Materializm dialektyczny, diamat - kierunek filozoficzny zapoczątkowany w II poł. XIX wieku przez Karola Marksa i Fryderyka Engelsa , a następnie rozwinięty przez W. I. Lenina , Lwa Trockiego i Różę Luksemburg . W XX wieku stał się podstawą filozoficzną stalinizmu i maoizmu . Kierunek ten jest połączeniem i syntezą wcześniejszych nurtów materializmu , pewnych elementów darwinizmu , pozytywizmu , naturalizmu i heglizmu . Istotną cechą odróżniającą marksizm od innych rodzajów materializmu jest przyjęcie, że jedną z niezbywalnych cech materii jest jej charakter ewolucyjny i dialektyczny . Forma "diamat" to skrótowiec pochodzenia rosyjskiego ( rusycyzm ), używany w latach 50. XX wieku.
Jako podstawa filozoficzna marksizmu odegrał i nadal odgrywa znaczącą rolę w historii, stanowiąc fragment oficjalnej ideologii państwowej Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich , Chin , Kuby , Korei Północnej , Wietnamu i ogólnie całego ruchu komunistycznego i części bardziej umiarkowanych nurtów lewicowych na świecie.
Podstawą materializmu dialektycznego jest przyjęcie, że cała realna rzeczywistość jest materialna i nie ma żadnego obiektywnie istniejącego bytu , którego nie dałoby się sprowadzić do jego materialnej podstawy.
Materia w tym systemie nie jest jednak rozumiana tak jak w fizyce czy w materializmie mechanistycznym . Nie jest to tylko zbiór wszystkich realnie istniejących obiektów, które można poznawać zmysłami , ale po prostu cała zawartość Wszechświata , razem ze wszystkimi relacjami i oddziaływaniami , jakie występują między jego obiektami.
Ponadto, materia wg tego systemu posiada kilka niezbywalnych cech:
jest niezniszczalna - tj. wszelkie przemiany zachodzące we Wszechświecie polegają na przemianach jednych form materii w drugie, jednak na skutek tych przemian sama materia nie ulega ani powstawaniu, ani znikaniu,
jest wieczna - tj. istniała zawsze i zawsze będzie istnieć. Wszechświat nie może więc mieć swojego czasowego początku ani końca,
istnieje w czasie i przestrzeni - tj. czas i przestrzeń są nierozerwalnie z nią związanymi cechami, bez których o materii niepodobna jest myśleć,
jest racjonalna - tj. jej przemiany podlegają prawom , które można poznawać rozumem . Prawa te są niezbywalną cechą materii a nie koncepcjami, które sobie próbujemy o niej tworzyć.
Marks stwierdził, że doszedł do nich starając się stworzyć spójny system filozoficzny , który nie byłby sprzeczny z ludzką intuicją i codziennym doświadczeniem . Stwierdzał, że jakkolwiek nie można podać konkretnego dowodu tych założeń, są one jedynymi możliwymi do pomyślenia założeniami, które jego zdaniem nie prowadzą do sprzeczności w rozumowaniu o wszechświecie .
Istotną cechą odróżniającą marksizm od innych rodzajów materializmu, jest przyjęcie, że jedną z niezbywalnych cech materii jest jej charakter
(…)
…. Ścierają się one nieprzerwanie, generując ciąg drobnych przemian, które w końcu prowadzą do nowej jakości, zgodnie z pierwszym prawem.
Te dwa prawa powodują, że materia jest w ciągłym ruchu. Według Marksa, wszystkie przemiany fizyczne, biologiczne, psychologiczne, a w końcu społeczne i ekonomiczne, dają się sprowadzić do tych dwóch elementarnych praw dialektyki. Ruch ten jednak nie jest przypadkowy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)