agresywność czy popęd płciowy. Powszechnie uważa się, że w części bocznej podwzgórza umiejscowiony jest ośrodek głodu, a w części brzuszno - przyśrodkowej ośrodek sytości. W regulacji pobierania pokarmu w mniejszym zakresie, biorą także udział inne obszary mózgu: wzrokowy, węchowy i smakowy umiejscowione w korze mózgowej. Do ośrodków głodu i sytości przekazywane są informacje o aktualnym stanie organizmu i przewodu pokarmowego. Służą temu 4 różne rodzaje sygnałów: MOTORYCZNE - są związane z rozszerzaniem i obkurczaniem się żołądka. Rozciągnięcie się ścian żołądka przed spożytym pokarmem daje poczucie sytości i jest sygnałem hamującym spożycie, z kolei skurcze żołądka, które pojawiają się po pewnym czasie od spożycia posiłku i mogą powodować, tzw. burczenie w brzuchu. Stanowią sygnały, że żołądek jest pusty, skłaniając do poszukiwania pokarmu i rozpoczynania jedzenia. Sygnały mechaniczne są odbierane przez mechanoreceptory ścian żołądka i przekazywana do ośrodków podwzgórza przez nerwy żołądkowe i nerw błędny. METABOLICZNE - są związane z koncentracją we krwi glukozy, wolnych kwasów tłuszczowych i aminokwasów. Sygnały te są odbierane bezpośrednio przez wyspecjalizowane neurony podwzgórza lub do niego przesyłane na drodze nerwowej z innych części ciała, które mają odpowiednie receptory. Odkrycie ścisłego związku między poziomem danego składnika we krwi a odczuwaniem głodu i sytości stało się podstawą teorii glukostatycznej Meyera, teorii lipostatycznej Kenedy'ego i teorii aminostatycznej Melinkoffa. HORMONALNE - stanowią substancje, które docierają z krwi do mózgu, zdolne są oddziaływać na podwzgórze. Takim instrumentem krótkoterminowej kontroli spożycia jest cholecystokinina (CCK) - hormon wydzielany przez ściany jelita, którego głównym zadaniem jest wywoływanie skurczu pęcherzyka żółciowego i rozszerzenie żołądka. Po wstrzyknięciu CCK do krwi (spożycie pokarmu) zmniejsza się proporcjonalnie do dawki podanego hormonu. Działanie to związane jest głównie z aktywacją aferentnych włókien nerwu błędnego oraz obecnością receptorów CCK w brzuszno - przyśrodkowej części podwzgórza. Jednakże nie jest jasne czy CCK działająca na te receptory pochodzi z jelit, czy nie jest syntetyzowana w mózgowiu z intensywnością odpowiadającą zmianom stężenia tego hormonu we krwi. Innym hormonem odgrywającym rolę w regulacji spożycia pokarmu jest INSULINA wydzielenia przez wysepki trzustki, w odpowiedzi na wzrost poziomu glukozy we krwi. Zwiększony poziom tego hormonu we krwi oddziałuje na ośrodek sytości i przyczynia się do ograniczenia konsumpcji. Insulina hamuje w mózgu syntezę neuropeptydu, który uważa się za potencjalny stymulator spożycia.
(…)
… wszystkie te rodzaje sygnałów i wykorzystuje je do zaspokojenia zapotrzebowania organizmu na poszczególne składniki odżywcze. Wydaje się, iż w tym niezbędnym dla przeżycia systemie regulacyjnym mamy do czynienia z REDUNDACJĄ, czyli nadmiarem informacji. Dlatego trudno jest ściśle określić znaczenie poszczególnych sygnałów lub ustalić czynnik odpowiedzialny za zaburzenia apetytu i bilansu energii.
Z odczuwaniem głodu…
… przez kilka tygodni nieograniczony dostęp do kilkudziesięciu podstawowych produktów żywnościowych (z wyłączeniem słodyczy).
U osób dorosłych, których wybór pożywienia jest w znacznym stopniu określany takimi czynnikami jak cena produktu, wiedza o jego wartości odżywczej, reklama, religia, tradycja rodzinna, działanie instynktownych mechanizmów regulujących jest mniej zauważalne.
Jeśli zastanowimy…
… innych komórek receptorowych nie zostają zakłócone, toteż odmienne jakościowo bodźce smakowe i zapachowe mogą być odbierane i przekazywane bez przeszkód, a nawet wzmacniane. Dzięki temu więcej zjemy wówczas, gdy w ramach posiłku oferuje się nam kolejno danie o odmiennej smakowitości, a co za tym idzie i wartości odżywczej, np. kwaśną zupę, słone pieczyste, słodki deser, a niżeli przy nie urozmaiconym monotonnym…
… pokarmu ma podłoże nerwowe, odpowiednia jednostka chorobowa określana jest terminem Anorexia nervosa.
BULIMIA - inaczej żarłoczność, jest to okresowe nie pohamowane spożycie pokarmów. Przyczyny bulimii tkwią głównie w zaburzeniach odczucia sytości. Bulimia często poprzedzona jest chorobliwym lękiem przed otyłością.
W części bocznej podwzgórza umiejscowiony jest ośrodek sytości, jego uszkodzenie powoduje…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)