6 MATERIA£Y CERAMICZNE 1/2006 tom LVIII ZASTOSOWANIA JACEK SZCZERBA Wydzia³ In¿ynierii Materia³owej i Ceramiki Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Wstêp Materia³y ogniotrwa³e s¹ tworzywami ceramicznymi, bez których nie mo¿na przeprowadziæ procesów technologicz- nych odbywaj¹cych siê w wysokich temperaturach. G³ównym u¿ytkownikiem materia³ów ogniotrwa³ych jest hutnictwo ¿elaza. Globalnie na wiecie zu¿ywa ono oko³o 65% wszystkich materia³ów ogniotrwa³ych. Pozosta³e prze- mys³y zu¿ywaj¹ znacznie mniejsze iloci i tak przemys³y: metali nie¿elaznych 23%, cementowy i wapienniczy 410%, szklarski 34%, ceramiczny 47%, chemiczny 24 %, inne oko³o 10%. Materia³y ogniotrwa³e stanowi¹ istotny element konstruk- cyjny przemys³owych urz¹dzeñ cieplnych wp³ywaj¹cy na czas ich eksploatacji. Dlatego bardzo wa¿nym dla trwa³oci i ekonomiki ka¿dego urz¹dzenia cieplnego jest w³aciwy dobór tych materia³ów w zale¿noci od warunków technolo- gicznych prowadzonego w nich procesu termicznego. Tym samym rozwój technologii wytwarzania materia³ów ognio- trwa³ych jest determinowany wymaganiami stawianymi przez ich u¿ytkowników. Nowe rozwi¹zania techniczno-technolo- giczne urz¹dzeñ cieplnych z regu³y zmieniaj¹ warunki pracy wy³o¿enia ogniotrwa³ego. Koniecznoci¹ jest tym samym bliska wspó³praca u¿ytkowników, konstruktorów i wykonaw- ców pieców z producentami materia³ów ogniotrwa³ych. Aby ta wspó³praca by³a w³aciwa, dobrze jest pos³ugiwaæ siê tymi samymi kryteriami podzia³u oraz posiadaæ podstawowe wia- domoci o technologii i w³aciwociach materia³ów ognio- trwa³ych. Podstawowe definicje dotycz¹ce materia³ów ogniotrwa³ych Materia³y ogniotrwa³e wed³ug miêdzynarodowej normy ISO 836 (2001) [1] definiuje siê jako niemetaliczne mate- ria³y lub wyroby (nie wy³¹czaj¹c tych, które zawieraj¹ pewn¹ iloæ metalu), których che- miczne i fizyczne w³asnoci umo¿li- wiaj¹ zastosowanie w rodowisku wy- sokotemperaturowym. Tym samym w miêdzynarodowej normie dolna granica ogniotrwa³oci zwyk³ej nie jest ju¿ wy- ró¿nikiem uznania tworzywa za materia³ MatCer MatCer Klasyfikacja materia³ów ogniotrwa³ych wed³ug zunifikowanych norm europejskich ogniotrwa³y. O jego przydatnoci do stosowania w wy³o¿e- niu ogniotrwa³ym decyduje w du¿ej mierze rodowisko pra- cy i z tym zwi¹zane korozyjne oddzia³ywania fazy gazowej, ciek³ej czy sta³ej. Dotychczas ogólnie przyjêtym podstawowym kryterium odró¿niaj¹cym materia³y ogniotrwa³e od innych tworzyw sto-
(…)
…³ady oznaczenia wyrobów specjalnych:
wyrób z tlenków glinu i chromu z grupy ACr 70, ze spiekanego syntetycznego korundu i tlenku chromu, z tlenkowym wi¹zaniem ceramicznym,
wyrób z tlenku glinu i wêgla z dodatkiem antyutleniaczy
z grupy AZS 15, ze spiekanego syntetycznego korundu
i naturalnego cyrkonu, z tlenkowym wi¹zaniem ceramicznym,
12
MATERIA£Y CERAMICZNE 1/2006 tom LVIII
wyrób z tlenku glinu i wêgla z dodat-
kiem antyutleniaczy, z grupy AC 80/5A,
ze spiekanego naturalnego boksytu,
z wi¹zaniem organicznym, wygrzewany,
wyrób z wêglika krzemu z grupy SiC
70, z syntetycznego wêglika krzemu, wi¹zany azotkiem krzemu,
wyrób wêglowy z grupy C 60/M, z syntetycznego grafitu, z wi¹zaniem organicznym, utworzonym w wy¿szych temperaturach.
Wyroby izolacyjne formowane
Wed³ug normy PN-EN 1094-2…
… z Al2O3 tworzy mulit o ni¿szej temperaturze topnienia w stosunku do tlenku glinu. Z tych wzglêdów obecnoæ dwóch tlenków w tworzywie ogniotrwa³ym
jest niepo¿¹dana. Dwutlenek cyrkonu w wysokich temperaturach odznacza siê szczególnymi w³asnociami, ale
przez wysok¹ cenê jego stosowanie
jest ograniczone. Z tego powodu
baza tlenkowych sk³adników dla wysoko ogniotrwa³ych materia³ów jest
ograniczona…
… PN-EN 12475-4:2001 klasyfikuje wyroby specjalne w zale¿noci od udzia³u g³ównych sk³adników chemicznych i wyró¿nia poni¿sze typy wyrobów:
z tlenków glinu i chromu oznaczone symbolem ACr o zawartoci Al2O3 ³ 50% i 5% £ Cr2O3 < 50%,
z tlenku chromu oznaczone symbolem Cr o zawartoci
Al2O3 < 50% i Cr2O3 ³ 50%,
z tlenków glinu, chromu, cyrkonu i krzemu oznaczone
symbolem ACrZS o zawartoci 10% £ Cr2O3 < 80%,
5% £ Al2O3 < 60% i 10% £ ZrO2 + SiO2 < 50%,
z tlenku cyrkonu oznaczone symbolem Z o zawartoci
ZrO2 ³ 70% i 10% £ SiO2 < 25%,
z tlenku cyrkonu i krzemu oznaczone symbolem ZS o zawartoci 35% £ ZrO2 < 70%, Al2O3 < 20% i 25% £ SiO2
< 50%,
z tlenków glinu, cyrkonu i krzemu oznaczone symbolem
AZS o zawartoci 5% £ ZrO2 < 50%, 30% £ Al2O3 <
95% i SiO2 < 40%,
z tlenku glinu i wêgla…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)